Morgunblaðið - 30.10.1998, Qupperneq 41

MORGUNBLAÐIÐ
HESTAR
FÖSTUDAGUR 30. OKTÓBER 1998 4l"*
A
Ahugi á að hrossarækt geti fengið vistvæna vottun
Grundvallaratriði að hross séu
skráð og einstaklingsmerkt
>•
Ahugi hefur vaknað á
því að kanna hvort
möguleikar séu á að fá
vistvæna vottun í
hrossarækt. Ásdís Har-
aldsdóttir talaði við
Víking Gunnarsson,
kennara á Hólum, sem
sæti á í Fagráði.
VÍKINGUR Gunnarsson sagði að
þessar hugmyndir hafi verið rædd-
ar á fundi Fagráðs í hrossarækt í
síðustu viku. Bentu allar líkur til
þess að þær verði ræddar áfram á
haustfundum Fagráðs og Félags
hrossabænda sem haldnir verða um
miðjan nóvember. Reglugerð um
vistvæna landbúnaðarframleiðslu
tók gildi í ágúst á þessu ári og hafa
verið gerðir við hana viðaukar fyrir
ýmsar framleiðslugreinar landbún-
aðarins. Hann sagði að ef samþykkt
verður að stefna að því að hægt
verði að bjóða upp á þennan mögu-
leika í hrossaræktinni ætti að ganga
íljótt og vel að koma ákvæðum um
það í viðauka við reglugerðina.
Fyrst og fremst þurfi að leggja
áherslu á skýrsluhald og skráningu
hrossa, landnýtingu og heilbrigðis-
eftirlit.
Nýtist við markaðssetningu
Lykilatriðið fyrir slíka vottun
segir hann vera að hvert dýr sé ein-
staklingsmerkt og skráð. En það er
einmitt stefnan hjá Bændasamtök-
unum að hvert folald verði merkt og
skráð meðan það gengur undir
hryssunni.
Víkingur sagði að hugmyndin
með vistvænni vottun væri tvíþætt.
Annars vegar að stuðla að auknu
öryggi í ættfærslu og merkingu
gripanna og hins vegar að velferð
hrossanna og meðferð á landinu sé í
samræmi við þær kröfur sem al-
mennt eru orðnar viðurkenndar í
dag. Með þetta að vopni væri hægt
að nýta vottunina í markaðsmálun-
um. Hún staðfestir að hrossin séu
vel upp alin og örugglega undan
þeim hrossum sem þau er skráð
undan. Einnig að þau séu alin upp í
sátt við náttúruna og landnýting sé
eins og hún eigi að vera.
Víkingur sagði að ef hrossarækt-
arbú fengi vistvæna vottun yrði eft-
irlitskerfið að vera mjög strangt. Til
dæmis yrði að fá dýralækni til að
koma og taka út heilbrigði hross-
anna á búinu tvisvar sinnum á ári
og landnýtingin yrði metin einu
sinni á ári. Með nýjum upprunavott-
orðum, eða nafnskírteinum, fá hross
sem skráð eru sem folöld undir
mæðrum sínum A-vottorð. Einungis
þeir hrossaræktendur sem sinna
þessum skráningum eiga möguleika
á að fá vottun fyrir bú sín og yrði
vistvænn stimpill færður inn á A-
vottorð hrossanna.
Víkingur sagði að nú væri verið
að vinna að því að reikna út hvað
það kosti fyrir hrossaræktarbónda
að fá vistvæna vottun á bú sitt.
Hann segist halda að þetta gæti
orðið sterkt tæki í baráttunni um
markaðinn, en íslendingar væru nú
þegar að keppa við mikla fram-
leiðslu á íslenskum hestum erlend-
is.
Valdimar Kristinsson
EF til vill er gátan um uppruna
Fáks frá Holti ráðin. Leó Geir
Arnarson segir að hesturinn sé T '
Falur frá Barkarstöðum.
Fákur frá
Holti hét
Falur frá
Barkarstöðum
VEKRINGURINN MIKLI, Fákur
frá Holti, sem sagt var frá í hesta-
þætti Morgunblaðsins á þriðjudag-
inn, er í raun Falur frá Barkarstöð-
um í Svartárdal að sögn Leós Geirs
Arnarsonar tamningamanns sem
segist hafa keypt hestinn fjögurra
vetra gamlan frá Barkarstöðum ár-
ið 1993.
Leó sagði í samtali við Morgun-
blaðið að þegar hann sá mynd af
Karly Zingsheim í Þýskalandi, nú-
verandi eiganda, á hestinum haíi
hann strax þekkt hann og ekki ver--
ið í neinum vafa. Ennþá vissari varð
hann í sinni sök þegar hann heyrði
lýsingar af honum og kenjum hans.
Leó sagði hestinn fæddan
Þorkatli Sigurðssyni bónda á Bark-
arstöðum í Svartárdal árið 1989.'
Hann sé undan Heði frá Hvoli, eins
og komið hefur fram, og Hreðu frá
Barkarstöðum, en ekki Litlu-Jörp
frá Holti, eins og talið var. Rugling-
urinn gæti tengst því að Hreða
þessi var undan hryssunni Litlu-
Jörp frá Reykjarhóli í Seyluhreppi
og Berki frá Barkarstöðum sem
gekk oftast undir nafninu Bjössa-
Jargur.
„Ég keypti hestinn á Barkarstöð-
um árið 1993 og þá hét hann Fal-
ur,“ sagði Leó. „Frá byrjun var
hann mjög sérstakur og áberandi
kjarkaður. Hann kom alltaf beint
að manni. Þorkell bóndi varaði mig
og taldi að líklega væri rétt að fara
vel að hestinum og koma fram við'A
hann af virðingu. Og það reyndist
rétt. Það var betra að standa alltaf
klár á honum. I íyrsta skipti sem ég
hringteymdi hann hrekkti hann
hnakkinn mikið. Inni í hesthúsi
stökk hann upp og spændi niður
hillu. Síðan var það búið og tamn-
ingin gekk vel enda var hann fljót-
ur að læra. Hann sýndi strax góða
skeiðtakta og því kemur þessi ár-
angur mér ekki á óvart.“
Hann segist hafa verið með mörg
hross á þessum tíma og í hita leiks-
ins hafi hann selt Fal fljótlega. „Ég
get ekki neitað því að ég sá alltaf
eftir honum. Ég fylgdist svolítið
með honum eftir þetta. í eitt skiptff..
var kunningi minn að ríða honum
og ég keyrði á bíl við hliðina á hon-
um þegar hann lagði hann á skeið.
Það var varla að ég hefði við hon-
um.“
Eitthvað var Falur notaður til
undaneldis og átti Leó eina dóttur
hans, Nös frá Barkarstöðum, sem
seld var til Svíþjóðar.
Þess má geta að einn hestur er
skráður í gagnasafnið Feng undir
nafninu Fákur frá Holti undan
Heði frá Hvoli og Litlu-Jörp frá
Holti. Samkvæmt númeri hans er
hann fæddur í Holti í Svínavatns-"®
hreppi í Austur-Húnavatnssýslu.
Haft var samband við Halldór Guð-
mundsson bónda í Holti. Hann
sagðist ekki halda að þessi hestur
væri frá honum kominn. Ef svo
væri ætti hann að vera markaður,
svo það ætti ekki að fara á milli
mála.
Ásdís Haraldsdóttir
Hestasýning-
in ISLAND-
ICA haldin
árið 2001
RÍKISSTJÓRNIN samþykkti á
fundi sínum 15. október sl. að fela
iðnaðarráðherra að skipa nefnd til
að skipuleggja, kynna og standa
að alþjóðlegri sýningu á hestum
og hestavörum á Islandi árið 2001
undir heitinu ISLANDICA.
í erindi iðnaðarráðherra sem
lagt var fyrir ríkisstjómina segir
meðal annars að talið sé að ferðir á
hestum um byggðir og hálendi ís-
lands séu einn helsti vaxtarbrodd-
ur ferðaþjónustunnar. Fjöldi fyrir-
tækja sérhæfir sig í ferðum af
þessu tagi og hafa þau verið kynnt
á erlendum vettvangi með ýmsum
hætti. Einnig hafa fyrirtækin tekið
þátt í ýmsum sölusýningum og
ferðakynningum. Langstærsti við-
burðurinn af þessu tagi er sýning-
in EQUITANA sem haldin er í
Þýskalandi annað hvert ár.
Fram kemur einnig að hug-
mynd um að halda slíka sýningu
hér á landi hafi komið frá Birgi
Þorgilssyni formanni Ferðamála-
ráðs fyrir um þremur árum. Hug-
myndin sé einnig meðal tillagna
nefndar sem iðnaðar- og við-
skiptaráðherra skipaði árið 1996
til að kanna möguleika á auknum
útflutningi iðnaðarframleiðslu
sem tengist eða tengja má ís-
lenska hestinum. í skýrslu nefnd-
arinnar kom meðal annars fram
að slík sýning myndi vonandi í
framtíðinni draga til sín fjölmörg
erlend fyrirtæki og eigendur ís-
lenskra hesta erlendis.
Hugmyndir þessar hafa verið
skoðaðar frekai- af iðnaðar- og
viðskiptaráðuneyti, samgöngu-
ráðuneyti og landbúnaðarráðu-
neyti og er niðurstaðan sú að þær
sameini vel þá mörgu þætti sem
koma saman í hestamennskunni
en þar fara saman viðskiptaleg
sjónarmið fjölmargra aðila svo
sem ferðaþjónustu, framleiðenda
varnings tengds hestamennsku
sem og hrossabænda.
Stefnt er að því að á sýningunni
verði íslenski hesturinn sýndur og
vörur tengdar honum, auk þess
sem fram færi kynning á hesta-
ferðum. Reiknað er með að undir-
búningskostnaður vegna sýningar-
innar verði u.þ.b. 6 milljónir króna
eða á milli 2 og 3 milljónir króna á
ári. Gert er ráð fyrir að sýningin
sjálf standi undir sér með þátt-
tökugjöldum og aðgangseyri.
Formaður nefndarinnar er Ein-
ar Bollason en auk hans eru í
nefndinni Birgir Þorgilsson,
Kjartan Lárusson, Árni Magnús-
son aðstoðarmaður iðnaðar- og
viðskiptaráðherra, Ármann Kr.
Ólafsson aðstoðai-maður sam-
gönguráðherra og Jón Erlingur
Jónasson aðstoðarmaður land-
búnaðarráðherra.
Ásdís Haraldsdóttir
Islandsmótum
skipt og hjáimar á
kynbótasýningum
ÚTBREIÐSLU- og kynningar-
nefnd Landssambands hesta-
mannafélaga leggur til á 49. árs-
þingi samtakanna sem hefst í dag
klukkan tíu á Akureyri að sam-
tökin kaupi og reki tölvukerfi fyr-
ir mótahald sem tengt verði Feng,
gagnabanka Bændasamtaka Is-
lands. í tillögunni er gert ráð fyr-
ir að kerfið verði notað á öllum
mótum sem haldin eru undir
merkjum LH. Um er að ræða
mjög viðamikið kerfi sem býður
upp á nær óendanlega möguleika
með nettengingu. Sagt var frá
þessu kerfi fyrir um ári í hesta-
þætti.
Léttir á Akureyri leggur til að
áskorun um að Bændasamtökin
lögleiði notkun reiðhjálma við allt
sýningarhald á þess vegum verði
samþykkt. Þá leggja léttismenn til
að LH hætti rekstri Skógarhóla
og leitað verði til félaga á suðvest-
urhorninu um áframhaldandi
rekstur. Léttismenn segja að LH
eigi ekki að vera að reka aðstöðu
fyrir hluta hestamanna innan
samtakanna og benda á að því
fjármagni sem varið er til Skógar-
hóla sé betur varið til fræðslu-
starfs. Tillaga þessa efnis hefur
áður komið fram á þingum.
Hörður í Mosfellsbæ leggur til
að Islandsmótum verði skipt
þannig að sér mót verði fyrir opna
flokkinn en ungmenni, unglingar
og börn verði saman á sérstöku
móti. Auk þessi verði sett á lág-
markseinkunn 5,5 til þátttöku í
opnum flokki á íslandsmótum.
Þá leggja harðai-menn til að heim-
ild til flokkaskiptingar á opnum
flokki á íþróttamótum verði breytt í
að skylt sé að hafa flokkaskiptingu.
Gustur í Kópavogi leggur til að
stjórn samtakanna beiti sér fyrir
stofnun nefndar sem semji neyð-
aráætlun ef upp koma smitsjúk-
dómar í hrossum. Einnig leggja
gustsmenn til að stjórn LH skipi
fjölskipaða nefnd til að vinna að
heildarendurskoðun á keppnisfyr-
irkomulagi og keppnisreglum
hestamanna er skuli skila af sér
fyrir 1. desember 1999.
Þá vilja fáksmenn að sérstök for-
keppni verði felld út og tekið upp
gamla fyrirkomulagið þar sem
fullnaðardómurinn er jafnframt
forkeppni gæðingakeppninnar.
Að síðustu má geta tillögu frá
Andvara þar sem lagt er til að
óheimilt verði að laga hófhlífar
detti þær af hrossum í keppni.
Einnig er minnst á skeifur í tilög-
unni og sagt að ef hófhlíf eða
skeifa detti undan skuli knapi
ljúka keppni í því ástandi sem
hann hefur komið sér og hesti sín-
um í, sjái hann ekki ástæðu til að
draga sig út úr keppni.
Valdimar Kristinsson