Morgunblaðið - 02.12.1998, Blaðsíða 1

275. TBL. 86. ÁRG.
MIÐVIKUDAGUR 2. DESEMBER 1998 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Leiðtogar Frakklands og Þýzkalands lýsa yfír sameiginlegum stefnumiðum
Dauðarefs-
Bretar verjast tillögum um
samræming’u skatta innan ESB
Potsdam, Brussel, London. Reuters, Daily Telegraph.
LEIÐTOGAR Frakklands og
Þýzkalands áttu sinn fyrsta form-
lega samráðsfund eftir stjómar-
skiptin í Þýzkalandi í Potsdam í
gær. Hvöttu þeir til að gert yrði
átak gegn atvinnuleysi og að settar
yrðu hömlur á sveiflur fjármála-
markaða.
I sameiginlegi’i yíirlýsingu Ger-
hards Schröders kanzlara Þýzka-
lands, Jacques Chiracs Frakk-
landsforseta og Lionels Jospins,
forsætisráðherra Frakklands, auk
fleiri ráðherra úr ríkisstjórnum
beggja landa, er því heitið að barist
verði fyrir skuldbindingum stjóm-
valda í Evrópusambandsríkjunum
fímmtán um að stuðla að sköpun
nýrra starfa og bættri vernd félags-
legra réttinda borgaranna, í heimi
síaukinna alþjóðaviðskipta og vax-
andi vægis fjármálamarkaða.
Ennfremur var endurnýjað ákall
um að komið yrði í veg fyrir að
stjómvöld í einstökum ESB-ríkj-
um gætu skapað sér samkeppnis-
forskot um erlenda fjárfestingu
með markvissum skattalækkunum
í þeim tilgangi, eftir að ellefu ríki
ESB stofna Efnahags- og mynt-
bandaiag Evrópu (EMU) um ára-
mótin.
Tekizt á um skattasamræmingu
Þessi viðleitni meginlandsveld-
anna er Bretum mjög á móti skapi,
en þeir verða ekki á meðal stofnað-
ildarþjóða myntbandalagsins og
telja hugmyndir um samræmingu
skattheimtu í ESB-löndunum at-
lögu að hag brezkra neytenda og
skattgreiðenda, þar sem þeir
greiða eins og er ekki söluskatt af
vörum á borð við matvæli og
bamafot. Fyrir fund fjármálaráð-
herra ESB, sem hófst í Brussel í
gær, reyndi brezka stjórnin að slá
á áhyggjur af slíkri þróun sem
fréttir í brezkum blöðum hafa
espað upp undanfarna daga.
Reuters
JACQUES Chirac Frakklands-
forseti og Gerhard Schröder,
kanzlari Þýzkalands, á frétta-
mannafundi í Potsdam í gær.
A blaðamannafundi í Brussel í
gær varpaði Oskar Lafontaine,
fjármálaráðherra Þýzkalands, með
fulltingi hins franska starfsbróður
síns, Dominique Strauss-Kahn,
fram þeirri hugmynd að æskilegt
væri að neitunarvald aðildarríkj-
anna yrði afnumið þegar teknar
væru ákvarðanir á vettvangi ESB
um skattamál.
Gordon Brown, fjármálaráð-
herra Bretlands, brást þegar við
með því að hafna með öllu slíkum
hugmyndum, en Brown er í mun að
hindra að umræðan um skattasam-
ræmingu ESB spilli möguleikanum
á því að hægt verði að sannfæra
meirihluta Breta um ágæti þess að
ganga í myntbandalagið.
Brown minnti á að ef afnema
ætti regluna um samhljóða sam-
þykki í atkvæðagreiðslum um
skattamál í ráðherraráði ESB
þyrfti samhljóða samþykki fyrir
þeirri breytingu.
ing að nýju
í Rússlandi
Moskvu. Reuters.
MANNRÉTTINDARÁÐGJAFI
Borísar Jeltsín Rússlandsforseta
sagði í gær að Rússum væri nauð-
ugur einn kostur að taka upp
dauðarefsingar að nýju til að
stemma stigu við alvarlegum glæp-
um. Rússar afnámu dauðarefsingar
fyrir tveimur árum er þeir fengu
aðild að Evrópuráðinu en dauða-
refsingar á friðartímum eru ekki
leyfðar í aðildarríkjum þess.
Vladimír Kartashkín, ráðgjafí for-
setans, segir Ijóst af orðum stjórn-
mála- og embættismanna að afnema
verði bann við dauðarefsingum. Ein
helsta ástæða þess að gripið er til
þessa nú er morðið á Galínu St-
arovojtovu, þingkonu frá Sankti
Pétursborg, í síðasta mánuði.
Ekki eru þó allir Rússar fylgjandi
því að dauðarefsingar verði teknar
upp. Hefur m.a. verið minnt á hætt-
una á því að slíkt leiði til grimmi-
legra stjórnarhátta og einræðistil-
burða og samtök á borð við Am-
nesty International hafa mótmælt
fyrirætlunum stjórnvalda harðlega.
■ Ekki búist við/24
Vara við
ofþenslu í
Færeyjum
UPPGANGURINN í færeysku
efnahagslífí er svo mikill að nauð-
synlegt er að grípa til aðhaldsað-
gerða til að komast hjá ofþenslu.
Þetta er niðurstaða ráðgjafarnefnd-
ar danska forsætisráðuneytisins
sem birti í gær árlega skýrslu um
efnahagsástandið á Færeyjum.
Astæða þess að allt er á uppleið í
Færeyjum er fyrst og fremst hátt
fískverð. Atvinnuleysi er lítið, um
7%, og skortur er t.d. á iðnaðar-
mönnum og háskólamenntuðu fólki.
Þá er hagnaður af viðskiptum við
útlönd, hann var um 900 milljónir
dkr. í fyrra, rúmir 9 milljarðar ísl.
kr. og er búist við að hann aukist
enn á árinu sem er að líða. Þá er
gert ráð fyrir að erlendar skuldir
verði greiddar upp í árslok vegna
samningsins við dönsk stjórnvöld
sem gerður var til að ljúka banka-
málinu svokallaða.
Ráðgjafarnefndin bendh- hins
vegar á að skipaflotinn sé of stór og
því verði að afnema ríkisstyrki til
sjávai-útvegsins. Telur nefndin að
styrkirnir leiði m.a. til ofveiði, sem
gangi nærri fískistofnum, hafí áhrif
á verð á físki og muni að nýju leiða
til niðursveiflu í færeyskum efna-
hag, sem byggist að langmestu
leyti á fiskveiðum.
Nefndin telur nauðsynlegt að
tryggja að fjárfestingar í sjávarút-
vegi skili hagnaði og að þær gangi
ekki of nærri fískistofnunum. Þá
verði að taka upp skatta- og við-
skiptastefnu sem leiði til minni fjár-
festinga í sjávarútvegi.
Bendir nefndin að síðustu á að
strangara aðhald í ríkisfjármálun-
um muni tryggja stöðu fjármála-
stefnunnar, sem sé nauðsynlegt í
ljósi krafna Færeyinga um aukið
sjálfstæði.
Fórnarlamba
alnæmis minnst
KVEIKT var á kertum undir
rauðum borða í Alcala-hliðinu í
Madríd til minningar um þá,
sem látist hafa úr alnæmi, en
Alþjóðaalnæmisdagurinn var í
gær. Á hverjum degi smitast 22
ungir Spánverjar af sjúkdómn-
um, sem farinn er að ógna
framtíð margra ríkja í Afrfku
og Asíu.
■ FaraIdur/26
Reuters
Pinochet flytur á óðal utan við London
Bandaríkj astj órn
opinberar skjöl um
mannréttindabrot
Washington, Madrid, London. Reuters.
BANDARÍKJASTJÓRN tilkynnti í
gær að skjöl um mannréttindabrot í
stjórnartíð Augustos Pinochets í
Chile yrðu gerð opinber. Mótmæl-
endur gerðu hróp að einræðisherr-
anum fyirverandi er hann yfirgaf
dvalarstað sinn í London í lögreglu-
fylgd í gær.
James Rubin, talsmaður banda-
ríska utanríkisráðuneytisins, sagði í
gær að stjórnvöld væru að bregðast
við þeirri miklu athygli sem málið
hefur vakið, og muni opinbera eins
mikið af upplýsingum og lög leyfa,
svo unnt verði að draga ályktanir um
mannréttindabrot í stjómartíð Pin-
ochets. Lagði hann áherslu á að
Bandaríkin tækju enga afstöðu í
málinu. Rubin ítrekaði ennfremur
ummæli Madeleine Albright, utan-
ríkisráðherra Bandaríkjanna, frá því
á mánudag. Sagði hún að Chilebúar
þyrftu að takast á við það erfiða
verkefni að ná samstöðu um hvernig
samræma ætti kröfuna um réttlæti
og nauðsyn þess að ná sáttum í land-
Kúbumenn fá frí um jólin
Havana. Reuters.
STJÓRNVÖLD á Kúbu til-
kynntu í gær að jóladagur yrði á
ný gerður að opinberum frídegi í
landinu, eftir nær þrjá áratugi.
Kommúnistastjórnin afnam
jólafrí landsmanna árið 1969,
sem lið í átaki til að slá met í
sykurframleiðslu. Þótt margh-
Kúbumenn hafi haldið jólin há-
tíðleg á heimilum sínum, hefur
lítið borið á jólaskreytingum eða
hefðbundu hátíðatilstandi í Ha-
vana, ólíkt því sem tíðkast í öðr-
um höfuðborgum rómönsku Am-
eríku. Á hinn bóginn má víða sjá
borða með áletrunum eins og
„Sósíalismi eða dauði“ strengda
yfir breiðstræti eða opinberar
byggingar í höfuðborginni, jafnt
á jólaföstunni sem endranær.
inu, og að hún teldi að virða þyrfti
sjónarmið þeirra.
Rekinn af sjúkrahúsinu
Pinochet yfirgaf Grovelands Pri-
ory-sjúkrahúsið í London í gær að
ósk yfirmanna þess, en þar hefur
hann dvalið síðan 29. október. Pin-
ochet hélt í lögreglufylgd á óðal í
einkaeign sunnan við London, en þar
er búist við að hann hafi aðsetur
þangað til niðuistaða breskra stjórn-
valda í máli hans liggur fyrir.
Michael Kaplan, lögmaður Pin-
ochets, sagði í gær að hann væri
miður sín vegna þeirra ummæla for-
ráðamanna sjúkrahússins að þeir
hefðu um tveggja vikna skeið reynt
að fá hann til að fara, þar sem hann
væri orðinn heill heilsu og þyrfti
ekki lengur á umönnun að halda.
Sagði Kaplan að Pinochet hefði alltaf
haft í hyggju að fara af sjúkrahúsinu
um leið og mögulegt væri.
Utanríkisráðherra Spánar, Abel
Matutes, tjáði starfsbróður sínum
frá Chile, Jose Miguel Insulza, á
fundi þeirra í Madríd í gær, að
spænska stjórnin gæti ekki stöðvað
dómsmeðferð á máli Pinochets í
Bretlandi. Insulza hefur síðastliðna
tvo daga átt viðræður við ráðamenn
á Spáni, og lagt að þeim að sjá til
þess að Pinochet verði ekki fram-
seldur til Spánar, en komi þess í stað
fyrir rétt í Chile. Insulza sagði á
fréttamannafundi með Matutes í
gær að alþjóðasamfélagið þyrfti að
virða dómskerfíð í Chile, og benti á
að lýðræði hefði ríkt í landinu í átta
ár. Matutes og Insulsa vísuðu því
báðir á bug að málið hefði skaðað
tengsl ríkjanna.