Morgunblaðið - 02.12.1998, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
skattar í dag
BORGARSTJÓRN
Reykjavíkur hefur sam-
þykkt að nýta lögvarinn
rétt sinn til að ákveða að
útsvar í Reykjavík verði
á svipuðum nótum og
annars staðar á landinu
á næsta ári, eða 11,99%.
Forsætisráðherra hefur
blandað sér í umræðuna
um útsvarshækkunina
með sérkennilegum
hætti sem nauðsynlegt
er að bregðast við.
Baggar rfkisins
í lok síðustu viku var
haldin fjármálaráðstefna
sveitarfélaga þar sem
rætt var um erfiða fjárhagsstöðu
sveitarfélaganna í landinu. Viðvarandi
hallarekstur þeirra undanfarinn ára-
tug er mörgum áhyggjuefni, ekki síst
sveitarstjómarmönnum sjálfum, og
kann illa að fara ef ekkert er að gert.
í tengslum við ráðstefnuna var
kynnt skýrsla um fjármálaleg sam-
skipti ríkis og sveitarfélaga á árunum
1990-1997. Skýrslan leiðir í ljós að
samanlagður halli sveitarsjóðanna á
þessu tímabili varð um 20 milljarðar
króna, mældur á meðalverðlagi ársins
1997. Meginefni skýrslunnar fjallai-
um þær aðgerðir ríkisins sem ýmist
hafa skert tekjur sveitarfélaganna
eða aukið útgjöld þeirra. Eru færð
rök fyrir því að þessar aðgerðir hafi
kostað sveitarfélögin a.m.k. 15 millj-
arða króna á árunum 1990-1997. Rík-
ið hefur með öðrum orðum skert fjár-
hag sveitarfélaganna um 1,8-2 millj-
arða króna að meðaltali á ári. Er þó
hvorki meðtalinn aukinn kostnaður
vegna yfirfærslu grunnskólans né
kostnaðaráhrif af auknum kröfum
sem löggjafinn og ríkið hafa gert til
sveitarfélaga á ýmsum sviðum án
þess að tekjur kæmu á móti.
í Ijósi þessa er það óneitanlega æði
kaldhæðnislegt að fulltrúar ríkis-
valdsins skuli bæði óskapast yfir
hallarekstri sveitarfélaganna og
messa yfir sveitarstjómarmönnum
um að þeir eigi rétt eins og ríkið að
reka sína sjóði hallalausa og greiða
skuldii-.
Reiði Davíðs Oddssonar
I því sambandi hlýt ég að vísa sér-
staklega til forsætisráðherrans, Da-
víðs Oddssonar, sem hefur blandað
sér í umræðuna um fjármál Reykja-
víkurborgar með þeim stóryrta hætti
sem best þjónar hans stríðu lund.
Hann er sagður reiður og eins og
jafnan þegar það gerist þá afhjúpar
hann sitt rétta eðli, sem er eðli þess
sem öllu vill stjórna og öllu ráða. Er
mönnum vafalaust í fersku minni
framganga hans í fjölmiðlum sl. vor
þegar borgarstjórnarkosningar fóru
ekki á þann veg sem hann hefði kosið.
Reiði forsætisráðherrans hittir
hann sjálfan fyrir því að hann ber
fulla og óskoraða ábyrgð á þeim
böggum sem velt hefur verið yfir á
sveitarfélögin á undanfömum ái-um
að þeim forspurðum. Hann samdi
ekki við sveitarfélögin
um skattleysi lífeyrisið-
gjalda sem hafa kostað
sveitarfélögin tæpa tvo
milljarða, hann samdi
ekki við þau um hækkun
tryggingagjalds sem
kostaði tæpan hálfan
milljarð og hann samdi
ekki við þau um framlög
til félagslegra íbúða sem
hafa kostað þau um 450
milljónir. Hann bauð
heldur ekki sveitarfé-
lögunum að samninga-
borðinu þegar samið var
um lækkun tekjuskatts-
ins. Þau vora ekki spurð
hvað þau gætu lagt af
mörkum og hvemig.
Sveitarfélögin era sökuð um að
hafa ekki stjóm á sínum fjármálum.
Þau hafi notið góðærisins en ekki
dregið rekstrarútgjöld sín saman eins
og ríkið. Þeir sem þannig tala ríkisins
megin era að kasta grjóti úr glerhúsi.
Skatttekjur ríkissjóðs hafa t.d. aukist
um rúm 30% milli áranna 1997 og
Stjórnmál snúast um
hugsjónir og framtíðar-
sýn, segir Ingibjörg
Sólrún Gísladóttir.
Reykj avíkurlistinn
kynnti sínar hugsjónir
fyrir borgarbúum í
kosningabaráttunni og
borgarbúar kusu okkur
til að hrinda þeim í
framkvæmd.
1999 á sama tíma og skatttekjur
borgarsjóðs hafa aðeins aukist um
23%. Þá hafa rekstrarútgjöld ifksins
aukist um 33% á sama tíma en rekstr-
arútgjöld borgarsjóðs um 20%.
Þannig hafa bæði tekjur og gjöld rík-
issjóðs hækkað umtalsvert meira en
borgarsjóðs sl. tvö ár.
Vinur í raun
Forsætisráðherrann, sem öllu vill
ráða og öllu stjóma, hefur hins vegar
öllu gleymt sem hann stóð fyrir þegar
hann vai’ í sveitarstjómarmálum. Þá
var íhlutun ríkisvaldsins eitur í hans
beinum og fáir lögðu meiri áherslu á
sjálfsforræði borgarinnar í sínum
málum. Þetta sjálfsforræði er stjóm-
arskrárbundið en það má hins vegar
færa rök fyrir því að það verði æ inni-
haldslausara vegna stöðugra afskipta
og inngripa ríkisvaldsins, ekki síst hin
síðari árin. Sveitarfélögin hafa þó enn
ákveðið svigrúm í tekjuöflun og geta
lagt á útsvar á bilinu 11,24% til
12,04%. Þak í álagningu útsvars hefur
lengi verið við lýði en gólfið kom inn
samkvæmt kröfu frá sjálfstæðismeiri-
hlutanum í borgarstjóm á kjörtíma-
bilinu 1990-1994 til þess að þeir gætu
tryggt sér svolitla útsvarshækkun
með tilstyrk vinar þein-a í forsætis-
ráðuneytinu án þess þó að hægt væri
að segja að útsvarshækkunin hefði
verið ákveðin í Borgarstjórn Reykja-
víkui'.
I þessu sambandi má það heldur
ekki gleymast að það var í tíð borgar-
stjórans Davíðs Oddssonai', sem lagt
var út í þá óhemju fjárfestingu sem
Ráðhúsið og Perlan er. Uppreiknaður
kostnaður við byggingu Ráðhússins
er rösklega 3,3 milljarðar króna.
Uppreiknaður kostnaðm- við bygg-
ingu Perlunnar er um 1,6 milljarðar
króna. Samtals er um að ræða fjár-
festingu sem leiðir til nærrí 500 millj-
óna króna greiðslubyrði á ári í 15 ár,
ef um jafngreiðslulán með 5,5% vöxt-
um er að ræða. Það munar um minna
í byrðum sem skildar era eftir fyrir
framtíðina að fást við.
Skattaparadís á kostnað
samábyrgðar
Lántökur í gær era skattar í dag. Á
áranum 1990-1994 tóku sjálfstæðis-
menn 8,3 milljarða kr. að láni til að
brúa hallann á borgarsjóði. Með lán-
tökustefnu sinni völdu sjálfstæðis-
menn að ávísa á framtíðina. Þeii'
gerðu örvæntingai'fulla tilraun til að
halda meirihlutanum í Borgarstjórn
Reykjavíkur og forðuðust eins og
heitan eldinn að grípa til óvinsælla
aðgerða, snera blinda auganu að
skuldasöfnuninni og völdu að skatt-
leggja framtíðina. Það dugði þó ekki
til og því fór sem fór. Við sem nú
stjómum borginni getum hvorki né
viljum ávísa á framtíðina. Aðkallandi
verkefhum dagsins í dag verður ekki
frestað til framtíðar. Við getum
hvorki tekið lán sem fólk framtíðar-
innar verður þá að greiða né heldur
getum við ýtt yfir á það þeim fram-
kvæmdum sem við verðum að standa
skil á nú.
Stjórnmál snúast um hugsjónir og
framtíðarsýn. Reykjavíkurlistinn
kynnti sínar hugsjónir íyrir borgar-
búum í kosningabaráttunni og borg-
arbúar kusu okkur til að hrinda þeim
í framkvæmd. Við sögðum þá að við
vildum skjóta styrkari stoðum undir
fjármál borgarinnar og það ætlum við
að gera. Við sögðum þá að við mynd-
um leggja áherslu á að ljúka einsetn-
ingu grannskólans og halda áfram á
þeirri braut sem mörkuð var á síðasta
kjörtímabili í málefnum leikskólans.
Við lögðum áherslu á að Reykjavík
væri þjónustuborg þar sem gott væri
að búa, starfa og ala upp sín börn.
Þannig borg viljum við byggja og
það verður hvorki gert með veraleg-
um niðurskurði á nauðsynlegri þjón-
ustu, með háum þjónustugjöldum
sem koma verst niður á þeim tekju-
lægstu né með því að vísa vandanum
yfii' á framtíðina. Það er lítils um vert
að streða við að halda uppi reykvískri
skattaparadís ef hugsjónum um sam-
hjálp og samábyrgð er fórnað á því
altari.
Höfundur er borgarstjóri.
Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir
MIÐVIKUDAGUR 2. DESEMBER 1998 4%
Komdu og fáðu fallegar umbúðir
utan um jólakveðjurnar!
Jólakveðjurnar á sínum stað
Nú fara jólakveðjur frá vinum og vandamönnum
að berast í hús. Taktu vel á móti jólapóstinum
og fáðu fallegan jólapóstkassa ókeypis
á næsta pósthúsi.