Morgunblaðið - 30.10.1998, Blaðsíða 2

2 FÖSTUDAGUR 30. OKTÓBER 1998
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
80% vilja auk-
inn hlut kvenna
í stjórnmálum
Morgunblaðið/Kristinn
Brugðið á leik
BÖRNIN á leikskólanum Sæborg við Starhaga niður í miðbæ. Glatt var á hjalla hjá börnunum og far-
brugðu undir sig betri fætinum á dögunum og fóru ið í leiki á Ingólfstorgi, þar sem þessi mynd er tekin.
Smíði virkjana boðin út?
79,7% ÞÁTTTAKENDA í skoðana-
könnun, sem Gallup á íslandi gerði
fyrir skrifstofu jafnréttismála, vilja
að hlutur kvenna í stjómmálum
verði aukinn. 3,5% voru andvíg því
að hlutur kvenna í stjómmálum
verði aukinn. Þeir sem voru fylgj-
andi auknum hlut kvenna vora
spurðir hvort þeir teldu að stjórn-
málaflokkarnir ættu að gera sér-
stakt átak til að auka hlut kvenna
og svöraðu 53% því játandi en 47%
töldu að ekki bæri að gera sérstakt
átak.
Helga Guðrán Jónasdóttir,
stjórnmálafræðingur á skrifstofu
jafnréttismála, segir að niðurstöð-
umar endurspegli ákveðna óánægju
með það hve fáar konur sé að finna
á vettvangi stjórnmálanna. Einnig
*
Arangurs-
laus fundur
SÁTTAFUNDUR í deilu
meinatækna á blóð- og mein-
efnafræðideild Landspítalans
og starfsmannaskrifstofu
Ríkisspítalanna var haldinn í
gær.
Fundurinn var stuttur og
árangurslaus, að sögn Önnu
Svanhildar Sigurðardóttur,
talsmanns meinatæknanna.
Hún sagði að nýr fundur hefði
verið boðaður í dag.
Anna Svanhildur sagði að
ekkert nýtt hefði komið fram
á fundinum.
veki athygli hve almennur vilji virð-
ist til þess að stjórnmálaflokkamir
geri eitthvað til að auka hlut
kvenna.
Ábending um naflaskoðun
„Þetta er mjög sterk ábending til
flokkanna um að fara í naflaskoðun
og skoða sitt innra umhverfi," sagði
Helga Guðrún. „Það hefur verið
bent á að það era þröskuldar í að-
komu kvenna að flokksstarfi. Þeir
þröskuldar leiða til þess að konur
mynda síður bakland inni í flokkun-
um, sem gerir aftur að verkum að
þær eiga erfiðara um vik. Það má
líka nefna það að flokksstarfið á sér
oft stað á þeim tímum sólarhrings-
ins, sem ekki henta konum, til dæm-
is á kvöldin."
Þá segir Helga Guðrán að próf-
kjörin leiði í ljós þá þversögn að
prófkjör hljóta mikinn hljómgrann
en 76% þátttakenda kváðust hlynnt
prófkjöri sem aðferð til að velja fólk
á framboðslista. Hins vegar bendi
flest til að prófkjör séu einmitt einn
helsti þröskuldurinn í vegi þess að
hlutur kvenna í stjómmálum aukist.
Annað, sem fram kemur í könn-
uninni, er að talsverður kynjamun-
ur er á afstöðu til málefnisins.
Þannig vildu 60% þeirra kvenna,
sem voru hlynntar aukinni þátttöku
kvenna í stjómmálum en 47% karla,
sem vora sama sinnis, að flokkarnir
gerðu átak í þá vera. Þá voru 79,9%
karla hlynnt prófkjörum en 72,5%
kvenna.
Könnunin var gerð meðal 1.200
manna tilviljunarúrtaks úr þjóð-
skrá, dagana 28. september til 11.
október, og var svarhlutfall 72,2%.
HALLDÓR Jónatansson, forstjóri
Landsvirkjunar, segist allt eins
reikna með að stjómvöld bjóði út
smíði virkjana norðan Vatnajökuls á
Evrópska efnahagssvæðinu. Orku-
fyrirtæki jafnt á Islandi sem í Evr-
ópusambandinu gætu þá boðið í
verkin. Samkvæmt tilskipun ESB
um samkeppni í orkumálum er
stjómvöldum ekki heimilt að mis-
muna orkufyrirtækjum þegar kemur
að smíði virkjana.
Tilskipunin kveður á um að að-
skilja verði orkuvinnslu og dreifingu
á raforku. Að lágmarki verður þessi
aðskilnaður að vera bókhaldslegur,
en Landsvirkjun hefur þegar skilið
að kostnað við orkuöflun og raforku-
dreifingu í bókhaldi. Tilskipun kveð-
ur einnig á um að stjómvöld megi
ekki mismuna fyrirtækjum þegar
kemur að smíði virkjana.
Þórður Friðjónsson, ráðuneytis-
stjóri í viðskiptaráðuneytinu, sagði
að íslensk stjórnvöld gætu farið
tvær leiðir til að uppfylla ákvæði til-
skipunarinnar. Annars vegar að
gefa út almennt leyfi til virkjana
sem allir gætu þá sótt um og hins
vegar að bjóða út smíði virkjananna.
Stjórnvöld hefðu ekki mótað endan-
lega stefnu í þessum málum og ekki
væri búið að sjá fyrir hvernig ætti
t.d. að standa að leyfisveitingum og
vali á þeim sem fengi virkjanaleyfi.
Þórður sagðist ekki eiga von á að
Island ætti í neinum erfiðleikum með
að uppfylla skilyrði tilskipunarinnar,
hvorki hvað varðar smíði virkjana
eða aðskilnað orkuvinnslu frá orku-
dreifingu.
Tilskipunin tekur gildi innan ESB í
febráar 1999. Ekki hefur verið gengið
frá því hvenær hún tekur gildi á
EES. Þórður sagði að Grikkir hefðu
fengið undanþágu frá tilskipuninni til
2001 og hann sagðist gera ráð fyrir að
það yrði auðsótt fyrir íslendinga að fá
sambærilega undanþágu.
■ Samkeppni verði/10
Hæstiréttur telur leiðbeiningar heilbrigðisráðuneytisins um ferliverk skaðlegar samkeppni
Lækni dæmdar skaða-
bætur vegna tekjumissis
HÆSTIRÉTTUR dæmdi íslenska
ríkið í gær til að greiða sjálfstætt
starfandi kvensjúkdómalækni
5.500.000 kr. í skaðabætur ásamt
dráttarvöxtum frá 18. október 1996.
Taldist hann hafa orðið fyrir tjóni
vegna ólögmætrar framkvæmdar
reglugerðar um ferliverk sem fól í sér
minni þátttöku Tryggingastofnunar
ríkisins í kostnaði af ferliverkum utan
sjúkrahúsanna en innan þeirra.
Málavextir vora þeir að málshefj-
andi, Ámi Ingólfsson kvensjúkdóma-
læknir, tók árið 1990 ásamt um tut>
tugu öðram læknum á leigu húsnæði
við Þorfinnsgötu í Reykjavík undir
skurðstofurekstur. Hófu læknamir
þar í félagi sjálfstæða starfsemi hver
á sínu sviði, en leigðu skurðstofudaga
af félaginu, sem nefndist Skurðstofa
Reykjavíkur hf. Þá giltu þær reglur
að sjúklingar þurftu aðeins að greiða
fast komugjald fyrir hveija aðgerð en
Tryggingastofnun ríkisins bar kostn-
að af aðgerð að öðra leyti. Nam gjald-
ið 1.500 krónum til skurðlæknis og
sömu fjárhæð til svæfingarlæknis,
kæmi tfi kasta hans. Með reglugerð
14/1993 um hlutdeild sjúkratryggðra í
kostnaði vegna heilbrigðisþjónustu
var sjúklingum gert að greiða 1.200
kr. lágmarksgjald til hvors læknis
auk 40% af þeim aðgerðarkostnaði
sem umfram væri. Gjaldtaka vegna
sams konar aðgerða á göngudeildum
sjúkrahúsanna hélst hins vegar
óbreytt. Þar studdust sjúkrahúsin við
leiðbeiningar um framkvæmd hinnar
nýju reglugerðar, sem heilbrigðis-
ráðuneytið gaf út 19. janúar 1993.
Hélt málshöfðandi því fram að þessi
mismunun hefði leitt til samdráttar í
skurðstofurekstrinum og hefði hluta-
félagið lagt upp laupana. Hafi hann
eftir það ekki sinnt skurðaðgerðum
svo neinu skipti, heldur stundað önn-
ur störf í grein sinni uns hann hætti
læknisstörfum í árslok 1995, 66 ára.
I dómi Hæstaréttar segir að málið
varði í senn skipulag sjúkratrygg-
inga hér á landi og læknisþjónustu
innan og utan sjúkrahúsa á því sviði.
Hvort tveggja verði talið atvinnu-
starfsemi í víðtækri merkingu og
taki samkeppnislög til hennar eins
og við geti átt, enda sé hún ekki
bundin af reglum annarra laga er
þeim standi framar. Sú tilhögun á
rekstri sjúkrahúsa ríkisins að taka
ekki upp hlutfallsgjald gagnvart
göngudeildarsjúklingum hafi greini-
lega verið til þess fallin að raska
samkeppnisstöðu sjálfstætt starf-
andi sérfræðilækna við sambærileg
störf utan sjúkrahúsanna.
Sjúklingum mismunað með
ólögmætum hætti
Segir Hæstiréttur að leiðbeining-
amar hafi ekki verið í samræmi við
reglugerð um ferliverk nr. 340/1992
sem kvað á um það skýrum stöfum að
greiðslur sjúklinga fyrir slík verk
skyldu vera hinar sömu og utan
sjúkrahúsanna. íslenska ríkið hafi
ekki sýnt fram á atvik eða hagsmuni
sem réttlæti fyrirmælin gagnvart
málshöfðanda og sjúklingum hans.
„Samkvæmt þessu verður að líta svo
á, að umrædd tilhögun á rekstri
sjúkrahúsanna hafi ekki stuðst við
lögmætar stjómvaldsákvarðanir á
grundvelli viðeigandi lagaheimilda og
hún jafnframt falið í sér hömlur á
samkeppnisaðstöðu sjálfstæðra sér-
fræðilækna, er telja verði skaðlegar í
merkingu 17. gr. samkeppnislaga.
Hafi sjúklingum læknanna og þeim
sjálfum þannig verið mismunað með
ólögmætum hætti, er einnig fari í
bága við 20. gr. sömu laga. Jafnframt
verður að álykta, að þessi mismunun
hafi komið niður á starfsemi gagn-
áfrýjanda, og eigi hann rétt til skaða-
bóta úr hendi aðaláfrýjanda fyrir tjón
á atvinnu sinni af þessum sökum.“
Árni gerði kröfm- um bætur að
fjárhæð 16.721.000 kr. ásamt drátt-
arvöxtum og studdist þar við álit lög-
gilts endurskoðanda á missi tekna og
viðskiptavildar og verðmæti óseldra
lækningatækja. Hæstiréttur taldi
rétt að hafa álitið til hliðsjónar en
taka einnig tilllit til þess að skerð-
ingu tekna mætti að hluta rekja til
annarra aðstæðna en þeirra er ríkið
bæri ábyrgð á.
Málið fluttu Sigurbjörn Magnús-
son hrl. af hálfu Árna Ingólfssonar
og Jón G. Tómasson hrl. og Kristinn
Bjamason hdl. fyrir hönd íslenska
ríkisins.
Sigurbjörn sagði í samtali við
Morgunblaðið í gær að fleiri læknar
væru í svipaðri stöðu og Árni og
hefðu beðið átekta eftir niðurstöðu
þessa máls. Vissulega yrði að meta
aðstæður hvers og eins en sjálfsagt
væri fyrir þá sem teldu sig hafa orð-
ið fyrir tekjumissi vegna fram-
kvæmdar reglugerðarinnar að snúa
sér til heilbrigðisráðuneytisins með
bótakröfur.
Á FÖSTUDÖGUM
Magnús Sigurðsson sleit
hásin í Þýskalandi / C4