Morgunblaðið - 23.12.1998, Síða 10

10 MIÐVIKUDAGUR 23. DESEMBER 1998
MORGUNBLADIÐ
Stjórnarskrárnefnd um kjördæmaskipan
Ný tilhögun
ekki seinna
en 2003
LAGT var fram á Alþingi á laugardag álit stjórnarskrárnefndar sem
fjallaði um frumvarp um endurskoðun kjördæmaskipunar og tilhög-
un þingkosninga. Mælir nefndin með nokkrum breytingum en sam-
þykkir að öðru leyti frumvarpið. Steingiímur J. Sigfússon, þingflokki
óháðra, undirritar álitið þó með fyrirvara.
Frumvarpið byggist á tillögum
nefndar sem forsætisráðherra
skipaði í september í fyrra sam-
kvæmt tilnefningum allra þing-
flokka sem þá áttu fulltrúa á Al-
þingi. Er í því m.a. kveðið á um
sveigjanlegi-i ákvæði um mörk
kjördæma og úthlutun þingsæta en
verið hefur, einnig að Alþingi verði
eftiriátin útfærslan í lögum, stund-
um með tilstyrk aukins meirihluta.
Er þá átt við að ekki verði látinn
nægja einfaldur meirihluti.
Að auki má nefna að lagt er til að
einvörðungu þau samtök sem fái
meira en 5% atkvæða á landsvísu
geti fengið jöfnunarsæti.
Nefndin vill að fjöldi kjördæma
geti minnstur orðið sex en mestur
sjö og er þessi breyting sögð í sam-
ræmi við markmiðið um sveigjan-
leika. Innan þessara marka verði
kjördæmafjölda aðeins breytt með
2/3 hlutum atkvæða á þingi. Einnig
er lagt til að lágmarksfjöldi þing-
sæta í hverju kjördæmi verði 6 og
jöfnunarsæti bundin kjördæmum
m.a. til að draga úr misvægi í kerf-
inu. Nefndin mælir með því að
bráðabirgðaákvæði, sem stefnt er
gegn því að atkvæðamisvægi verði
meira en 1:2, verði ekki virkt um
áramótin 2000-2001 heldur verði
kosið eftir nýrri tilhögun við næstu
kosningar eftir að breytt stjórn-
skipunarlög öðlast gildi. Yrði það í
síðasta lagi 2003. Loks er lagt til
ákvæði um að stjórnskipunarlögin
öðlist gildi um leið og skilyrði leyfa.
„Auðvitað eru ekki allir þing-
menn hæstánægðir með niðurstöð-
una en ég tel að fyrirliggjandi
frumvarp með þeim breytingartil-
lögum sem nefndin gerir á frum-
varpinu sé sú tillaga sem minnst
andstaða er gegn í þinginu. Málið
ætti þess vegna að ganga auðveld-
lega í gegnum umræður á þinginu í
vor,“ segir Friðrik Sophusson, for-
maður stjómarskrámefndai-.
Gert er ráð fyrir því að frnm-
varpið fari til annarrar umræðu á
vorþingi en þriðja og síðasta um-
ræðan fer ekki fram fyrr en á síð-
asta degi þingsins, sem áætlaður er
10. mars nk. Það er vegna þess að
skylda er samkvæmt stjórnar-
skránni að rjúfa þing þegar búið er
að samþykkja breytingar á stjóm-
arskrá.
Tillaga að nýrri skipan kjördæma
FRÉTTIR
ALÞINGI
BJÖRN Bjarnason menntamála-
ráðherra hefur lagt fram á Al-
þingi frumvarp til nýrra útvarps-
laga. Framvarpinu er ætlað að
mynda almennan ramma um alla
útvarpsstarf-
semi í land-
inu, bæði
sjónvarp og
hijóðvarp.
„Ekki er
þar gert ráð
fyrir sérá-
kvæðum um
Ríkisútvarp-
ið, eins og
era nú í út-
varpslögum,
heldur er miðað við að um Ríkis-
útvarpið gildi sérlög, þó þannig
að almenn ákvæði útvarpslaga
gildi um Ríkisútvarpið nema ann-
að sé sérstaklega ákveðið," segir í
athugasemdum með framvarpinu.
Með framvarpinu eru lagðar
til allnokkrar breytingar frá nú-
gildandi lögum. Þar á meðal er
lagt til að Menningarsjóður út-
varpsstöðva verði lagður niður.
„Sjóðurinn hefur verið mjög um-
deildur, sérstaklega fjármögnum
sjóðsins og ráðstöfun á fé hans,
Rætt við
ráðherra
JÓHANNA Sigurðardóttir liefur
beint mörgum fyrirspurnum til
ráðherra ríkisstjórnarinnar á
liðnu hausti. Hér ræðir hún mál-
in við þá Finn Ingólfsson og Geir
Haarde.
en hún hefur í raun og vera að-
eins falist í því að færa fé á milli
útvarpsstöðva,“ að því er fram
kemur í athugasemdum.
Þá er það nýmæli í frumvarp-
inu að
mennta-
málaráð-
herra verði
heimilað að
heQa undir-
búning að
stafrænu út-
varpi hér á
landi, en ver-
ið er að koma
á stafrænu
sjónvarpi og
hljóðvarpi í nágrannalöndum
okkar. „Hin stafræna tækni gef-
ur mikla möguleika til betri nýt-
ingar tíðnisviðsins en nú og er
þannig m.a. meginforsenda þess
að fleiri aðilar eigi þess kost að
hefja raunverulega samkeppni,
sérstaklega í sjónvarpi, auk víð-
tækari nota af tíðnisviðinu." í at-
hugasemdum segir ennfremur að
gera verði ráð fyrir að innleiðing
hinnar stafrænu tækni taki all-
mörg ár og hafi í för með sér
verulegan stofnkostnað.
Morgunblaðið/Kristinn
Vænta laga
snemma
á næsta ári
GERT er ráð fyrir að
frumvörpin tvö sem ríkis-
stjórnin lagði fram á
Alþingi í kjölfar dóms
Hæstaréttar í máli
Valdimars Jóhannes-
sonar gegn íslenska rík-
inu verði gerð að lögum
í byijun næsta mánaðar.
Stefnt er að því að
Alþingi komi saman á ný,
að loknu jólahléi, hinn
6. janúar nk., í þeim til-
gangi einum að taka
frumvörpin til annarrar
og þriðju umræðu, að
sögn Kristins H. Gunn-
arssonar, formanns
sjávarútvegsnefndar
Alþingis. Fram að þeim
tíma verður nefndin með
framvörpin til umfjöll-
unar.
Fyrstu umræðu um
fiskveiðifrumvörpin á
Alþingi lauk sl. föstudag
og var þeim í atkvæða-
greiðslu á laugardag
vísað til sjávarútvegs-
nefndar Alþingis. Fram-
vörpin fela annars vegar
í sér breytingar á 5. gr.
laga um stjórn fiskveiða
og hins vegar breytingar
á lögum um veiðar í
fiskveiðilandhelgi ís-
lands. Eftir að frumvörp-
in verða afgreidd sem
lög frá Alþingi að lok-
inni þriðju umræðu er
líkfegt að þingi verði
frestað á ný í tvær vikur
eða svo.
Alþingi
Stutt
Sérlög verði um Ríkisútvarpið
Forsætisnefndin ræðir
skýrslu um Stofnfisk
GUÐMUNDUR Ámi Stefánsson,
alþingismaður og 4. varaforseti Al-
þingis, hefur óskað eftir að for-
sætisnefnd Alþingis ræði skýrslu
Ríkisendurskoðunar um Stofnfísk.
Hann segir að skýrslan gefi nefnd-
inni tilefni til að ræða um rétt al-
þingismanna til upplýsinga al-
mennt. Hann segir það einnig um-
hugsunarefni að Ríkisendurskoðun
sé endurskoðandi Stofnfísks og
hljóti þess vegna að vera í erfiðri
stöðu til að sinna lögbundnu hlut-
verki sínu sem eftirlitsaðili fyrir
Alþingi.
Deilur hafa staðið á Alþingi í
haust um málefni Stofnfísks, sem
er hlutafélag í 95% eigu ríkisins.
Stjómvöld hafa áformað að einka-
væða fyrirtækið og óskuðu eftir
heimild í fjárlagaframvarpinu til að
endurnýja heimild frá fjárlögum
þessa árs til að selja það. Sú heim-
ild var samþykkt í síðustu viku eft-
ir miklar deilur.
Lúðvík Bergvinsson alþingis-
maður fullyrðir að ársreikningur
Stofnfisks fyrir árið 1997 hafí ekki
verið rétt færður og mat á eignum
hafi ekki verið rétt. Hann útilokar
þó ekki að búið sé að ná utan um
þetta síðan. Hann óskaði eftir
skýrslu frá Ríkisendurskoðun um
málið og barst hún Alþingi fyrir
helgi.
Lúðvík segir að skýrsla Ríkis-
endurskoðunar breyti engu um
fyrri staðhæfingar. „Þessi skýrsla
er dæmi um hvernig samskiptum
þings og framkvæmdarvalds er
háttað. Ráðherra skammtar okkur
upplýsingar, sem sýnir veika stöðu
þingsins gagnvart framkvæmda-
valdinu. í þessu máli hafa ráðherra
og stjóm Stofnfísks fengið að velja
bréf sem gengið hafa á milli
manna. Þeir birta ekki öll bréf,
heldur valin bréf og síðan fá þeir
að stroka út úr bréfunum það sem
þeir vilja ekki að birtist. Þetta er
því tvöföld ritskoðun.
Það er verið að óska eftir skýr-
ingum á málinu vegna þess að fram
er komin gagnrýni og athugasemd-
ir sem ekki hefur verið svarað á
viðunandi hátt. Við leitum leiða til
að fá frekari upplýsingar og fáum
til baka ritskoðaða skýrslu frá okk-
ar undirstofnun. Það er algjörlega
fráleitt. Sett er fram röksemdar-
færsla um að stjóm svona hlutafé-
lags og ráðherra hafi sjálfdæmi um
hvað séu viðskiptaupplýsingar og
hvað ekki og á grandvelli þess birta
þeir það sem þeim sýnist. Þetta er
staða sem ekkert þjóðþing getur
látið bjóða sér,“ sagði Lúðvík.
Sigurður Þórðarson ríkisendur-
skoðandi sagði að Stofnfiskur væri
hlutafélag og það þýði að um fyrir-
tækið gildi sömu leikreglur og um
venjuleg hlutafélög.
Réttur Alþingis til upplýsinga
„Þetta þýðir að Alþingi hefur
ekki þann aðgang að þessu félags-
formi sem það hefur að ríkisfyrir-
tækjum almennt. Þetta gildir bæði
að okkur sem eftirlitsaðila og ráð-
herra sem fer með hlutabréfaeign
ríkissjóðs í þessu fyrirtæki. Við
komum að þessu fyrirtæki sem
endurskoðendur og það þýðir að
við þurfum að fylgja eftir þeim
leikreglur sem gilda um hlutafélög.
Það þýðir að þær athugasemdir
sem við viljum gera birtum við
stjórn félagsins og hluthafanum.
Það höfum við gert í þessu máli.
Lúðvík Bergvinsson ritaði okkur
bréf og bað um þessar upplýsingar.
í svörum okkar er bent á þessar
leikreglur og að við gætum ekki
svarað þessú. Hann sætti sig ekki
við þetta og ritaði forsætisnefnd
bréf og óskaði eftir að við gerðum
skýrslu um málið. Forsætisnefndin
framseldi þetta og óskaði eftir
skýrslu um Stofnfisk. Þá eram við
komnir í þá stöðu að okkur ber að
svara forsætisnefndinni og til þess
að uppfylla lagaákvæði ákvað ég að
gera þetta með þessum hætti þar
sem ég tók til öll þau bréfaskipti
sem átt hafa sér stað um þetta mál,
en gerði það með samþykki og vit-
undar stjórnar Stofnfisks. Ég taldi
mig ekki geta neitt annað. Það lá
alltaf fyrir að Ríkisendurskoðun
myndi ekki koma fram sem hlut-
laus aðili í þessu máli.“
Sigurður sagði að ef Alþingi vildi
breyta stöðu sinni gagnvart hluta-
félögum í eigu ríkisins yrði það að
breyta lögum. „Við höfum aldrei
legið á neinum upplýsingum, en við
viljum fara eftir lögum og reglum,“
sagði Sigurður.