Morgunblaðið - 17.04.1999, Side 39

MORGUNBLAÐIÐ
NEYTENDUR
LAUGARDAGUR 17. APRÍL 1999 39
Frumstæð flokkun
í Kaupmannahöfn
MIÐAÐ við þróaða sorpflokk-
un, sem víða hefur verið tekin
upp, er sorpflokkun í Kaup-
mannahöfn á frumstigi. Víða
annars staðar í Danmörku eru
aðstæður þó aðrar, en eftir því
sem best er vitað er sorpvigt-
un og sorpskattur hvergi í
augsýn hér. Helstu þægindin
eru að sorphirðingin gengur
eins og smurð, karlarnir koma
einu sinni i viku. Og svo er allt
sorp sótt heim. Ekkert umstang að
keyra eitt eða neitt.
Fnykur í baktröppunum
Ibúðai-húsnæði í miðborg Kaup-
mannahafnar og næsta nágrenni er
að jafnaði ekki yngra en aldar gam-
alt. Það hefur í för með sér að sorp-
lúgur eru í fæstum húsum. Hinn ís-
kaldi raunveruleiki er þvi að labba
með ruslapokana niður af efstu hæð-
um, sem í þessum gömlu húsum er
5.-6. hæð, oftast í lyftulausum hús-
um.
í baktröppunum er oft heldur leið-
inlegur fnykur, því alltaf eru ein-
hverjir, sem ekki drífa sig lengra
með pokana en fram á stigapall í
fyrstu umferð. í 20-30 stiga hita á
sumrin ganga efnabreytingarnar ör-
skjótt fyrir sig og lyktarmyndunin
eftir því.
Gler og pappír
Það gilda reglur um hvað má fara í
ruslið og hvað ekki. Efnaúrgangur,
til dæmis þegar verið er að mála, má
ekki fara í ruslið. Honum á að skila í
efnabílinn, sem kemur í hverfín á
nokkurra vikna fresti, en einfaldast
er þó að fara með slíkan úrgang í
málningarbúðirnar.
Gler á ekki að fara í ruslið, ekki
aðeins vegna endurvinnslu heldur
vegna þess að það skapar ruslaköll-
unum hættu. A glerflöskum undan
gosi og bjór er pant og því hvatning
að skila þeim flöskum í búðirnar og
fá 15-20 íslenskar krónur fyrir flösk-
una. Sama gildir um örfáar tegundir
vínflaskna.
Aðrar flöskur og glerkrukkur eiga
að fara í glergámana, sem standa svo
víða um borgina að þeir eru í göngu-
færi hvar sem búið er. Mjög stór
sambýlishús eða hús sem eru saman
um bakgarða geta fengið gáma í
bakgarðinn. Pappírsgáma er mun
auðveldara að fá heim, en það þarf
að biðja um þá og tekur nokkra mán-
uði að fá þá. Pappírsgámar eru sjald-
séðir á förnum vegi.
Þegar kemur að því að vera stór-
tækur í að fleygja rusli, til dæmis
þegar verið er að gera upp hús, er
hægt að panta gám að húsinu og það
kostar ekkert. En vei þeim, sem
brýtur reglurnar og setur eitthvað í
gáminn, sem ekki á að vera þar! Þá
er gámurinn nefnilega ekki fjarlægð-
ur. Rusl úr görðum er líka hægt að
fá fjarlægt á sama hátt.
Ef til stendur að henda húsgögn-
um og heimilistækjum er hægt að
hringja eftir bílum. Oft taka heilu
húsin sig þá saman um að halda til-
tektardag um helgi. En það sem einn
áh'tur rusl getur annar notað, svo
það er oft svo að stór haugur, sem
safnast saman á sunnudegi er orðinn
miklu minni þegar ruslabíllinn sækir
hann, því vegfarendur hafa einfald-
lega hirt ruslið.
Eins og sjá má eru kvaðir um
sorpflokkun enn sem komið er harla
léttvægar fyrir okkur sem búum í
miðborg Kaupmannahafnar. Safn-
haugar, flokkun matarleifa og líf-
rænna leifa er enn sem komið er fyr-
irbæri, sem við heyrum aðeins um í
fjölmiðlum eða frá vel menntuðum
og umhverfíssinnuðum fjölskyldu-
meðlimum á skólaaldri.
Sigrún Davíðsdóttir
Ruslapokinn kostar
hundrað krónur
VERÐ á Ziirich-ruslapokum
hækkaði síðastliðið haust. Ég
keypti auðvitað nokkrar í-úllur
á gamla verðinu. Það hvarflaði
ekki að niér að pokarnir yrðu
úreltir. Ég átti tvær uppteknar
rúllur og tvær heilar rúllur. Ég
gat skilað óuppteknu rúllun-
um. Nú sorteraði ég ekki leng-
ur ruslið, henti bara öllu sem
mér sýndist, dósum, flöskum,
pappa og jólapappír í Ziirich-
poka og beið spennt næstu mánu-
dagana eftir sorphreinsibílnum. Þeir
hirtu alla pokana. Ég á enn nokkra
af stærri gerð - það á eftir að koma í
Ijós hvort þeir verða hirtir þegar ég
dríf mig í stórhreingemingar.
Einn 35 1 ZUrich-poki kostar nim-
ar 100 krónur, eða álíka mikið og
heil rúlla af venjulegum, svörtum
plastpokum. ZUrich-pokar voni
teknir í gildi fyrir nokkrum árum og
sorphreinsiyfirvöld borgarinnar
hirða bara þá. Sorpmagnið í borg-
inni minnkaði svo við það að nú næg-
ir að hirða heimilisrusl einu simú í
viku. Oskubflamir koma og hirða
ZUrich-pokana og það má troða eins
miklu í þá og hægt er. Gjald er tekið
fyrir pokann en ekki kflóið.
Við emm tvö í heimili og notum
einn 35 1 poka á viku. Það eru lfka
til 171 pokar á 50 krónur stykkið,
60 1 pokar á 172 krónur stykkið og
110 1 pokar á 245 krónur stykkið.
110 1 pokamir eru seldir í 5 stykkja
rúllum en hinir em 10 í rúllu.
Lífrænt rusl
Ég ætti auðvitað að sortera líf-
rænt msl frá öðm msli og hef
reynt það. Keypti mér litla, græna
plasttunnu og ætlaði að safna í
bing. En tunnan var of stór. Það
var allt orðið svo ógeðslegt í henni
þegar ég þurfti að Iosa hana að ég
hætti að viya opna hana. Bfll kemur
einu sinni í viku og hreinsar garða-
úrgang.
Eg bind allan pappír, dagblöð,
umslög og þvíumlflrt saman og fer
út með hann aðra hverja viku. Þá
er pappírssöfnun. Pappi er hirtur
annan hvem mánuð. Það á að slétta
pappann og binda hami saman. Ég
hef leyft mér að safna honum sam-
an í pappakassa.
Það eru tunnur fyrir einnota gler
og dósir víðs vegar um borgina.
Það er oft heldur sóðalegt í kring-
um þær. Fólk skilur eftir ótrúleg-
asta drasl við tunnurnar. Sjónvörp,
lampa og hver veit hvað. Sjálf hef
ég stolist til að leggja Ijósaperu of-
an á þær - ég veit ekki hvort ég á
að henda þeim með gleri eða
málmi.
Ruslagámar til leigu
Það er hægt að fara með alla
hluti á haugana en það kostar auð-
vitað sitt. Bflarnir era vigtaðir áður
en þeir keyra inn á svæðið. Raf-
magustæki em losuð á einum stað
og það sem má brenna á öðmm.
Bflamir era aftur vigtaðir á leið-
inni út og borgað samkvæmt þyngd
þess sem var hent. Það er einnig
hægt að leigja ruslagáma heim að
húsi. Þeir em oft fljótir að fyllast,
ekki bara af drasli frá þeim sem
leigja þá. Ég lét einu sinni hvarfla
að mér að losa mig við hjól og
nokkur pör af skíðum í gám sem
stóð hinum megin við hornið. Ég
hætti við þegar ég las á pappa-
spjaldi: „Kvikmyndavél fylgist með
þessum gámi!“ Það var auðvitað
vitleysa en ég vildi ekki hætta á að
vera gripin glóðvolg. Ég á hjólið og
skíðin enn.
Anna Bjarnadóttir
>
(/>
Flokkað rusl sótt heim
Um klukkan hálfsjö á föstu-
dagsmorgnum kemur endur-
vinnslubíllinn til okkar hér í
Minneapolis. Kvöldið áður er
allt í endurvinnsluna ásamt
sorpinu sett út við götu. Við
flokkum endurvinnsluna í
tvennt, pappír fer á einn stað
og allt annað sem endurvinn-
anlegt er fer á annan. Það sem
telst vera endurvinnanlegt
annað en allur pappír eru
áldósir, niðursuðudósir, gler og allt
plast sem merkt er endurvinnsluþrí-
hymingi. Þessu má öllu blanda sam-
an í einn haug. Það eina sem þarf að
passa vel er að það séu ekki mataraf-
gangar í dósunum.
Ruslapressa
Við söfnum öllu þessu saman í
ruslapressu. Upprunalega var hún
sett í eldhúsinnréttinguna tii að safna
saman öllu sorpi og þjappa því svo
saman í sem fyrirferðarminnst rými.
Sorpgjald greiðum við nefnilega eftir
magni. Okkiu- líkaði þetta með press-
una ekki nógu vel því stundum er
pokinn í marga daga og jafnvel vikur
að fyllast og á heitum sumrum þá
þarf ekki nema daginn til áður en allt
fer að lykta. Við höfum því tekið á
það ráð að safna endurvinnslunni í
pressuna. Þetta hefur geflst vel og
tökum við pokann út að jafnaði annan
hvem fóstudag. Dagblaðið mitt fer
svo í endurvinnslukörfuna ásamt öll-
um öðmm endurvinnsluhæfum papp-
ír heimilisins.
Bæjarfélagið sér okkur fyrir end-
urvinnslubíl alla föstudagsmorgna.
Við þurfum bara að koma efninu út
við götu fyrir klukkan hálfsjö. Fyr-
ir þessa þjónustu greiðum við ekki
sérstaklega. Almenn sorphirða er
líka einu sinni í viku og er hún í
höndum einkafyrirtækja. Við
ákveðum fyrirfram hversu mikið
magn við viljum að tekið verði að
jafnaði. Ef við förum mikið fram úr
því þurfum við að greiða fyrir það
sérstaklega. Sorptunnuna þurfum
við líka að setja út við götu fyrir
klukkan hálfsjö á föstudagsmorgn-
um.
Það sem ekki er tekið í endur-
vinnsluna er allur pappír sem er með
vaxáferð eins og t.d. mjólkurfernur,
svo og pappír sem er með fitu eða
matarafgöngum eins og t.d. pítsu-
kassar. Það er heldur ekki hægt að
endurvinna allt plast.
A sumrin söfnum við lífrænum af-
göngum saman í safnhaug. Síðastlið-
in fímm ár höfum við haft safnkassa
á einu homi lóðarinnar en í vetur
áskotnaðist okkur forláta safn-
tromla. Þetta er málmsívalningur
sem er frístandandi og er hann tæp-
ur metri í þvermál og rúmur metri á
dýpt. Framan á tromlunni er sveif
sem við notum til að snúa innihald-
inu svo það blandist vel. Hér í sum-
arhitanum og rakanum, sem getur
orðið all verulegur, tekur það ein-
göngu um 14 daga að fá fínan áburð
með þessari tromlu.
Við erum með lítinn matjurtagarð
sem við notum áburðinn í. Flestallir
hér í hverfmu notfæra sér endur-
vinnsluþjónustuna en það eru ekki
margir sem hafa safnhaug.
Katrín Frímannsdóttir
Þakka innilega öllum þeim sem glöddu mig
á 95 ára afimæli mínu þann 8. apríl sl.
Guð blessi ykkur öll.
Hólmfríður Þorleifsdóttir,
Skjólgarði, Höfn.
FjöJbreytt úrvcd af
dömidiárkoUimi
Erlendur séiýrœðingur veitir
allar upplýsingar,
í fullum trúnaði
dagana 20.-25 apríl.
Apotiohárstúctíö
Námœi upplýsingar og tímqxmlaiúr ísíma 5522099.
„Eger
anœgður
meðtífið“
...og
ApoUo
hárið
HAIR
RppLjjObj)
SVSTEMS
Erlendur sérfrœðingur veitir allar upplýsingar,
ífullum trúnaði dagana 20.-25 apríl.
ApoUo hárstúdíÓ
Nœiaii upplýsingar og tímqxmtanir ísíma 5522099.
ABSA
Master-
lvklakerfi
Húsasmiðjan smíðar ASSA
höfuðlyklakerfi (Masterlyklakerfi)
fyrir fyrirtæki, húsfélög,
stofnanir ofl.

HUSASMIÐJAN
Sími 525 3000