Morgunblaðið - 17.04.1999, Blaðsíða 54

54 LAUGARDAGUR 17. APRÍL 1999
MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Lífeyrissparnaður
hjá Sun Life
Ingi Eldjárn Gísli
Sigurðsson Ólafsson
TILEFNI þessara
skrifa, er grein sem
birtist í Vinnunni,
málgagni ASÍ, og
birtist síðan útdrátt-
ur úr í Morgunblað-
inu ásamt viðtali við
Eddu Rós Karlsdótt-
ur, hagfræðing ASÍ,
þann 8. apríl. I þess-
ari grein kom fram
samanburður á
ávöxtun AXA Sun
Life og 2,2% lífeyris-
sjóðsspamaðar sem
á sér vægast sagt
hæpnar forsendur,
þar sem notast er við
sjálfgefnar forsendur
sem ekki eiga sér stoð í raunveru-
leikanum, hafðar eftir einhverjum
ótilgetnum manni úti í bæ, í þeim
tilgangi, að því er virðist að fæla
fólk frá viðskiptum við AXA Sun Li-
fe.
Það hlýtur að vera lágmarks-
krafa, þegar í hlut eiga samtök
sem ASI, ef þau vilja teljast mark-
tæk gagnvart umbjóðendum sínum
og almenningi að hafa þann metn-
að til að bera að standa að saman-
burði á mismunandi leiðum á
spamaðarkostum sem í boði eru á
markaðnum, að það sé gert með
faglegum hætti, en ekki með því að
troða skóinn niður af öðrum, auk
þess að blanda þar alls óskyldum
hlutum inn í. Faglegur saman-
burður viðurkennds hlutlauss aðila
á ávöxtun lífeyrissjóðanna í land-
inu í samanburði við annað sem í
boði er á markaðnum væri metn-
aðarfullt og verðugt framtak
fjöldasamtaka á borð við ASI, til
glöggvunar fyrir umbjóðendur
sína og aðra.
Fyrirtækið AXA Sun Life
Áður en farið er nánar í þennan
samanburð frá ASI, er rétt að gera
grein fyrir tilurð og starfsemi
breska fyrirtækisins AXA Sun Life.
Sun Life var stofnað árið 1810, og
er því tæplega 190 ára gamalt. Á
þessu ári stækka fjárvörslusjóðir
Sun Life vegna yfirtöku Sun Life á
öðra bresku tryggingafyrirtæki úr
um 4000 milljörðum í um 7000 millj-
arða króna, sem eru um 35 föld fjár-
lög íslenska ríkisins og 18 sinnum
Lífeyrissparnaður
*
I samanburðinum frá
*
ASI sem áður er vitnað
til, segja Ingi Eldjárn
Signrðsson og Gfsli
Qlafsson, er það gert að
meginforsendu að 7,5%
sé nálgunarhæf ávöxt-
un fyrir báða aðila.
Spurningin er, hvaðan
er sú tala fengin?
umfang allra lífeyrissjóðanna í land-
inu. Milljónir viðskiptamanna í Evr-
ópu og víðar treysta Sun Life fyrir
lífeyrisspamaði sínum, hvers vegna
skyldu Islendingar ekki gera það
einnig?
AXA Group, aðaleigandi Sun Li-
fe, er stærsta tryggingasamsteypa í
heimi og næststærsta eignastýr-
ingafyrirtæki í heimi í dag. Sem
dæmi um áreiðanleika og árangur
Sun Life, má nefna að tvisvar á
þessum áratug hefur fyrirtækið
verið valið „Fremsta vátrygginga-
félag Evrópu“ af hinu virta evr-
ópska viðskiptablaði Management
Today.
Einnig kannaði „Management
Today“ 500 stærstu vátryggingafé-
lög Evrópu árin 1992 og 1993. Nið-
urstaðan var að „bresk félög era
þau bestu í Evrópu“ og breska fé-
lagið Sun Life er á toppnum. Þessi
verðlaun komu á sama tíma og ESB
heimilaði sölu lífeyristrygginga yfir
evrópsk iandamæri.
Árið 1995 fékk félagið verðlaun
sem fyrirtæki ársins, besta fyrir-
tækið á sviði lífeyrissparnaðar og
sem besti einkalifeyrissjóðurinn frá
„Express Newspapers & Money
Marketing". Það sem að framan er
talið, er gert til að gera grein fyrir
fáeinum þeirra viðurkenninga sem
Sun Life hefur hlotnast á undan-
fömum áram.
Hagfræðistofnun Háskóla ís-
lands hefur skoðað raunávöxtun
helstu fjárfestingasjóða Sun Life yf-
ir 5 ára tímabil frá 1. ágúst 1992 til
1. ágúst 1997. Raunávöxtun var yfir
tímabilið 21,3%. (sjá súlurit). Með
þessa hlutlausu úttekt að leiðarljósi
er því ekki um samanburð að ræða
heldur hræðsluáróður, sem er
kannski skiljanlegur í ljósi þess að
ASI er hagsmunagæsluaðili flestra
lífeyrissjóðanna á Islandi, sem era
eins og kunnugt er margir á vegum
verkalýðsfélaganna á Islandi, sem
eiga sér samnefnara í ASI.
Lífeyrissjóðimir á íslandi
I samanburðinum frá ASI sem
áður er vitnað til er það gert að
meginforsendu að 7,5% sé nálgun-
arhæf ávöxtun fyrir báða aðila. Sp-
urningin er, hvaðan er sú tala feng-
in?
Komið hefur fram í fréttum und-
anfarið að þessi samtök ætli sér
bráðlega út í vátryggingamiðlunar-
starfsemi í samkeppni við aðra á
markaðnum, sem meðal annars
Raunávöxtun helstu fjárfestingasjóða SUN LIFE
í isl. kr. tímabilið 01.08.92-01.08.97,
skv. útreikningum Hagfræðistofnunar Háskóla íslands
bjóða Sun Life. í janúar síðastliðn-
um kom Pétur Blöndal, trygginga-
stærðfræðingur og alþingismaður,
fram í fjölmiðlum með yfirlýsingu
þess efnis, að búast mætti við end-
anlegri raunávöxtun íslensku lífeyr-
issjóðanna upp á 3-5%, við út-
greiðslu lífeyrissjóðsgreiðslna.
I hugum almennings á Islandi er
það svo, að ávöxtun í skyldubundn-
um lífeyrissjóðum hefur reynst vera
smánarlega lítil þegar upp er staðið,
og eru ótalmörg dæmi þar um. Nú
bregður svo við að þessir sömu aðil-
ar stökkva fram í búningi hagdeild-
ar ASI, og segjast nú geta gert bet-
ur í því að ávaxta fjármuni almenn-
ings heldur en flestir aðrir, þar á
meðal margverðlaunuð heimsþekkt
alþjóðleg fyrirtæki s.s AXA Sun Li-
fe sem verið hafa á markaðnum í
áratugi og skilað mjög góðri ávöxt-
un til sinna viðskiptamanna.
Spyrja má í framhaldi þessarar út-
tektar ASI, ætli almenningur og
fjárfestar á meginlandi Evrópu viti
af þessum fjármálasnillingum sem
ASI vill vísa til? Hafa þessir aðilar
kynnt sig og sína fjárfestingakosti
á erlendum fjármálamörkuðum s.s.
í Evrópu? Full ástæða virðist til
þess, þar sem þeir bera höfuð og
herðar yfir flesta aðra, að sögn
ASÍ. Vart er hægt að ímynda sér
annað en að Evrópubúar muni
standa í biðröðum til að komast í
þvílík og önnur eins viðskipti og
þama bjóðast.
Evrópska efnahagssvæðið
Með tilkomu EES-samningsins
1994 gat almenningur á íslandi
fyrst átt kost á því að fjárfesta
peningalegan sparnað sinn erlend-
is. Næsta víst er að þessi aukna
samkeppni á peningamarkaðnum
hér á landi, á eftir að færa almenn-
ingi á íslandi fleiri krónur í budd-
una á næstu árum með aukinni
samkeppni eins og undanfarin
nokkur ár sýna. Islensk fram-
leiðslufyrirtæki bæði á innlendum
og erlendum mörkuðum hafa þurft
að búa við harða samkeppni og oft
óvæga.
Islensk fjármálafyrirtæki, einnig
þau sem bjóðast til að taka við líf-
eyrissparnaði almennings verða að
sætta sig við það sama og taka þátt
í aukinni samkeppni á peninga-
markaðnum um sparifé lands-
manna. Framboð og samkeppni í
þessari grein á Islandi sem og öðr-
um, á að felast í því að bjóða sam-
keppnisfæra vöru til almennings
hér á við það sem best gerist er-
lendis. Það hlýtur að vera krafa ís-
lenskra fjármagnseigenda á hinum
stóra samevrópska markaði, sem
ísland er hluti af í dag.
V átry ggingamiðlun
Vátryggingamiðlunin ehf. sem
undirritaðir starfa fyrir, er einn af
nokkrum umboðsaðilum Sun Life
hér á landi. Einnig er Vátrygginga-
miðlunin umboðsaðili fyrir sambæri-
leg trygginga- og fjármálafyi-irtæki
á þessu sviði s.s. Alþjóða líftrygg-
ingafélagið og Friends Provident,
auk þess að miðla einnig fyrir
Séreignarsjóð Búnaðarbankans.
Ingi er löggiltur vátryggingamiðlari,
Gisli er ráðgjafi hjá Trygginga-
miðluninni.
I þágu kvenna
í KYNNINGU nýútkominnar
bókar um jafnrétti á Norðurlöndum
sem gefin er út af Norrænu ráð-
herranefndinni segir m.a. að „konur
séu óvirkt afl sem hefur áhrif á
styrk og atorku pólitískra stofn-
ana“. Því hefur verið haldið fram að
konur séu auðlind, mannauður, sem
ekki hafi tekist að virkja í þágu
samfélagsins, sem sé til skaða fyrir
þjóðfélagið.
I bókinni „Gegnum glerþakið",
sem gefin var út af Kvenréttindafé-
laginu fyrr í vor, er vitnað til
reynslu norrænna stjórnmála-
kvenna. Þar kemur m.a. fram að
aukin þátttaka kvenna í stjómmál-
um á Norðurlöndum hafi leitt til
áherslubreytinga í málefnum sem
tekin era fyrir í sveitarstjórnum og
þjóðþingum landanna. Hin svoköll-
uðu mjúku gildi í þjóðfélaginu hafa
orðið fyrirferðarmeiri og velferð
fjölskyldunnar fengið aukið vægi,
s.s. málefni bama og unglinga, fé-
lagsleg þjónusta, málefni aldraðra
og heilbrigðismál.
Á Islandi býr ein þjóð en ekki
margar. Hins vegar mynda ýmsir
hópar þessa þjóð s.s. konur, karl-
ar, börn, unglingar, aldraðir, ör-
yrkjar, sjúklingar, launamenn og
atvinnurekendur svo fátt eitt sé
nefnt og fjölmargir einstaklingar
tilheyra fleiri en einum hópi. Hver
hópur hefur sín sérkenni og sér-
stöku þarfir og hefur ákveðnum
hlutverkum að gegna. Markmið
samfélaga er að skapa aðstæður til
að hver hópur og einstaklingur
innan þeirra fái tækifæri til að
nýta hæfileika sína og njóta þess
sem lífið hefur að bjóða, þar sem
jafnræði og réttlæti er lagt til'
grundvallar. Til að ná þessum
markmiðum þurfa allir hópar að
vinna saman og þeir þurfa að eiga
talsmenn á þeim stöðum sem
ákvarðanir eru teknar um framtíð-
arskipan samfélagsins.
Jafnrétti
Samkvæmt skoðana-
könnunum, segir Ásta
Möller, situr ein kona í
baráttusæti á lista í
Reykjavík í vor, sú sem
þessa grein ritar og er
í framboði fyrir Sjálf-
stæðisflokkinn.
Sem kona, móðir, dóttir og í starfi
mínu sem hjúkranarfræðingur og
forystumaður fyrir eina fjölmenn-
ustu kvennastétt landsins þekki ég
af eigin raun aðstæður þeirra hópa
sem ég nefni hér að framan.
I starfi mínu sem formaður
hjúkrunarfræðinga hefur mat eða
öllu heldur vanmat á störfum
kvenna sérstaklega brunnið á mér.
Oft er hollt að skoða nútíðina í
samhengi við fortíðina. í því sam-
bandi langar mig að
vísa til fyrsta opinbera
fyrirlesturs konu á Is-
landi sem var haldinn
30. desember 1887.
Þar var að verki Bríet
Bjarnhéðinsdóttir, hin
kunna mannréttinda-
kona, og bar fyrirlest-
urinn yfirskriftina:
„Fyrirlestur um hagi
og réttindi kvenna“.
Bríet lýsir í fyrirlestri
sínum væntingum sem
gerðar hafa verið til
kvenna gegnum ald-
irnar. Þar segir hún
m.a. eftirfarandi:
„Konurnar eru frá
fæðingu ákvarðaðar til að sinna
vissum starfa, sem kölluð hafa ver-
ið kvennaverk, hvort sem þeim
mundu láta þau vel eða illa.
Drengirnir hafa átt að verða menn,
sem gætu orðið færir um að ryðja
sér sjálfir braut til gæfu og gengis.
En stúlkurnar hafa átt að vera
konur, sem hefðu sinn takmarkaða
verkahring í búri og eldhúsi. Það
er að segja: verur sem stæðu skör
lægra í öllu tilliti sem ekki hefðu
annað takmark í lífinu en að snúast
í kringum karlmennina og gjöra
þeim lífið sem þægilegast og sem
ættu að gefa sig með lífi og sál ein-
ungis þessu ætlunarverki. Þær
þyrftu ekki og ættu ekki að hugsa
um annað en búið og börnin, það
væri hið eina, sem þeim kæmi við.
Skylduverk þeirra væri það sem
þessir húsbændur sköpuðu þeim,
en það ætti ekki við að leyfa sér að
hugsa um hvort þau væru sann-
gjörn eða ekki. Konum sæmdi að
vera hógværar og þolinmóðar, það
væri guðs boð og það
væri synd að breyta
því.“
Þessar konur unnu
sem sagt hin hefð-
bundnu kvennastörf,
þær sáu um heimilin,
gættu barna fóstruðu
þau og nærðu, kenndu
þeim og fræddu og
hjúkruðu þeim sem
þurftu hjúkrunar við.
Þetta eru formæður
þeirra kvenna sem í
dag gæta barna og
fóstra þau, næra,
kenna og fræða og
hjúkra þeim sem
þurfa hjúkrunar við.
En í stað þess að vinna þessi störf
inni á heimilunum eru þau unnin á
sérstökum vinnustöðum. Hins veg-
ar hafa hin aldagömlu viðhorf til
þessara starfa að mörgu leyti við-
haldist, skilningur er takmarkaður
á að þau þurfi langrar menntunar
við, hvað þá að þau væru launuð í
samræmi við menntun og ábyrgð.
Barátta kvenna fyrir viðurkenn-
ingu á framlagi þeirra til þjóðfé-
lagsins og bættum kjöram hefur
aldrei verið auðveld viðureignar.
Með samstöðu hefur konum þó
margsinnis tekist að þoka málum
fram á veginn.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur verið
sakaður um að stuðla ekki að jafn-
rétti kvenna, né auknum framgangi
þeirra og áhrifum á mótun samfé-
lagsins. Sannleikurinn er hins vegar
sá að möguleikar era á að þingkon-
um Sjálfstæðisflokksins fjölgi um
100% eftir kosningarnar í vor á
sama tíma og allt bendir til þess að
þingkonum annarra flokka muni
ýmist fækka eða fjöldi þeirra standa
í stað.
I kosningunum í vor standa kjós-
endur í Reykjavík frammi fyrir vali
á milli flokka og frambjóðenda. Skv.
skoðanakönnunum situr ein kona í
baráttusæti á lista í Reykjavík í vor,
sú sem þessa grein ritar og er í
framboði fyrir Sjálfstæðisflokkinn.
Hjá hinum flokkunum skipa karlai* 1
baráttusætið, þ.e. Árni Þór Sigurðs-
son hjá Samfylkingunni, Ólafur Örn
Haraldsson hjá Framsóknarflokki,
Ögmundur Jónasson hjá Vinstra-
Grænu framboði og Sverrir Her-
mannsson hjá Frjálslynda flokkn-
um.
Konur þurfa að standa saman til
að fá framlag sitt til samfélagsins
metið; þær þurfa að stuðla að því að
sjónarmið þeirra og sýn komi fram í
ákvarðanatöku um það þjóðfélag
sem við byggjum og þær þurfa að
styðja hver aðra til aukinnar þátt-
töku á sviði stjórnmálanna. Konur
þurfa að standa saman til að þær
verði að virku afli til að efla „styrk
og atorku pólitískra stofnana" og
skapa réttlátara þjóðfélag. Konur,
og jafnréttissinnaðir karlar, standa
frammi fyrir því að meta hverjum
þau treysta best til að túlka og
fylgja eftir gildum og sjónarmiðum
kvenna. Þar stendur valið milli karl-
anna Árna, Ólafs, Ögmundar,
Sverris og einu konunnar í baráttu-
sæti í Reykjavík.
Atkvæði greitt Sjálfstæðisflokkn-
um í Reykjavík í Alþingiskosning-
unum í vor er í þágu kvenna.
Höfundur er formaður Félags
íslenskra hjúkrunarfræðinga
og skipar 9. sæti á lista Sjálf-
stæðisflokksins í Reykjavfk.
Ásta
Möller