Morgunblaðið - 17.04.1999, Page 4

4 LAUGARDAGUR 17. APRÍL 1999
MORGUNBLAÐIÐ
FRETTIR
Helgileikur
um sköpun-
arsöguna
FURÐULEIKHUSIÐ hefur að
undanförnu sýnt helgileik um
sköpunarsöguna víða um land
og í gær fylgdust börn úr 1.-4.
bekk Austurbæjarskóla með
leikritinu í Hallgrímskirkju.
Jón Dalbú Hróbjartsson, sókn-
arprestur, segir að um sé að
ræða samvinnuverkefni kirkju
og skóla, þar sem sköpunarsag-
an sé umfjöllunarefnið.
• • #
Varaformaður Oryrkjabandalagsins um nýja reglugerð um bifreiðastyrki
Felur ekki í sér miklar
réttarbætur fyrir öryrkja
SAMKVÆMT nýrri reglugerð verður bifreiðastyi-kjum til hreyfihaml-
aðra fjölgað og þeir hækkaðir. Fjölgun styrkjanna nær þó ekki upp í þann
fjölda slíkra styrkja sem úthlutað var í upphafi kjörtímabilsins. Garðar
Sverrisson varaformaður Öryrkjabandalagsins segir ekki rétt að draga þá
ályktun af breytingum ráðherra að hann sé að ná í gegn miklum réttar-
bótum fyrir öryi-kja. Ingibjörg Pálmadóttir, heilbrigðis og
tryggingaráðherra, segir að markmiðið hafí ekki verið að styrkimir yrðu
jafn margir og í upphafi kjörtímabils, heldur að bæta hlut ákveðinna hópa.
Morgunblaðið/Egill Egilsson
,Á_ður en ráðherra komst til
valda vora þessi mál almennt í
betra horfi, styrkir mun fleiri en
þeir era eftir þessa breytingu og
upphæð þeirra hærri að raungildi.
Þess utan áttu þeir mest hreyfi-
hömluðu, sem ekki komast leiðar
sinnar án bifreiðar, kost á bifreiða-
kaupslánum með 1% vöxtum, en
þurfa nú að greiða fulla mark-
aðsvexti af lánunum.
Sá vandi sem með þessu tvennu
hefur skapast í tíð núverandi heil-
brigðisráðherra hefur á síðustu
misseram verið að þróast í hreint
og klárt neyðarástand og verður
ekki leyst með því einu að skila
hluta skerðingarinnar til baka að
loknum fjóram áram. Það þarf
mun meira til og ég er forviða ef
ráðherra ætlar að telja sér þetta til
tekna eftir allt sem á undan er
gengið," segir Garðar.
Garðar segir það engin rök að
halda því fram að breytingarnar
nú séu gerðar í samráði við Ör-
yrkjabandalagið, því það ráði engu
um hve hárri upphæð ríkisstjórn-
inni hugnist að skila öryrkjum til
baka.
Frá upphafí kjörtímabilsins hef-
ur styrkjum til bifreiðakaupa
hreyfihamlaðra verið fækkað um
265. Með nýrri reglugerð er hærri
styrkjum hins vegar fjölgað úr 50 í
60 og lægri styrkjum fjölgað úr 335
í 375.
Breytingar ekki vegna
komandi kosninga
Að sögn Ingibjargar Pálmadótt-
ur heilbrigðisráðherra vora úthlut-
unaraeglur styrkjanna endurskoð-
aðar samkvæmt tillögum starfs-
hóps og var ákveðið að breyta
áherslum þannig að hagur ákveð-
inna hópa yrði verulega bættur.
Ingibjörg segir að áhersla hafi
verið lögð á að bæta hag þeirra ör-
yrkja sem væra að kaupa bíl í
fyrsta skipti. Ákveðið hafi verið að
búa til nýjan flokk fyrir þá og verði
veittir 20 styrkir sem séu tvöfalt
hærri en almennu styrkirnir, eða
500 þúsund krónur. Ákveðnir
styrkir hafi því verið hækkaðir
verulega í stað þess að fjölga
styrkjum til allra, eins og var í
upphafi kjörtímabilsins. Ingibjörg
segir að jafnframt hafi verið ákveð-
ið að hækka styrki til þeiraa ein-
staklinga sem þurfi á sérátbúnum
bifreiðum að halda.
Ingibjörg segir aðspurð að að-
gerðir þessar komi ekki til fram-
kvæmda nú vegna þess að kosning-
ar séu í nánd. Umræddur starfs-
hópur hafi starfað frá árinu 1997
og slíkt starf leggist ekki niður
þrátt fyrir kosningar.
ÚLÁNb
lam'o
'MOAk,
<• i H i
Reisugildi haldið í endurgerðum skála Eirfks rauða og Þjóðhildarkirkju í gær
Dæmigerður skáli
frá landnámstíma
REISUGILDI var haldið í gær í
endurgerðum skála Eiríks rauða
og Þjóðhildarkirkju, sem hafa ver-
ið í smíðum seinni hluta vetrar í
skemmu ÍSTAKS við syðri enda
H valfj arðarganganna.
Byggingamar verða formlega
vígðar í júlí árið 2000 og verður
hluti hátíðahalda Grænlendinga er
þess verður minnst að eitt þúsund
ár era liðin síðan Leifur heppni Ei-
ríksson sigldi frá Brattahlíð vestur
á bóginn og fann Vínland hið góða.
Húsin verða flutt til Grænlands í
næsta mánuði þar sem byggingu
þeirra verður endanlega lokið.
Skáli Eiríks rauða er 60 fer-
metrar að flatarmáli og er dæmi-
gerður skáli frá landnámstíma á
Islandi. Gerð hans telst til minni
gerðar af höfðingjasetrum þeim
sem tíðkuðust í upphafi elleftu ald-
ar. Þegar gengið er inn í hann er
gengið inn í forskála, sem notaður
var til matargerðar og er þar af-
stúkað búr. Inn af forskálanum er
milliveggur og því næst er komið
inn í hinn eiginlega skála þar sem
pallar era á þrjá vegu og þar má
einnig finna lokrekkju húsbónd-
ans.
Yfir húsið er reft með svokölluð-
um hálfröftum og verða lögð þrjú
lög af hrísi, sem tekið verður á
Grænlandi og þar á ofan verður
lagt torf.
Fyrir miðju skálans er langeld-
ur og stendur til að hlaða upp eld-
stæði á milli palla eins og tíðkaðist
fyrr á öldum. Til að fá „lit“ eða sót
á viðinn verður eldur kyntur í eld-
stæðinu áður en bærinn verður
vígður.
Timbrið í skálanum er unnið
úr 250 ára gömlum furutrjám
sem felld voru fyrir þremur ár-
um í Dofrafjöllum í Noregi og
segir Guðmundur Jónsson, ann-
ar tveggja yfirsmiða, að mein-
ingin með efnisvalinu hafi verið
sú að fá hægvaxið timbur, sem er
góður efniviður sakir þéttleika
síns.
„Þegar timbrið kemur til okkar
er farið að vinna það með sömu
aðferðum og voru notaðar á sínum
tíma með eftirlíkingum af verk-
færum frá árinu 1000,“ sagði Guð-
mundur, en flest verkfærin hefur
Gunnar Bjarnason hinn yfirsmið-
ur bygginganna smíðað.
Að sögn Hjörleifs Stefánssonar,
minjastjóra Þjóðminjasafns ís-
lands, hefur við smíði beggja
bygginga verið farið eins nákvæm-
lega eftir þeim heimildum, sem
unnt hefur verið að byggja á, m.a.
á fomleifarannsóknum á bænum
Sandi á Grænlandi.
Morgunblaðið/RAX
SKALI Eiríks rauða er 60 fermetrar að flatarmáli og byggður úr 250
ára gamalli furu, sem var sérvalin i Dofrafjöllum í Noregi. Smíði skál-
ans verður endanlenga lokið á Grænlandi á þessu ári og verður hann
vígður árið 2000 ásamt Þjóðhildarkirkju.
Smíðin styðst við
traustustu heimildir
„Við vitum það með fullri vissu
að þessi svokallaða stafverks-
smíð, tíðkaðist á þessum tíma og
lengi fram eftir miðöldum.
Þannig höfum reynt að sjá til
þess að sem flest atriði í þessari
byggingu styðjist við traustustu
heimildir," sagði Hjörleifur meðal
annars.
Tillagan um byggingu Þjóðhild-
arkirkju og skála Eiríks rauða
kom fyrst fram á aðalfundi Vest-
noraæna ráðsins árið 1993. Þá var
skipuð sérstök Brattahlíðarnefnd
til að vinna að framgangi málsins
undir forystu Árna Johnsen, al-
þingismanns. Snemma árs 1997
skipuðu Vestnoraæna ráðið og
grænlenska landsstjórnin bygg-
ingamefnd, sem síðan hefur haft
yfiramsjón með framkvæmd verk-
efnisins.
Að sögn Árna Johnsen verður
lögð áhersla á að skálinn verði not-
aður eins og eðlilegt þyki eftir að
hann hefur verið afhentur yfir-
völdum á Grænlandi, en yfirvöld
munu skipuleggja notkunina í
samvinnu við grænlenska þjóð-
minjasafnið, safnið í Narsaq, sem
Brattahlíð heyrir til og ferðaþjón-
ustuna í Grænlandi.
„Húsið verður búið grunnhús-
gögnum, veggirnir verða klæddir
grænlenskum skinnum og hitað
upp að hluta,“ sagði Árni.
Arkitektar skálans og kirkjunn-
ar era Stefán Örn Stefánsson og
Grétar Markússon.
Vandað kortasett af
Ferðakort 1:600 000 og fjögur
landshlutakort 1:300 000
hentugu hulstri og fallegri öskju
(slandskort Máls og mennjngar
eru landakort nýrrar aldar,
-
sniðin að þörfum ferðamanna.

Verðíöskjut^StfB
WWaMBMiiZ.....-3
ál og menning
Laugavegi 18 • Sími 515 2500 • Síðumúla 7 • Símí 510 2500

4