Morgunblaðið - 07.03.1998, Blaðsíða 6
6 LAUGARDAGUR 7. MARZ 1998
I
_________________________________________MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Tryggingaráð hefur samþykkt gerða samninga við faghópa sérfræðilækna
Almennur vilji til sam-
flots á fundi lækna
TRYGGINGARÁÐ samþykkti á fundi í gær-
morgun gerða samninga við ellefu hópa sérfræði-
lækna. Á fundi, sem haldinn var hjá Læknafélagi
Reykjavíkur um samningamálin, kom fram al-
mennur vilji til að standa þannig að staðfestingu
gerðra samninga, að sögn Sigurðar Björnssonar,
formanns Sérfræðifélags íslenskra lækna. Samn-
ingafundur í deilu skurðlækna verður haldinn í
dag. ÞÁ samþykkti Tryggingaráð í gær samning-
inn við gigtlækna, sem gerður var í fyrradag, og
samninga við augnlækna og kvensjúkdóma-
lækna, sem tókust á fúndi í fyrrakvöld.
Tæknileg mál óleyst
Sigurður telur að fyrst og fremst sé ósamið
um tæknileg mál. Talsverð vinna sé eftir. Hann
sagði tímafrekt að sinna málum þessara hópa.
Hann kvaðst þó bjartsýnn á að samningar takist
innan tveggja vikna.
Sigurður sagði að nú ætti eftir að koma í Ijóst
hvort sérfræðingar staðfesta samningana á eigin
félagsfundi næstu daga eða hvort þeir bíða eftir
því að samningar takist við alla hópa þannig að
um heildarsamaflot verði að ræða. Sigurður
sagði að mjög almennur vilji til heildarsamflots
hefði komið fram á fundi lækna í fyrrakvöld.
Allt á viðræðugrundvelli
Samninganefndir Tryggingastofnunar ríkisins
og skurðlækna hittast aftur á fundi fyrir hádegi í
dag. Að sögn Kristjáns Guðjónssonar, deildar-
stjóra sjúkratryggingadeildar Tryggingastofn-
unar, nálguðust sjónarmið aðilanna heldur á
fundi, sem haldinn var í fyrradag, þar sem samn-
inganefndum var skipt í hópa og farið yfir út-
reikninga. Kristján sagði að málið væri „allt á
viðræðugrundvelli".
I Morgunblaðinu í gær var haft eftir Kristjáni
Guðjónssyni, að handsalaður samningur við
skurðlækna frá því fyrir tveimur vikum hefði
ekki náð fram að ganga vegna óútkljáðra mála
skurðlækna og svæfingarlækna um skiptingu
rekstrarkostnaðar vegna skurðstofa. Kristján
sagði í gær að nú hefðu þau mál skýrst og lagt
væri upp með að skurðlæknar og svæfingar-
læknar skipti með sér rekstrarkostnaði eins og
verið hefur. Gengið verði út frá því í nýjum út-
reikningum.
Stóð ekki til að skurðlæknar
semdu við svæfingarlækna
Um þessi ummæli Kristjáns sagði Stefán
Matthíasson, samningamaður skurðlækna, í
samtali við Morgunblaðið f gær: „Þegar þetta
samkomulag var handsalað var alveg ljóst að
meiningin var sú að flytja meginhluta rekstrar-
kostnaðar skurðstofa yfir á skurðlækna. Eftir
sat rekstrarkostnaður varðandi svæfingarhlut-
ann. Það stóð aldrei til og var með fullri vitund
samninganefndar Tryggingastofnunar að þannig
yrði gengið frá hlutunum. Það stóð aldrei til að
ég semdi fyrir Tryggingastofnun við kollega
mína, svæfingarlæknana, enda ekki í mínum
verkahring. Það gætir furðu að hann lýsi yfir, að
það hafi verið inni í samkomulaginu að ég mundi
semja fyrir þá við svæfingarlæknana."
Ársskýrsla Stfgamóta kynnt
Viðvarandi ástand
kynferðisofbeldis
FÉLAGIÐ Stígamót kynnti í gær
ársskýrslu samtakanna í tilefni þess
að átta ár eru liðin frá stofnun at-
hvarfsins. Frá upphafi hafa 2.420
einstaklingar leitað aðstoðar hjá
Stígamótum og í fyrra leitaði 431
einstaklingur til samtakanna, þar af
215 í fyrsta sldpti. Fjöldi þeirra sem
leita til Stígamóta er svipaður frá
ári til árs, en milli 91% og 96% eru
konur.
Þolendur kynferðisafbrota eru í
sérstökum áhættuhópi hvað varðar
sjálfsvíg og höfðu 13% þeirra 215
sem leituðu aðstoðar Stígamóta í
fyrra reynt að fremja sjálfsvíg. I
skýrslunni kemur fram að á undan-
fómum tveimur árum hafi vaxandi
fjöldi þeirra kvenna sem leitað hafa
til Stígamóta sagt frá að þær hafi
stundað vændi tímabundið á ung-
lings- og fullorðinsaldri og að vænd-
ið hafi verið tengt mikilli áfengis- og
eiturlyfjaneyslu. Svipað á einnig við
um örfáa karla sem leitað hafa til
samtakanna.
Tæpur þriðjungur segir frá
80% þolenda kynferðisofbeldis
eru 16 ára og yngri en rúm 53%
hafa orðið fyrir kynferðisofbeldi á
milli fimm og tíu ára aldurs. Guðrún
Jónsdóttir, starfskona Stígamóta,
segir að þolendur kynferðisöfbeldis
séu lengi að leita sér aðstoðar. Hún
benti á að einungis rúm 31% segðu
frá þegar ofbeldið ætti sér stað en
algengast væri að sifjaspell stæðu
yfir í eitt til fimm ár. Hún segir enn-
fremur að hlutfall þeirra sem væri
trúað þegar þeir segðu frá færi
hækkandi með ári hverju í kjölfar
aukinnar umræðu um þessi mál.
99% ofbeldismanna
karlmenn
Ársskýrslan sýnir að 3.848 of-
beldismenn hafa beitt þá 2.420
þolendur sem leitað hafa til samtak-
anna kynferðisofbeldi. Rúm 99% of-
beldismanna eru karlmenn, þeir eru
á öllum aldri og úr öllum stéttum
þjóðfélagsins. Tæp 44% þeirra eru
giftir og rúmlega helmingur þeirra
á börn. 17% ofbeldismannanna hafa
einnig beitt aðra ofbeldi að því að
þolandinn vissi til. Einungis 10% of-
beldismanna eru ókunnugir menn
en algengast er að þeir séu vinir,
fjölskylduvinir eða feður þolandans.
Stígamót halda, í tilefni átta ára
afmælis síns, fjöldagöngu mánudag-
inn 9. mars þar sem gengið verður
frá Hlemmi að Austurvelli þar sem
dómsmálaráðherra verða afhentar
kröfur til úrbóta.
NYIA MD
Ástæöur þess að leitaö er til Stígamóta
árið 1997
Sifjaspell og
afleiöingar þeirra
Nauðganir og
afleiðingar þeirra
Kynferðisleg áreitni
tutnno
5,4%
Grunur um sifjaspell jj 1,0%
Grunur um nauðgun 0,3%
Annað
0,7%
59,9%
Andlát
GUÐRUN
JÓNS-
DÓTTIR
BJÖRNS-
SON
GUÐRÚN Jónsdóttir Björnsson,
ekkja Valdimars Björnssonar,
fyirverandi fjámálaráðheiTa í
Minnesota-fylki í Bandaríkjunum,
lést á heimili sínu í Minneapolis í
gær. Guðrún var fædd á ísafirði
18. október 1915 og var því 82 ára.
Guðrún lærði sjúkraþjálfun í
Danmörku og starfaði við hana
bæði hérlendis og eftir að hún
fluttist til Bandaríkjanna. Hún
giftist árið 1946 Valdimar Björns-
syni, fjármálaráðherra í
Minnesota-fylki, sem starfaði hér á
stríðsárunum. Þau bjuggu alla sína
hjúskapartíð í Minnesota. Valdi-
mar starfaði þar fyrst sem blaða-
maður og fréttaskýrandi og varð
síðar um langt árabil fjármálaráð-
herra Minnesotafylkis. Hann lést
árið 1987.
Guðrún og Valdimar eignuðust
fimm böm sem öll eru uppkomin
og búsett í Bandaríkjunum.
Söngurinn í fyrirrúmi
I»rídja prcntiui komin
[Guðjón] hefur dregið sanian
mikinn fróðleik... og segir
söguna á einföldu og skýru máli
... Ijósmyndir eru skipulega
nofaðar íil að auka við efni
textans... uppsetning öll og
umbrot er til fyrirmyndar.
Pað cr óhælt að mæla cindregið
með þessari bók.“
Gudnumdur HeiðarFrímanntson, Morgunblaðið
fyS
P
UH
LEIKLIST
Leikfélag Akureyrar f
samvinnu við Sinfónfu-
hljómsveit Nurðurlands
SÖNGVASEIÐUR
Höfundar Icikhandrits: Howard
Lindsay og Russel Crouse. Höfundur
söngtexta: Oscar Hammerstein.
Höfundur tónlistar: Richard Rodgers.
Þýðing: Flosi Ólafsson. Útsetningar:
Hákon Leifsson. Leikstjórn: Auður
Bjamadóttir. Tónlistar- og hljóm-
sveitarstjórn: Guðmundur Öli Gunn-
arsson. Leikmyndir og búningar:
Messíana Tómasdóttir. Lýsing:
Ingvar Björnsson. Leikarar og söngv-
arar: Aðalsteinn Bergdal, Audrey
Freyja Clarke, Guðbjörg Thorodd-
sen, Helga Margrót Clarke, Hildur
Þóra Franklín, Hildur Tryggvadóttir,
Hinrik Ólafsson, Hjalti Valþórsson,
Hrönn Hafiiðadóttir, Ingimar Davfðs-
son, Jóna Fanney Svavarsdóttir, Jón
Júlíusson, Jónsteinn Aðalsteinsson,
Manfred Lemke, Marinó Þorsteins-
son, Rósa Kristín Baldursdóttir,
Sigrún Arngrímsdóttir, Unnur Helga
Möller, Villijálmur Bergmann Braga-
son, Þóra Einarsdóttir, Þráinn Karls-
son og Þuríður Vilhjálmsdóttir.
Hljóðfæraleikarar úr Sinfóníuhljóm-
sveit Norðurlands: Anna Podhajska,
Anton Fournier, Björn Leifsson,
Gréta Baldursdóttir, Helga Bryndís
Magnúsdóttir, Jacqueline F.
FitzGibbon, Jón Halldór Finnsson,
Jón Rafnsson, Karl Petersen, Laszló
Czenek, Michael Jón Clarke, Pál
Barna Szabó, Richard Simm, Sveinn
Sigurbjörnsson og Stefán Örn
Arnarson. Föstudagur 6. mars.
Mól og mennlng
Laugavegi 18 • Sfmt S15 2500 • Sfðumúla 7 • Sfmi 510 2500
LEIKFÉLAG Akureyrar í sam-
vinnu við Sinfóníuhljómsveit Norð-
urlands ræðst ekki á garðinn þar
sem hann er lægstur er valinn er
söngleikurinn Söngvaseiður til
flutnings. Uppsetningin einkennist
af miklum metnaði og söngurinn er
í fyrirrúmi, þ.e. frekar veljast í hlut-
verkin lærðir söngvarar en leikarar.
Söngvaseiður, á frummálinu
„Sound of Music“, er sennilega
þekktasta verk Rodgers og
Hammersteins. Kvikmynd sem gerð
var eftir honum, nefnd Tónaflóð í ís-
lenskri þýðingu, þótti stórkostleg
upplifun á sínum tíma. Verkið er
bam síns tíma og er skemmtilega
væmið og yndislega hallærislegt.
Þýðing Flosa Ólafssonar eykur á
þessi hughrif frekar en hitt.
Leikurinn er sýndur á nýupp-
gerðu sviði Samkomuhússins. Svið-
ið hefur verið dýpkað, hljómsveitar-
gryfja útbúin og salurinn gerður
upp og honum breytt. Þetta mynd-
ar glæsilega umgjörð um einstak-
lega skemmtilegt útlit sýningarinn-
ar, sem hannað er af Messíönu
Tómasdóttur. Messíana sækir í æv-
intýraminnið í verkinu, söguna um
fátæku stúlkuna sem hlýtur prins-
inn vegna hreinleika hjarta síns.
Búningamir em því afar litríkir og
stflhreinir. Sviðsmyndin einkennist
af hugvitsamlegri notkun á örfáum
leikmunum (t.d. löngum, mjóum
flekum sem er snúið og skeytt sam-
an á ýmsa vegu) og ljósum sem
varpa einföldum skuggamyndum á
baktjald og veggi. Ljósin era bein-
skeytt og úthugsuð og þetta allt
veldur því að hinar fjölmörgu skipt-
ingar taka aðeins örskotsstund.
Auður Bjamadóttir stýrir hópat-
riðum fagmannlega og augljóst er
að dansþjálfun hennar kemur að
góðum notum. Enginn sýnir stór-
leik enda gefur viðfangsefnið
kannski ekki tilefni til þess.
En eins og fyrr segir er tónlistin
og söngurinn aðalatriðið og greini-
legt er að Guðmundur Óli Gunnars-
son hefur lagt sig allan fram til að
ná sem bestum árangri. Tónlistin
er skemmtilega útsett af Hákoni
Leifssyni fyrir litla hljómsveit.
Söngurinn kemur sífellt á óvart.
Söngur nunnanna er sérstaklega
vandaður með volduga rödd
Hrannar Hafliðadóttur sem undir-
stöðu. Þóra Einarsdóttir er stór-
kostleg sem María og hefur ein-
staka fyllingu í röddinni. Hún túlk-
ar Maríu sem stelpuskvettu sem er
bros, tvö stór augu og hárvöndull
og töfrar alla uppúr skónum. Hin-
rik Ólafsson syngur mjög vel hlut-
verk kapteinsins. Jóna Fanney
Svavarsdóttir er sindrandi Lísa og
Hjalti Valþórsson er bangsalegur í
hlutverki kærastans. Rósa Kristín
Baldursdóttir og Aðalsteinn Berg-
dal skapa bæði mjög eftirminnileg-
ar persónur og skila vel söngnum.
Börnin koma þó mest á óvart. Ingi-
mar Davíðsson leikur Friðrik af
miklu öryggi og skilar vönduðum
söng. Hildur Þóra Franklín er hin
sannsögla Birgitta og skýr fram-
sögn einkennir leik hennar. Syst-
urnar Helga Margrét Clarke og
Audrey Freyja Clarke eru ótrúlega
öraggar í leik og söng og sama má
segja um Vilhjálm Bergmann
Bragason. Börnin era punkturinn
yfir i-ið í sérstaklega líflegri og
vandaðri sýningu sem mun án efa
verða lengi í minnum höfð. Verður
útlit sýningarinnar, samspil lita,
ljóss og skugga minnisstætt og auð-
vitað söngurinn sem yljar um
hjartarætur þegar gengið er út í
fímbulkuldann að lokinni sýningu.
Sveinn Haraldsson