Morgunblaðið - 30.05.1998, Qupperneq 18

18 LAUGAKDAGUR 30. MAÍ 1998
MORGUNBLAÐIÐ
VIÐSKIPTI
Umsvif Lindar í rekstrarleigu vinnuvéla í upphafi áratugarins reyndust fyrirtækinu dýrkeypt
LEIGA Lindar á vinnuvélum á verk-
takamarkaðinum, sem á þessum tíma
var í mikilli lægð, varð snemma mjög
umdeild og kom málið m.a. til kasta
bankaráðs Landsbankans. Þar sat á þeim tíma
Kristín Sigurðardóttir en hún var jafnframt
framkvæmdastjóri Félags vinnuvélaeigenda og
þekkti þar af leiðandi vel til aðstæðna á markað-
inum. Hún sagði í samtali við Morgunblaðið að
allar ábendingar og athugasemdir hennar þess
efiiis að hverfa ætti frá kaupunum hafi verið
sniðgengnar. Kristín sagði að það hafi verið aug-
ljóst mál að fjárfestingin hafi verið mjög illa
tímasett því mai’kaðurinn hafi verið í ördeyðu og
því Ijóst að útilokað væri að gera sér nokkrar
vonir um að hagnast mætti af slíkri starfsemi.
Afleiðingin varð sú að ástandið á markaðinum
versnaði til muna, því offramboð hafði verið á
slíkum vélum fyrir.
Markmiðin úr takti við umhverfið
Sú röksemdafærsla sem forsvarsmenn Lindar
færðu fyrir kaupunum, var að hægt væri að
hagnast á útleigu tækjanna með því að leigja
þau út til skemmri tíma jafnvel niður í dags-
leigu. Hugmyndin þótti ekki síður sniðug í ljósi
þeirrar bágu stöðu sem ríkti á markaðnum því
með þessu móti gætu verktakar losnað við lang-
tíma fjárfestingar í dýrum vinnuvélum sem þeir
þyrftu kannski einungis að nota í stuttan tíma.
Fyrirkomulagið yrði hentugt fyrir alla aðila,
leigutakar hefðu auðveldan aðgang að vélunum í
gegnum rekstrarleigu Lindai', sem myndi aftur
á móti hagnast á útleigunni.
Útgerðin á rekstrinum var með þeim hætti að
Lind gerði ráð fyrir ákveðinni notkun vélanna á
leigutímanum sem leigutakamir mai'gir hverjh-
virtu hins vegar að vettugi og létu tækin ganga
allann sólarhringinn. Niðurstaðan varð sú að
leigutelgumar stóðu engan veginn undir af-
skriftum og áætlaður afskriftartími tækjanna
breyttist úr því að vera sjö ár, sem var upphaf-
legt mat, í það að verða einungis þrjú ár.
Annað atriði sem snýr að þessu máli er sú
staðreynd að Lind, sem var í eigu Landsbankans
o.þ.a.l. ríkisins, skuli hafa ráðist í vélakaupin án
þess að efna til útboðs. Þórður Ingvi Guðmunds-
Mistök á
mistök ofan
Gífurleg lægð var á þeim markaði sem Lind sótti
inn á er félagið festi kaup á vinnuvélum af Toyota
umboðinu árið 1992. Stórfé tapaðist á útleigu
vélanna til ýmiskonar vertakastarfsemi.
Elmar Gíslason komst einnig að því að kaupin
ollu mikilli reiði meðal vinnuvélaeiffenda í
landinu, sem töldu að sér vegið er fyrirtæki í
ríkiseigu ákvað að hasla sér völl í
vinnuvéla á slíkum samdráttartímum.
son, fyrrverandi framkvæmdastjóri Lindai', svai'-
ar þessum athugasemdum á þann hátt að eftir að
Toyota umboðið kom að máli við Lind með hug-
myndir að slíku samstarfi þ.e. að Lind myndi fjár-
festa í vinnuvélum til útleigu af Toyota umboðinu,
þá hafi Lindar mönnum ekki verið stætt á því að
þreifa fyrir sér meðal annan-a aðila á mai'kaðn-
um. Slíkt hefði falið í sér óheiðarleika og trúnað-
arbrot við Toyotaumboðið.
Þórður tekur undir það að menn hafi misreikn-
að sig illilega og verkefnið í heild verið mistök.
Hann bendir þó á að öll þekking Lindar á rekstr-
arleigunni sem ráðist var í 1992 hafi komið frá
,fymmm“ stóreiganda Lindai', franska bankanum
sem
hafði
Banque Indosuisse.
tveimur ávum áður
ákveðið að losa eign-
ai'hlut sinn í fyrir-
tækinu sem endaði
með því að Lands-
bankinn keypti
franska bankann
út.
Dæmt til að mistakast
Af ofangreindu má sjá að viðskiptin vii'ðast
hafa einkennst af röð mistaka. Markaðurinn
var í dái á þeim tíma sem Lind þóttist sjá sér
leik á borði með útleigu á vinnuvélum. Við kaup
á vélunum var eingöngu rætt við einn að-
ila, Toyota umboðið en stærsti umboðs-
aðili vinnuvéla á íslandi, Hekla hf., fékk
ekki að gera tilboð í verkið, sem þætti
kannski ekki markvert ef um einkaaðila
hefði verið að ræða en svo var ekki heldur
var Lind alfarið í eigu ríkisins, þ.e. Lands-
bankans. Við útleigu vélanna var verðlagn-
ingin miðuð við að þær yrðu í rekstri ákveð-
inn hluta úr degi en raunin varð sú að leigu-
takarnir nýttu þær allan sólarhringinn
með tilheyrandi tapi fyrir leigusalann.
Endalok starfseminnar urðu þau
að Lind þurfti að seþa fjölda úreltra
vinnuvéla fyrir sáralítið verð.
Morgunblaðið/Jón Svavarsson
OSSUR Kristinsson, forstjóri stoðtækjafyrirtækisins Össurs, var meðal
framsögumanna á morgunverðarfundi til heiðurs þeim sex íslensku fyr-
irtælqum sem eiga sæti á lista yfir 500 framsæknustu fyrirtæki í Evrópu.
Islenskir forkólfar
heiðraðir
TÓLF hundruð störf hafa skapast
hér á landi á vegum þeirra sex ís-
lensku fyrirtækja sem náðu þeim
árangri að vera talin meðal 500
framsæknustu fyrirtækja Evrópu
siðastliðin fimm ár. Þetta kom
fram á morgunverðarfundi sem
Samtök iðnaðarins og iðnaðar- og
viðskiptaráðuneytið stóðu fyrir á
fimmtudag þar sem forsvarsmenn
fyrirtækjanna sex voru heiðraðir.
Þeir aðilar sem um ræðir eru:
Össur, Atlanta, Nóatún, Samheiji,
Tæknival og Vöruveltan.
f könnun sem IESE háskólinn í
Barcelona framkvæmdi á meðal
fyrirtækjanna 500 kom í ljós að
frumkvöðlar þeirra töldu vöxt
sinn og velgengni aðallega byggj-
ast á áherslum á tækninýjungar,
þjónustu, nýsköpun og hæfni
starfsfólks.
Finnur Ingólfsson, viðskipta- og
iðnaðarráðherra, sagði í erindi
við þetta tækifæri að árangur ís-
lensku fyrirtækjanna sýndi að at-
vinnulíf hér á landi væri að eflast.
Hann benti jafnframt á að vægi
annarra atvinnugreina en þeim
sem tengjast sjávarútvegi, væri
að aukast og að slík fjölbreytni
væri m.a. grundvöllur þess að
hægt sé að tryggja aukinn stöðug-
leika í íslensku efnahagslífi.
215 milljóna hagnaður
hjá Aðalverktökum
UM 215 milljóna króna hagnaður
varð af rekstri samstæðu Islenskra
aðalverktaka hf. á síðasta ári.
Reksturinn er aðeins fyrir hálft ár-
ið því hinn 1. júní yfirtók hlutafé-
lagið Islenskir aðalverktakar rekst-
ur og skuldbindingar sameignarfé-
lags með sama nafni.
Rekstrartekjur samstæðunnar
námu samtals 3.084 milljónum
króna. Hagnaður af rekstri eftir
skatta nam 215 milljónum króna.
Samkvæmt efnahagsreikningi
námu heOdareignir samstæðunnar
4.219 milljónum króna. Bókfæi-t
eigið fé í árslok nam 3.152 milljón-
um króna, þar af 2.200 milljónir
hlutafé, og var eiginfjárhlutfall 75%.
A árinu 1997 störfuðu að meðal-
tali 368 starfsmenn hjá félagasam-
stæðunni.
Afkoma félagsins á fyrsta starfs-
ári þess var vel viðunandi, að mati
stjórnenda félagsins. Þegar félag-
inu var breytt úr sameignarfélagi í
hlutafélag var starfsemi þess
breytt og hún víkkuð út. Hlutverk
þess er nú alhliða verktakastarf-
semi, bæði hér á landi og erlendis.
„Rekstur Islenskra aðalverktaka
hf., eins og annarra verktakafyrfr-
tækja, er í eðli sínu áhættusamur
og háður ytri skilyrðum og mörgum
óvissuþáttum sem erfitt er að meta
fyrirfram. Miðað við núverandi að-
stæður og verkefnastöðu sér stjóm
félagsins ekki ástæðu til að ætla
annað en að afkoma yfirstandandi
árs verði einnig með viðunandi
hætti,“ segir í fréttatilkynningu.
Unnið að skráningu á VÞÍ
Við stofnun Islenskra aðalverk-
taka hf. eignaðist ríkið 52% hluta-
fjár, Sameinaðir verktakar 32% og
Reginn hf., eignarhaldsfélag
Landsbankans, 16%. Eignarhlut
Sameinaðra verktaka hf. hefur ver-
ið dreift til eigenda þess félags, á
fimmta hundrað manns, og voru
hluthafar því alls orðnir 477 við
áramót. Frá upphafi hefur verið að
því stefnt að íslenskir aðalverktak-
ar yrðu gerðir að almenningshluta-
félagi. Félagið hefur enn ekki verið
skráð á Verðbréfaþingi íslands eins
og ætlunin var að gera á síðasta ári
en búist er við að það verði gert á
næstunni. Fram hefur komið að
ríkið og Reginn hafa hug á að selja
af sínum hlut í kjölfarið.
Aðalfundur íslenskra aðalverk-
taka hf. verður haldinn fóstudaginn
5. júní nk. klukkan 14 á Hótel Loft-
leiðum. Stjórn félagsins gerir til-
lögu um 7% arðgreiðslu til hluthafa.
íslenskir
Aðalverktakar
Lykiltölur úr rekstri
Samstæða júní-des.
Rekstrarreikningur 1997
Rekstrartekjur Milijónirkr. 3.084
Rekstrargjöld 2.866
Hagnaður fyrir afskrittir 218
Fiármunaliðir 86
Reikn. skattar (89)
Hagnaður tímabiisins 215
Efnahagsreikningur 1997
1 Eionir: 1 Milljónir króna 31. des.
Veltufjármunir 3.509
Fastafjármunir 710
Eignir samtals 4.219;
| Skuldir oq eipið fé: \
Skammtímaskuldir 1.031
Langtímaskuldir 36
Eigið fé 3.152 i
Skuldir og eigið fé alls 4.219!
Sjóðstreymi 1997
Veltufé frá rekstri 343 I
Veltuf járhlutfall 3,40 |
Ársfundur Lífeyrissjóðsins Lífíðnar
Riiunávöxtun eigna rúm 10% sl. ár
Á ÁRSFUNDI Lífeyrissjóðsms Líf-
iðnar, sem haldinn var á fimmtudag,
kom fram að raunávöxtun eigna
sjóðsins varð 10,09% á síðasta ári. í
lok ársins námu heildareignir sjóðs-
ins 9.949 milljónum króna og höfðu
vaxið um 1.585 milljónir frá fyrra ári.
Eignir sjóðsins í árslok 1996 voru
8.363 milljónir króna.
Árið 1997 var fjöldi greiðenda í
sjóðinn um 3.800 en þeir sem eiga
réttindi í sjóðnum eru 8.716 talsins.
Á ársfundinum var ákveðið að
hækka eftirlaunalífeyri um 5% frá og
með 1. júlí. Jafnframt var ákveðið að
hækka ávinnslustuðul iðgjalda úr
1,55 í 1,6, en það jafngildir 3,2% út-
gjaldaaukningu fyrir lífeyrissjóðinn í
framtíðinni.
,Af stærstu samtryggingarlífeyr-
issjóðum í landinu er Lífiðn með
næst dýrustu reglugerðina, en skýr-
ingin á því er sú a sjóðurinn býður
upp á meiri tryggingavernd en flest-
ir aðrir sjóðir hvað varðar makalíf-
eyri. Samkvæmt tryggingafræðilegri
úttekt á sjóðnum fyrir árið 1997, sem
unnin var af Bjarna Þórðarsyni
tryggingastærðfræðingi, eru eignir
sjóðsins umfram skuldbindingar til
sjóðfélaga 874 milljónir ki-óna.
Vegna þessarar sterku stöðu væri
hægt að hækka lífeyrisskuldbinding-
ar sjóðsins um 4,4% eða lækka ið-
gjöld sjóðfélaga um 9,4%.
Ef staða sjóðsins er borin saman
við grunnreglugerð Sambands al-
mennra lífeyrissjóða, SAL, kemur í
ljós að eignir sjóðsins, umfram þær
lágmarks skuldbindingar sem þar er
kveðið á um, eni 4.791 milljón króna.
Samkvæmt þessu er Lífiðn meðal
traustustu lífeyrissjóða á landinu.
Á ársfundinum var reglugerð
sjóðsins breytt. Lúta þær breyting-
ar að mestu að því að snfða starfs-
reglur sjóðsins að lögum um lífeyr-
issjóði sem taka gildi 1. júlí. Að einu
leyti ganga þó reglugerðarbreyting-
ar sjóðsins lengra en lög kveða á
um. Varða þær breytingar heimild
til hjóna eða sambýlisfólks að skipta
með sér lífeyrisréttindum sínum.
Samkvæmt lögum á ákvæði þetta
ekki að öðlast lagagildi fyrr en 1.
maí 1999, en heimilt er að flýta gild-
istökunni og er það lífeyrissjóðum í
sjálfsvald sett. Þetta ákvæði tekur
strax gildi hjá Lífiðn.
Stofnuð hefur verið séreignadeild
við Lífeyrissjóðinn Lífiðn og var gerð
um það sérstök samþykkt á ársfundi
sjóðsins 1997. Hefur sú samþykkt nú
komið að fullu til framkvæmda í kjöl-
far staðfestingar fjármálaráðuneytis-
ins,“ segir í fréttatilkynningu frá Líf-
eyrissjóðnum Lífiðn.