Morgunblaðið - 20.02.1999, Síða 8

8 LAUGARDAGUR 20. FEBRÚAR 1999
MORGUNBLAÐIÐ
L
FRETTIR
^ Veiðir án kvóta
og vill prófmál
SvaAr Gaónason,
VERT þú nú ekkert að þvælast fyrir góði, ég er á leið í Hæstarétt ekki Fiskistofu.
*
Attu ekki rétt á aukn-
um framleiðslurétti
HÆSTIRÉTTUR staðfesti nýlega
tvo sýknudóma undirdóms vegna
meintrar mismununar við niður-
fellingu búmarks annars vegar og
röskunar á framleiðslurétti og
rangrar úthlutunar á fullvirðisrétti
hins vegar.
Um er að ræða mál Þráins Nóa-
sonar á hendur ríkinu, en hann
krafðist sex milljóna króna í
skaðabætur, og mál Kristjáns H.
Theódórssonar á hendur ríkinu.
Þráinn taldi að framleiðslurétti
hans hefði verið raskað og honum
mismunað umfram það sem aðrir
urðu fyrir vegna breytinga, sem
gerðar voru á stjórn landbúnaðar-
framleiðslunnar með gildistöku
laga nr. 46 árið 1985.
Annars vegar vísaði Þráinn til
þess að hann hefði flutt 100 ær-
gildi af búmarki sínu í mjólk yfír í

NicotmelT
Tvær leiðir til að
hætta!
V0 \ I
X
Nicotinell býður upp á tvær árangursríkar leiðir
til að losna við reykingarávanann.
jj Nicotinell nikótínplásturinn. Einn plástur á dag
heldur nikótínþörfinni niðri allan sólarhringinn.
»-■ ^ Nicotinell plásturinn fæst með þremur styrkleikum.
þ
Nicotinell nikótíntyggjóið hefur sömu eiginleika
og venjulegt tyggjó og fæst bæði með piparmyntu-
og ávaxtabragði. Nicotinell tyggjóið j
fæst með tveimur styrkleikum.
0
Komdu í næsta apótek og fáðu bæklinga
um það hvernig Nicotinell plásturinn
og Nicotinell tyggjóið hjálpa þér
í baráttunni við tóbakið.
Thorarensen Lýf
V.ro.garð.r 18 - 104 Kcykj.vlk ■ Sfroi 568 6044
11
NtcotmeH tyggigúmmf er tyf sem or notað sem hjálparefni til þess að hætta roykmgum Aöoins má nota lyfiO ef roykingum er hæft.
Þaó innihekJur nikótín som losnar úr því þogar tuggió er, frásogast i munmnum og drogur úr fráhvarfsomkonnum þegar reykinf
1- Tyggja skal eitt stykki i' einu. hægt og rólega, til að vinna gogn reykingaþðrf. Skammtur er einstaklingsbundinn
gja tloiri en 25 stk. á dag Ekki er ráölagt aó nota lyfið longur en I 1 ár.
Nicotfnell plástur inrtihelcfur nikótm og er ætlaður sem hjálparlyf til að hætta reykingum. Notist einungis af
skal líma á hárlausa og heila húð. Skðmmtun. Fyrir þá sem roykja 20 sígarettur á dag oða meira; 1 plástur meö 21 mc
0á&ega 13-4 vikur, því næst 1 ptástur með 14 mg á sólartiring, daglega í aðrar 3-4 vikur og að síöustu plást
daglega i 3-4 vlkur. Pyrir þá sem reykja minna on 20 sígatettur a dag: 1 plástur með 14 mg á sólarhring,«
" ‘ idar með plástmm som innihalda 7 mg á sólarhring, daglega í 3-4 vikur. Meðferö skal ekki sta
a plásturinn á sama stað dag oftir dag, heldur fmna annan stað á likamanum. Kynnið ykkur vol leióboíningar *
a skal lyfin þar sem börn ná ekki til. Lesa skal vandlega leiðbeiningar á fylgiseðlum sem
nautgripakjöt verðlagsárið
1984/1985 en þau réttindi hefðu
orðið verðlaus við gildistöku fram-
angreindra reglna. Hins vegar
taldi Þráinn að réttur hans til
framleiðslu mjólkur hefði verið
skertur með ólögmætum hætti
þegar ekki var tekið tillit til afsals
hans til Búnaðarsambands Snæ-
fellinga á 100 ærgildum í mjólk
framleiðsluárið 1985 til 1986, en í
afsalinu var tiltekið að það skyldi
ekki hafa áhrif á úthlutun næsta
framleiðsluárs.
Kristján hafði tekið við búi föður
síns að Tjarnarlandi í Önguls-
staðahreppi á árinu 1974. Búmark
hans var þá 723 ærgildi; 554 í
mjólk, 70 í sauðfé og 99 í nauta-
kjöti. Þegar síðan Kristján hóf bú-
skap að Brúnum í Eyjafjarðar-
sýslu, árið 1979, hætti hann mjólk-
urframleiðsiu og fékk búmark sitt
í mjólk flutt í nautakjöt og að
nokkru í sauðfé. Búmarkið var
áfram 723; 645 ærgildi í nautakjöti
og 78 ærgildi í sauðfé.
Þegar hann sótti síðan, til Bún-
aðarsambands Eyjafjarðar, um til-
færslu á 222 ærgildisafurða bú-
marki úr nautakjöti yfír í sauðfé
var samþykkt tilfærsla á 100 ær-
gilda búmarki. Fullvirðisréttur
Kristjáns til framleiðslu sauðfjár-
afurða íyrir verðlagsárið 1988-89
er síðan ákveðinn 141,7 ærgildi.
Fullvirðisrétt til mjólkurfram-
leiðslu fékk Kristján aldrei.
í dómum Hæstaréttar er ekki
fallist á rök Þráins og Kristjáns.
Meginniðurstaðan í dómunum er
sú að ekki hafi orðið grundvallar-
breyting á stjóm búvörufram-
leiðslunnar um framleiðslu naut-
gripakjöts. Litið var til þess í dómi
Kristjáns gegn ríkinu að búmarki
hefði ekki verið úthlutað sem
framleiðslurétti heldur hafði það
eingöngu verið viðmiðunartala
sem skerðing á afurðaverði reikn-
ist frá, væri henni beitt, en aldrei
hefði komið til þess að búmark
væri látið takmarka framleiðslu á
nautgripakjöti.
Ráðstefna um heiðagæsir og virkjanir
Er heiðagæsin
í hættu?
Haldin verður ráð-
stefna á vegum
Skotveiðifélags ís-
lands um áhrif virkjana á
heiðagæsastofninn í dag
klukkan 14 í ráðstefnusal
á Hótels Sögu. Þar verða
fluttir iyrirlestrar um há-
lendi, virkjanir og heiða-
gæsir. Einn fyrirlesar-
anna er dr. Amór Þórir
Sigfússon á Náttúru-
fræðistofnun Tslands.
Hvert skyldi vera megin-
efnið í hans máli?
- Ég mun fjalla um
heiðagæsina og heiða-
gæsaveiðar og áhrif
virkjanaframkvæmda á
heiðagæsaveiðar. Þessar
veiðar fara fyrst og
fí-emst fram á hálendinu
og virkjanaframkvæmdir
ýmiss áhrif á veiðarnar sjálfar.
Fyrir veiðimanninn hafa þær
bæði jákvæð'ög neikvæð áhrif.
Hver eru hin jákvæðu áhrif?
- Samfara virkjanafram-
kvæmdum eru t.d. lagðir vegir
sem opna veiðilöndin fyrir fleiri
veiðimönnum. Þessar opnanir á
vegum geta hins vegar verið nei-
kvæðar líka, valdið auknu veiðiá-
lagi á stofninn og aukið umferð á
varptíma sem veldur traflun
bæði á varpinu og fellifuglum,
þ.e. gæsum sem eru að fella
fjaðrir. Þetta eykur líka hættu á
því að vörpin opnist allt í einu
fyrir eggjatínslu.
Stunda margir þessar veiðar?
- Samkvæmt veiðiskýrslum
era það um 2.000 manns sem
stunda heiðagæsaveiðar og ekki
er ástæða til að þeim fari fækk-
andi. Þeir era að veiða sam-
kvæmt skýrslum þetta 11 til 14
þúsund heiðagæsir á ári.
Hvað er stofninn talinn stór?
Stofninn er talinn árlega á
vetrarstöðvum sínum í Bretlandi
og undanfarin ár hefur hann ver-
ið um 230 þúsund fuglar. Þetta
era bæði íslenskar og að ein-
hverju leyti grænlenskar heiða-
gæsir. Þetta er sami stofninn og
talið er að um 90% þeirra verpi á
Islandi.
Eru stundaðar miklar rann-
sóknir á heiðagæsum?
- Núna stendur yfír rannsókn
hjá Náttúrufræðistofnun Islands
á gæsum sem veiðifuglum. Þessi
rannsókn hófst af fullum þunga
árið 1996 og beinist hún fyrst og
fremst að því að athuga áhrif
veiða á gæsastofninn, hversu
mikið er veitt og hvert veiðiþol
stofnsins er. Undanfarin þrjú ár
hafa verið gerðir út leiðangrar til
að merkja heiðagæsir og grágæs-
ir. Það era hinir tveir eiginlegu
varpstofnar gæsa á íslandi. Svo
era þrjár tegundir sem era hér
umferðaifarfuglar, það era bles-
gæs, helsingi og
margæs. Þær fara hér
um á leið sinni til og
frá vetrar- og varp-
stöðvum.
Standa fleiri aðilar
að þessum rannsókn
Arnór Sigfússon
hafa ►Dr. Amór Þórir Sigfússon
fæddist 7. nóvember 1958 í
Reykjavík. Hann lauk stúdents-
prófi frá Menntaskólanum í
Hamrahlíð 1978 og útskrifaðist
með BS-próf í líffræði frá Há-
skóla íslands 1983. Doktorsprófi
lauk hann frá háskólanum í
Aberdeen í Skotlandi. Prófverk-
efni hans fjallaði um unga fýla.
Hann starfaði hjá Yeiðisljóra-
embættinu árin 1990 til 1995 en
hefur eftir það starfað hjá Nátt-
órufræðistofnun Islands. Hann
er kvæntur Gunnhildi Óskars-
dóttur, lektor við Kennarahá-
skóla íslands, og eiga þau þrjó
börn.
Um 2.000
menn stunda
heiðagæsa-
veiðar
um á íslensku gæsas tofn un um ?
- Þetta er unnið í samvinnu
Náttúrafræðistofnunar Islands
og breskra samtaka sem heita
Wildfowl and Wetlands Trast.
Við höfum sem sagt undanfarin
þrjú sumur merkt um 2.000 gæs-
ir og í sumar verður fai'in álíka
leiðangur og stefnt að því að
merkja heiðagæsir í Þjórsárveri.
Hvernig eru gæsirmir merkt-
ar?
- Það er farið seinni hluta júlí-
mánaðar þegar gæsirnar hafa
fellt fjaðrir og ungarnir era ekki
orðnir fleygir. Þá föram við og
smölum þeim saman í réttir eða
hlaupum þær uppi og síðan era
þær merktar á hefðbundinn hátt
með númeri á fót og einnig era
settir hálshringir úr plasti með
bókstöfum á á fullorðnar gæsir,
sem hægt er að lesa á með sjón-
auka. A unga era settir fóthringir
úr plasti með bókstöfum.
Um hvað fjalla hinir fyrir-
lestrarnir á ráðstefnunni?
- Það kemur hingað maður
frá Danmörku sem er reyndar
breskur, hann heitir dr. Anthony
D. Fox og talar hann um heiða-
gæsastofninn og þýðingu Is-
lands fyrir hann. Hann starfar
fyrir dönsku rannsóknarstofn-
unina um umhverfísmál. Þriðja
fyrirlesturinn heldur Kristinn
Haukur Skarphéðinsson frá
Náttúrufræðistofnun Islands,
hann fjallar um heiðagæsir og
virkjanir, varpdreifingu heiða-
gæsa og fellihópa og hugsanleg
áhrif þeirra virkjana sem þegar
eru til og hinna sem áformaðar
eru. Á eftir fyrir-
lestranum verða pall-
borðsumræður.
Er íslenski heiða-
gæsastofninn í hættu
vegna virkjanafram-
kvæmda?
tvær hugmyndir sem
hvað mest er
- Þær
ógna stofninum
annars vegar Norðlingaöldulón
sem mun sökkva hluta af Þjórs-
árverum sem er stærsti varp-
staður heiðagæsa í veröldinni og
hins vegar Eyjabakkalónið sem
mun sökkva Eyjabökkunum sem
er stærsti þekkti fellistaður
heiðagæsa hér á landi.