Morgunblaðið - 23.12.1998, Blaðsíða 42

' 42 MIÐVIKUDAGUR 23. DESEMBER 1998
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
Opið bréf til ut-
anríkisráðherra
Hr. Halldór Ásgrímsson
utanríkisráðherra
U tanríkisráðuneytinu
150 Reykjavík.
12. desember 1998.
KÆRI Halldór,
Það veldur mér þungum áhyggj-
um hve þú virðist afvegaleiddur af
braut réttlætis og mannúðar. í
ávarpi þínu í Ráðhúsinu
s.l. fimmtudag, mæltir
þú ýmis fógur orð um
mannréttindabaráttu,
en þau orð eru til lítils
ef hugur fylgir ekki
máli.
Þú talaðir um þá von
þína að fimmtíu ára af-
mæli mannréttindabar-
áttu S.Þ. yrði til þess að
auka þrýsting á vald-
hafa sem brjóta mann-
réttindi. A sama fundi
lýstirðu mikilli óánægju
með þann þrýsting sem
°S samstarfsaðilar
mínir erum að beita
þig, valdhafa á íslandi,
vegna þeirra mannrétt-
indabrota sem þú átt þátt í gegn
saklausum almenningi í Irak.
Þú talaðir um að nær væri að við
íslendingar sýndum samstöðu. Ekk-
ert væri mér kærara en að hafa við
þig og aðra ráðamenn á Islandi sam-
starf um baráttu fyrir friði og rétt-
læti í heiminum. En staðreyndin er,
að þið hafið skellt skollaeyrum við
nær öllum okkar áskorunum. Bréf-
~» um okkar, sem eru orðin fjölmörg,
hefur yfirleitt ekki verið svarað.
Undantekningar hafa verið þegar
erindin hafa fyrst verið send erlend-
um aðilum, eins og t.d. í fyrra þegar
við sendum erindi til Kofi Annan um
flug til írak. Annað slíkt tilfelli var
beiðni um fund með forsætisráð-
herra, sem fyrst gekk eftir þegar
forseti erlends ríkis bað um fundinn
fyrir okkur.
Hvers vegna sýnir þú og sam-
starfsmenn þínir í stjórnsýslunni
okkur ekki samstöðu í friðarbarátt-
unni? Hvers vegna synjuðuð þið er-
indi um friðarháskóla í Reykholti?
Hvers vegna ræðið þið ekki við okk-
ur um erindi okkar. Meðal þessa er
krafan um að kjarnorkuvopn verði
alfarið bönnuð á íslandi, enda hefur
alþjóðadómstóllinn í Haag komist að
þeirri niðurstöðu að kjamorkuvopn
séu ólögleg og glæpur gegn mann-
kyninu. Að auki hefur Butler, íyrr-
verandi yfírmaður
kjarnorkuflota Banda-
ríkjanna, lýst því yfir,
nú síðast á stórum
fundi fyrir fáeinum vik-
um, að það sé „öruggt“
að á meðan við höfum
slík vopn, muni kjam-
orkusprengja springa
af slysni eða af manna-
völdum. Hann hefur
nefnt fjölmörg dæmi
um yfirvofandi slys. Er
það óeðlileg mannrétt-
indakrafa að vilja búa
þar sem eklri er leyfð
geymsla, flutningui’ eða
notkun slíkra gereyð-
ingarvopna? Er ekki
ástæðan fyrir því að lög
ná ekki yfir þá sem stunda þennan
glæp að alþjóðlegur sakadómstóll er
ekki ennþá orðinn "virkur? Er ekki
staðreyndin sú að þeir sem hafa haft
frumkvæðið að kjarnorkuvopnun
heimsins neita að gerast þátttakend-
ur í þessum alþjóðlega sakadómstól,
nema þeir sjálfir ákveði hverjir verði
ákærðir hverju sinni? Þessir sömu
aðilar notuðu úraníum-búnar
sprengjur í Persaflóastríðinu sem
hefur orsakað gífurlega aukningu
krabbameins hjá almenningi á svæð-
inu og hvítblæði hjá bömum. Af
hverju styður þú þessi mannrétt-
indabrot?
Viðskiptabannið á írak er komið
út í fjöldamorð og eitt alvarlegasta
mannréttindabrot í sögu okkar.
Tutttugu og þremur milljónum
manns er haldið gíslingu til að svæla
út einn meintan afbrotamann. Sam-
kvæmt upplýsingum Barnahjálpar
Ástþór
Magnússon
Að velja rétt í
umferðinni
Umferðaröryggi
varðar okkur öll. Dag-
lega þurfa flest okkar að
ferðast milli staða.
Ferðamáti okkar er
misjafn en öll tökum við
áhættu um leið og út í
umferðina er komið.
Umferðarslys em því
miður orðin hluti af
veruleika okkar en ekki
er víst að allir geri sér
grein fyrii- þeim víð-
tæku afleiðingum sem
^lys geta haft í för með
sér. Við sem störfum á
sjúkrahúsum sjáum því
miður allt of oft alvar-
legar afleiðingar um-
Umferðarslys eru því
miður orðin hluti af
veruleika okkar, segir
Stefán Yngvason, en
ekki er víst að allir geri
sér grein fyrir þeim
viðtæku afleiðingum
sem slys geta haft í för
með sér.
ferðarslysa. Það er erfitt að horfa
•^jpp á fólk í blóma lífsins verða ör-
•rkumla vegna slysa þar sem Bakkus
kom við sögu. í mörgum tilvikum er
um að ræða varanlegt
heilsutjón með skertri
vinnugetu og færni til
margra þeirra hluta
sem gefa lífinu gildi.
Áætlanir og fjárhagur
kollvarpast og það
hriktir í stoðum fjöl-
skyldunnar.
Áfengi og akstur
fara aldrei saman. Rök-
in eru öllum Ijós, en
þrátt fyrir það freistast
sumir ökumenn til að
taka þá áhættu sem
fylgir ölvunarakstri.
Hér kemur að lykilat-
riði í hugsun og atferli
mannsins, þess að
velja. Að velja er hluti
af lífi okkar. Daglega stöndum við
frammi fyrir vali. Flest val snýst um
hversdagslega hluti, svo sem val á
vöru í verslun, val á sjónvarpsefni
o.þ.h. í lífi hvers manns koma þó upp
örlagastundir þar sem val hefur
áhrif alla ævi. Dæmi um slíkt eru
námsval, atvinnuval og val á lífsföru-
naut. Val á lífsstíl hefur einnig áhrif
á líf okkar, sumt til góðs, annað til
ógæfu. Akstur undir áhrifum áfengis
er eitt alvarlegasta dæmið um þetta.
Hér reynir á valið. Veljum rétt.
Ágætu samferðarmenn. Gefum
okkur tíma, högum akstri í samræmi
við aðstæður. Spennum beltin og
verum allsgáð í umferðinni.
Höfundur er yfirlæknir endurhæf-
ingardeildar Sjúkrahúss Reykjavfk-
ur á Grensási.
Stefán
Yngvason
Sameinuðu þjóðanna, Alþjóða heil-
brigðismálastofnunarinnar og Mat-
væla- og landbúnaðarstofnunar S.Þ.,
hefur á aðra milljón einstaklinga lát-
ist af völdum þessa viðskiptabanns,
mest börn undir fimm ára aldri.
Einn af framkvæmdastjórum
Sameinuðu þjóðanna, sem var yfir-
maður allrar mannúðaraðstoðar
samtakanna, Denis Halliday, hefur
hætt störfum í mótmælaskyni við
viðskiptabannið. Hann telur sig ekki
getað starfað fyiir samtökin meðan
það er í gildi, eftir að hafa verið í
Irak í þrettán mánuði og kynnt sér
ástandið rækilega. Hann segir 90%
aðildarrikjanna vilja afnema við-
skiptabannið, en þau láti stjómast af
öryggisráðinu. Sameinuðu þjóðirnar
séu að þverbrjóta mannréttindi í
þessu máli og samtökin séu með við-
skiptabanninu vísvitandi að drepa
og limlesta fólk í gegnum langvinna
vannæringu. Framkvæmdastjórinn
komst að þeirri niðurstöðu að með-
limum öryggisráðsins stæði ná-
kvæmlega á sama. Halldór! Þú veist
um afleiðingarnar af þessum að-
gerðum, þú ert í aðstöðu til að grípa
inn í málið með afgerandi hætti, en
vilt ekki hlusta á neyðaróp barnanna
og hjálpa þeim. Hveraig getur þú
verið svona miskunnariaus?
Ekkert væri mér kær-
ara, segir Ástþór
Magnússon, en að hafa
við þig og aðra ráða-
------------7---------------
menn á Islandi sam-
starf um baráttu fyrir
friði og réttlæti í
heiminum.
Ég hef krafist leyfis til að stunda
eðlileg og frjáls viðskipti með al-
mennar neysluvörur við Irak, með
vörur sem geta linað þjáningar
þessa fólks. Er þetta óeðlileg mann-
réttindakrafa? Þú synjaðir þessu er-
indi á fundinum í Ráðhúsinu án þess
að hafa opnað umslagið og lesið
bréfið. Hvers vegna sýnir þú ekki
samstöðu í þessu máli? Ætlastu til
að við sýnum þér samstöðu í mis-
kunnarlausum mannréttindabrotum
gegn saklausu fólki, gamalmennum
og ungabörnum? Guð fyrirgefi þeim,
því þeir vita ekki hvað þeir gera,
voru orð Krists á krossinum. Ég
vona Halldór, að Guð sýni þér mis-
kunn fyrir þessi hroðaverk sem þú
leggur stuðning þinn við, þrátt fyrir
að þér og samherjum þínum séu
þegar ljósar afleiðingarnar.
Á hátíð þinni í Ráðhúsinu sagðist
þú vilja auka möguleika einstaklinga
til að leggja fram kærur gegn ráða:
mönnum sem brytu mannréttindi. í
fyrirspurnartíma spurðí ég þig um,
hvar væri hægt að leggja fram slíka
kæru gegn þér vegna Irak-málsins.
Þú svaraðir með því að þér fyndist
það ekki þitt hlutverk að benda á
það. Hvað átti þá hin fagra yfirlýs-
ing í ræðu þinni að þýða? Voru það
innantóm orð. Hvernig ætlar þú að
auka möguleika á ákærum fyrir
mannréttindabrot? Með fagurgala á
tyllidögum? Ef það býr einhver al-
vara að baki orðum þínum, og ef þú,
Halldór Ásgrímsson, telur þig sak-
lausan af mannréttindabroti, hvers-
vegna viltu ekki greiða fyrir því að
kæra mín og 300 annarra Islendinga
(já, það bættust um 100 nöfn við í
Ráðhúsinu) verði tekin til greina af
Ríkissaksóknara og þú fáir tækifæri
til að verja þig gegn áburðinum á
vettvangi laganna.
Ég biðst velvirðingar á því hafir
þú þann skilning að ég hafi líkt þér
við glæpamann í gær. Ég harma
það, hafi slíkt gerst í hita og þunga
umræðunnar. En þjóðarmorðið í
írak er glæpur og stuðningur við
glæp er hlutdeild. Með hverjum
deginum sem líður verður þetta mál
alvarlegra því í dag vitum við öll um
afleiðingarnar. Nú á fimmtíu ára af-
mæli mannréttindayfirlýsingar
Sameinuðu þjóðanna er rétti tíminn
að stöðva hildarleik varganna sem
leikinn er í öryggisráði Sameinuðu
þjóðanna í eigingjömum tilgangi.
Höfundur er stofnnndi Friðar 2000.
SKOÐUN
PALL OSKAR
SVARAR
FYRIR SIG
ALDREI hefði ég nú
trúað því að ég þyrfti
að verja tilfinningalíf
mitt fyrir prestum og
alþingismönnum eða
ábyrgu fólki í svoleiðis
valdastöðum yfirleitt.
En undanfarin misseri
hef ég fengið að reyna
hið gagnstæða, því
miður. Hér er ég að
tala um meint misrétti
sem mér hefur verið
sýnt af aðilum sem
gegna þessum störfum,
og ég hef rúmlega fulla
ástæðu til að halda að
það sé vegna þess að
ég er samkynhneigður.
Það sem mér finnst merkilegt í mál-
inu er að allir þessir núverandi
fjandvinir mínir, Árni Johnsen al-
þingismaður, séra Egill Hallgríms-
son staðarprestur í Skálholti og svo
Sigurður Sigurðarson vígslubiskup,
kjósa að verja fordóma sína gagn-
vart samkynhneigðum með alveg
nákvæmlega sömu aðferðinni: Núna
er þetta allt á „misskilningi" byggt,
þetta eru allt „kjaftasögur" sem ein-
hver hefur gripið á lofti, hér er um
enga fordóma að ræða því „þeir hafi
þá ekki“, þeir „virða mig svo mikið
sem listamann og söngvara" að ég
er barasta „velkominn" inn í kirkj-
una til þeirra hvenær sem ég vil eða
þá að mæta í sjónvarpssal og „taka
lagið“ með Ama Johnsen og brosa
að þessu öllu saman og segja e he
he! Þetta allt hefur óneitanlega
minnt mig á afar kraftmikla hug-
myndafræði úr óskarsverðlauna-
kvikmyndinni „The Usual Susp-
ects“. Þar er sagt að mesta blekking
djöfulsins hafi verið að sannfæra
mannkynið um að hann sé ekki til!
Fimmtudaginn 3. desember sl.
birti Morgunblaðið yfirlýsingu frá
þjóðhátíðamefnd Vestmannaeyja
1996, sem Sigurður A. Sigurbjörns-
son skrifaði undir - „með vinsemd".
- I yfirlýsingu þessari er ég, Páll
Óskar, sagður ljúga blákalt uppá
Áma nokkurn Johnsen, Þjóðhátíð
Vestmannaeyja og Vestmannaey-
inga yfirleitt í viðtali við blaðið
„Testamentið". Miðað við þessa yf-
irlýsingu, og svo svörin sem Ami
Johnsen hefur gefið þegar hann er
spurður út í málið, er engu líkara en
ég eigi að koma útúr þessu sem
kynóð, ímyndunarveik og athyglis-
sjúk poppstjarna, sem þarf að Ijúga
uppá fólk til að vekja á mér athygli.
Ég get ekki tekið þessum ásökun-
um með þegjandi þögninni. Spurn-
ingin sem skiljanlega brennur á
vörum flestra ei-: Af hverju er ég að
tala um þetta Áraa Johnsen mál
núna, rúmum tveimur árum eftir að
atburðurinn gerðist? Svarið er ein-
falt: Alþingiskosningar eru í nánd
og Árni Johnsen ætlar sér stóra
hluti á þeim bæ. Ég vil ekki sjá
mann, sem bregst svona við undir
þessum ákveðnu kringumstæðum á
Þjóðhátið, eiga möguleika á ráð-
herrastól. Við höfum horft uppá
kjána sitja í ráðherrastólum áður,
og í þetta sinn megum við ekki láta
söguna endurtaka sig. Árni Johnsen
hegðaði sér ekki eins og viti borinn
maður þegar hann stíaði mér og þá-
verandi elskhuga mínum í sundur í
miðjum ástaratlotum, og henti hon-
um frá sér þannig að hann lenti ut-
an í vegg. Ámi Johnsen gerir lítið
úr þessari frásögn minni og segir
hana „fantasíu". I bræði sinni hefur
hann kannski ekki tekið eftir öllu
fólkinu sem var þarna með okkur og
horfði á það sem fram fór. Þetta
fólk - skemmtikraftar, áhorfendur
og gæslumenn, er tilbúið til að
leggja fram vitnisburð sinn um það
sem það sá, og er nú þegar byrjað
að gera það. Emilíana Torrini söng-
kona, sem var að
skemmta á Þjóðhátíð
‘96, er ein þeirra. Frá-
sögn hennar má lesa í
48. tbl. „Séð & heyrt“.
Árni Johnsen hefur
reynt sitt besta til að
slá ryki í augu almenn-
ings, með því að ein-
blína á aukaatriði en
ekki aðalatriði í mál-
inu. Okkur ber ekki
saman um hvort ég
hafi verið að kyssa
kærastann minn, eða
haft í frammi annars
konar óviðeigandi „til-
burði“ með honum, og
hvort það hafi gerst á
sviðinu, eða bakatil. Einnig segist
Árai ekkert hafa á móti samkyn-
hneigðum, þegar ég hef fulla
ástæðu til að halda hið gagnstæða.
Það er mjög alvarlegt mál, að Árni
Johnsen er ekki tilbúinn til að lýsa
því í smáatriðum hvað raunveru-
lega gerðist sem kallaði á þessi við-
brögð hans! Hann svarar á þá vegu
að „... hann sjái ekki ástæðu til að
lýsa því hér...“ og talar um leið um
„ósiðlega tilburði“ sem hann ætlar
að hlífa almenningi við. Með þessu
skilur hann eftir lausa enda í frá-
sögninni og leyfir hann almenningi
/
Eg er að tala um meint
misrétti sem mér hefur
verið sýnt af aðilum
sem gegna þessum
störfum, segir Páll
Oskar Hjálmtýsson, og
ég hef fulla ástæðu til
að halda að það sé
vegna þess að ég er
samkynhneigður.
að skálda í eyðurnar. Ég vil ekki að
almenningur fari að ímynda sér
mig og kærastann minn í sam-
farastellingum á sviði Þjóðhátíðar,
vegna þeirrar einföldu ástæðu að
það gerðist ekki! Árai Johnsen
leggur á það ríka áherslu að ég og
kærastinn minn hefðum verið að
gera eitthvað yfirnáttúrulega ósið-
legt á miðju sviðinu, þar sem hátt í
7000 manns áttu að hafa getað séð
okkur. Hann ákvað að skakka leik-
inn þar sem þetta hafi ekki verið „á
dagskrá", og einnig til að „vernda"
börnin og unglingana sem voru
meðal áhorfenda. Þetta finnst mér
allt vera aukaatriði. Málið snýst
einvörðungu um það að Árni John-
sen gekk á milli okkar, og ég hef
fulla ástæðu til að halda að það hafi
hann gert vegna andúðar sinnar á
samkynhneigðu fólki.
Nú spyr ég þig, Árni Johnsen: Úr
því að hátt í 7000 manns áttu að
hafa séð til okkar á sviðinu sjálfu,
hvernig stendur þá á því að enginn
úr þessum áhorfendaskara sem þú
varst að „vemda“ hefur lagt orð í
belg, ekki einu sinni gert athuga-
semd, allan þennan tíma? Þú veist
að það er hringt og kvartað í Þjóð-
arsálina af minna tilefni. Svo vil ég
ekki að þú kveðir þig lengur í kút-
inn opinberlega, þegar þú segist
ekki hafa neitt á móti samkyn-
hneigðu fólki. Því miður hef ég
nefnilega fulla ástæðu til að halda
það, bæði með tilliti til þess hvemig
þú fórst með mig á Þjóðhátíð ‘96, og
líka vegna málflutnings þíns í ræð-
um á Alþingi þegar mál samkyn-
hneigðra eru tekin upp. Því miður
get ég ekki tekið þig trúanlegan
þegar þú segist eiga fullt af sam-
Páll Óskar
Hjálmtýsson