Morgunblaðið - 24.05.1998, Blaðsíða 28

28 SUNNUDAGUR 24. MAÍ 1998
MORGUNBLAÐIÐ
SÓLARLAG á Grænlandsjökli. Sólin settist rétt um eittleytið og var aftur komin upp miili tvö og þrjú.
ÞÆR verða allar steinhissa
þegar ég spyr hvemig
þeim hafi dottið í hug að
ganga yfir Grænlandsjökul
og segja mér að þetta hafi verið
tækifæri sem þær hafi ekki viljað
láta ganga sér úr greipum. „Þú
þarft ekki að vera ofurmenni til að
komast heill yfir jökulinn, þú þarft
að hafa reynslu af fjallamennsku,
vita hvað þú ert að fara út í, og
hafa gaman af því,“ segja þær
Anna María, Dagný, María Dögg
og Þórey eftir gönguna, en viður-
kenna þó að auðvitað séu þær
ánægðar innra með sér, að hafa
tekið þessa ákvörðun og klárað
ætlunarverkið.
Ferðin yfir jökulinn tók 24 daga
og voru 540 km lagðir að baki á
þeim tíma. Þótt jökullinn sé stór og
hvít ísbreiða sem virðist einsleit við
fyrstu sýn, segja þær stöliur að
hann eigi margar hliðai- og þær
hafi séð nokkrar þeirra. Allir dag-
arnir á jöklinum voru ólíkir að
þeirra sögn, og var færið til dæmis
misjafnlega þungt. I lok fyrstu vik-
unnar var snjórinn djúpur og
gljúpur og þungt að vaða hann í
ökkla og hné. Þegar þannig var
ástatt var skipst á að troða, og tróð
hver í 20 mínútur. Veðrið var
einnig breytilegt þótt hópurinn
hafi verið einstaklega heppinn með
veður, og skein sólin stóran hluta
ferðarinnar. Þó kom það fyrir einu
sinni að þau þurftu að bíða af sér
veður. Þá létu þau fara vel um sig í
tjöldunum, lásu, spiluðu og
skrifuðu í dagbækumar sínar. Áð-
ur en þau tjölduðu höfðu þau byggt
varnarveggi, því til að geta beðið
áhyggjulaus af sér veður þarf að
byggja vamarvegg áður en tjaldið
er komið upp.
Áhugi á fjallamennsku
nauðsynlegur
Þær em allar reyndar fjallakon-
ur, þrjár era meðlimir í björgunar-
sveitinni Ingólfí í Reykjavík og ein
í Hjálparsveit skáta. Þær þekkja
reglumar sem gilda á fjöllum, enda
öruggara að vita hvemig á að
bregðast við ef eitthvað kemur upp
á. Eftir að ákvörðun um að fara yf-
ir Grænlandsjökul lá íyrir var farið
í níu daga æfingaferð yfir Vatna-
jökul til að prófa saman hópinn,
búnaðinn og vistir. Hún gekk vel
og þá biðu þær bara eftir að leggja
í hann ásamt leiðangursstjóranum
Einari Torfa Finnssyni sem var að
fara í sitt annað skipti yfir jökul-
inn.
Áhugi á fjallamennsku er nauð-
synlegur til þess að taka þá
ákvörðun að skella sér yfir Græn-
landsjökul. „Maður verður að hafa
áhugann, það er númer eitt. Að
hafa áhuga á að sofa í tjaldi, vera í
snjó og vera úti,“ segir Anna
María, „og hafa áhuga á því að þvo
sér ekki um hárið í þijár vikur,“
bætir Dagný við, og þær hlæja.
„Hroturnar
frusu í næt-
urfrostinu“
Hvað þarf maður að
hafa að leiðarljósi til
þess að ganga 540
km á skíðum í kulda
og frosti, þar sem
ekki sér í annað en ís
og himin í rúmar
þrjár vikur? Fyrstu
íslensku konurnar til
þess að ganga yfir
Grænlandsjökul
sögðu Rögnu Söru Jónsdóttur ýmislegt
um það hvernig hægt er að komast yfir
jökulbreiðuna á jákvæðu hugarfari og
reynslu af fjallamennsku.
Morgunblaðið/Dagný Indriðadóttir
ANNA Marfa, Dagný, María Dögg og Þórey, allar saman komnar við
skjólvegg fyrir tjöldin. Þær sögðu að þeim hefði sjaldan orðið of kalt í
jöklaferðinni, þökk væri góðum búnaði.
„Líkamlegt ástand hefur líka mikið
að segja,“ heldur Anna María
áfram, „en andlega hliðin skiptir
samt mestu máli,“ íyllyrðir Man'a
Dögg. „Þetta er fyrst og fremst
innri barátta og þú þarft mikið að
takast á við sjálfan þig. Svo ert þú
líka með öðram einstaklingum sem
þú þarft að samlagast, og getur
ekki skilið við fyn- en komið er á
leiðarenda," segir María Dögg.
Ógnaði þeim með hnífi
Samstaða er lykilatriði í svona
ferðum en upp hafa komið tilvik í
öðram leiðöngram þar
sem hópar hafa tvístrast
á leiðinni yfír jökulinn.
„Fólk sem fór með mér
yfir Grænlandsjökul fyr-
ir tveimur árum hafði áð-
ur lent í misheppnuðum
leiðangri yfir jökulinn.
Þar tvístraðist hópurinn
og áður en þau vissu af var einn af
fyrrverandi félögum þeirra kominn
inn í tjald til þeirra og ógnaði þeim
með hnífi til að hafa af þeim mat,“
segir Einar Torfi og bendir á að
hópar megi alls ekki vera of fjöl-
mennir í svona leiðöngram og for-
ysta þurfi að vera trygg, til þess að
örvænting grípi ekki um sig.
„Þriggja vikna skíðaferð yfir
Grænlandsjökul er í mínum augum
tækifæri til þess að komast burt
frá hversdagsleikanum, skipta al-
gerlega um umhverfi og hverfa frá
dægurþrasinu. Hvað er betra til
þess en skíðaferð yfir jafn stóran
jökul og þennan?" segir Dagný
spyrjandi.
„Það sem mér finnst ég hafa
grætt á svona ferð er að ég hef
lært að meta betur þá hluti sem
maður hefur vanalega í kringum
sig. Einfóldustu hlutir ---------
verða ekki sjálfsagðir
lengur, eins og að fara á
klósettið, hafa rennandi
vatn, geta þvegið sér og
sama gildir um öll önnur
nútímaþægindi,“ segir
María Dögg og Anna
María bætir við að þær
hafi grafið kamar á ’
hverju kvöldi sem var hola ofan í
snjóinn með skýli fyrir köldum
vindinum.
Dagurinn hófst
á að bræða snjó
Dagurinn hófst vanalega milli
sjö og átta á morgnana og var
ávallt byrjað á því að bræða snjó.
Það tók dágóða stund og að því
búnu var vatn fyllt á brúsana, bæði
heitt og kalt, en nauðsynlegt er að
drekka mikið yfir daginn til að
mæta vökvatapinu sem á sér stað
við gönguna. I morgunmat var
borðað musli, með heitu vatni og
kakói, í hádegismat fengu þær
harðfisk með smjöri, ýmiss konar
kjötálegg og stundum hrökkbrauð.
í hléum borðuðu þær svo kex,
Ferðin yfir
jökulinn tók
24 daga og
voru 540 km
lagðir að baki
á þeim tíma.
„Þetta er fyrst
og fremst
innri barátta
og þú ert mik-
ið að takast á
við sjálfan
þig...“
súkkulaði og annað orkugefandi
sælgæti.
Mikilvægt var að borða nóg af
hitaeiningaríkum og feitum mat til
að hafa næga orku til að brenna yf-
ir daginn. Anna María er grönn að
eðlisfari og hafði þyngt sig um
nokkur kíló fyrir ferðina. Þegar
leið á ferðalagið fór henni að verða
kalt á nóttunni, sem í sjálfu sér er
ekki skrýtið enda allt að þrjátíu
stiga frost á jöklinum að næturiagi.
Hún vissi þó að henni væri ekki
kalt vegna þess að búnaðurinn
væri ekki nógu góður. „Svo ég fór
að borða meira, miklu
meira en áætlaðan dag-
skammt, ég bókstaflega
úðaði í mig mat, smjöri
og annarri fitu því ég
fann að ég var farin að
brenna af eigin forða.
Eftir að ég jók matar-
“skammtinn hætti mér
svo að verða kalt á nóttunni," sagði
Anna María og sagðist hafa fundið
hvemig líkaminn kallaði á fitu og
hitaeiningar.
„Hrotumar fmsu í
næturfrostinu"
Að Önnu Maríu undanskilinni
plagaði kuldinn þær ekki, þótt það
hafi auðvitað komið fyrir að hrollur
hafi farið um aðra leiðangursmenn,
enda hitastigið oftast undir frost-
marld, og þá helst við tíu, tuttugu
eða jafnvel þrjátíu gráður. „Hrot-
umar frasu í næturfrostinu,“ sagði
Dagný án frekari útskýringa. Eg
bað hana vinsamlega um betri út-
skýringar þar sem ég skildi ekki
með nokkra móti hvemig hrotur
gátu frosið. „Ég svaf mjög létt flest-
ar nætumar uppi á jökli, vaknaði oft
og leit á klukkuna. Þegar frostið var
mikið þá hrímaði í kring-
um mann, þ.e.a.s. andar-
dráttui’inn sem við send-
um frá okkur breyttist í
hrím. Innan í tjaldhimn-
inum hrímaði líka og þá
hugsaði ég alltaf, þama
uppi era hrotumar okkar
kristallaðar,“ sagði Dag-
ný, og Anna María bætti
við að þeir heitfengustu hefðu verið
með mestu skaflana við opið á sín-
um svefnpokum.
Ferðalagið yfir jökulinn gekk
eins og best varð á kosið og voru
stöllumar fjórar, sem og leiðang-
ursstjórinn, hin ánægðustu með
ferðina. Þórey minntist að lokum á
að þeim hefði þótt afskaplega vænt
um allar kveðjumar sem þær
fengu frá íslandi á Netinu. „Maður
fann að fólk var að fylgjast með
ferðum okkar og við það efldist
maður, því með kveðjunum fengum
við jákvæða strauma." Við hin sem
sátum heima skiljum vel þá
fjölmörgu sem sendu kveðjur, því
það er ekki á hverjum degi sem ís-
lenskar konur vinna þrekvirki af
þessu tagi.