Morgunblaðið - 17.04.1999, Blaðsíða 38

38 LAUGARDAGUR 17. APRÍL 1999
MORGUNBLAÐIÐ
NEYTENDUR
Stefnuleysi stendur end
urvinnslu fyrir þrifum
Vandamálið með endurvinnslu á sorpi er
að litlar líkur eru á að fólk taki til hendinni
nema það sjái fram á ávinning. Guðbjörg
R. Guðmundsdóttir komst að því að um
86% flöskuumbúða skila sér í endur-
vinnslu enda er sjö króna skilagjald fyrir
hverja flösku. Aftur á móti eru ekki nema
4,5% af fernum sem skila sér í grenndar-
gáma á höfuðborgarsvæðinu.
FLESTIR hér á höfuð-
borgarsvæðinu hafa þetta
ósköp einfalt og henda
ruslinu sínu út í tunnu
nema kannski dagblöðum
og gosflöskum en að með-
altali er álitið að fimmt-
ungur heimila í Reykjavík
sýni áhuga á endurvinnslu
á heimilissorpi. Engin lög
eru í landinu um sorphirðu
nema að spilliefnum megi
ekki henda í sorp. Aðilar í
endurvinnsluiðnaði telja
að skortur á stefnumótun
standi málaflokknum iyrir
þrifum.
Reykjavíkurborg og
sveitarfélög sjá svo um að
láta hirða tunnur með al-
mennu sorpi. Fram til
þessa hefur sorp verið hirt
vikulega en í nágranna-
sveitarfélögum Reykjavík-
ur er farið að hirða sorp á tíu daga
fresti og líklegt er að sá háttur
verði einnig hafður á í Reykjavík
innan skamms.
Sorpgjald
samkvæmt vikt
„Stefnt er að því að hefja viktun
sorps frá heimilum um næstu ára-
mót en gerðar verða tilraunir um
mitt þetta ár,“ segir Hrafn Jó-
hannsson, bæjartæknifræðingur á
Seltjarnamesi, en þar er sorp hirt
á tíu daga fresti.
„Við erum að ganga frá búnaði í
bílana sem gerir okkur kleift að fá
yfirsýn yfir magn sorps frá hverju
húsi. Við vonumst til að fá fljótlega
fyrstu tölur um viktun. Gjaldtakan
verður síðan í samræmi við það
magn sem íbúar henda. Við vitum
að frá hverjum íbúa koma að með-
altali um 200 kíló af sorpi á ári en
auðvitað dreifist þetta magn mis-
jafnlega."
- Hvernig verður sorp mælt frá
íbúðum í fjölbýlishúsum?
„Sameiginlegum kostnaði úr
ruslageymslum verður deilt niður á
íbúa í fjölbýlishúsum."
-En hefur íbúum verið ráðlagt
um hvemig minnka má umfang
sorps?
„I fyrra þegar við lögðum niður
raslapoka og tunnuvæddum hér á
Seltjarnamesi gáfum við út bæk-
ling og bentum fólki á að safna
'saman glei’flöskum, plastflöskum,
mjólkurfernum og dagblöðum og
ítrekuðum að ekki mætti setja
garðaúrgang og timbur í tunnurn-
ar.“
Hrafn segir að erlendis hafi um-
fang sorps minnkað veralega þegar
tekin var upp gjaldtaka og segir að
í Svíþjóð hafi umfangið minnkað
um allt að 35%.
- Stendur til að sveitarfélag eins
og Seltjamames komi til móts við
þá sem flokka rasl og sæki það
heim að dyrum með reglulegu milli-
bili?
„Sveitarfélögin á höfuðborgar-
svæðinu eiga Sorpu sameiginlega
og þangað fer soi-p frá þeim öllum.
Morgunblaðið/Þorkell
Morgunblaðið/Kristinn
svæðinu sýni því einhvern
áhuga.“
-Nú sýna tölur að ein-
ungis 4,5% íbúa fara með
fernur í endui’vinnslu?
„Já það er lág tala og
hægt að skella skuld á
ósamræmd vinnubrögð.
Bæði Reykjavíkurborg og
Sorpa era að vinna í mál-
inu á sama söfnunarsvæði
og ekki tókst að auglýsa
þetta átak nógu vel í upp-
hafí.“
- Er ekki ráð að greiða
skilagjald fyrir fernurnar?
„Jú það getur verið að
þuríl að umbuna fólki fyrir
að geyma fernurnar og
skila þeim, að minnsta
kosti ef miðað er við
hversu margir skila gos-
umbúðum. Greiddar eru
sjö krónur fyrir hverja
Það verður að vera samstaða um
að endurvinnsla og móttaka fari
fram þar til að við getum boðið
upp á þennan kost hjá okkur.
Akvörðunin er því í höndum
stjórnar Sorpu en þar situr einn
fulltrúi frá hverju sveitarfélagi.
Það hefur verið mjög lífleg um-
ræða um endumýtingu og nýlega
voru stofnuð samtök um endumýt-
ingu á úrgangi þar sem þessi mál
verða örugglega tekin til skoðunar
í nánustu framtíð."
Breytt sorphirða
í austurbænum
í bæklingi sem gefinn var út af
Reykjavíkurborg fyrir skömmu og
sendur á heimili með fasteigna-
gjöldum kemur fram að um mitt ár
verði gerð tilraun um sorphirðu á
tíu daga fresti í Breiðholti, Selási,
Árbæ og Grafarvogi og mun sorp-
hirðugjald lækka í þeim hverfum.
Þar kemur einnig fram að frá og
með árinu 2000 verði sorp viktað og
greitt í samræmi við magn.
Einar Bjarni Bjarnason, deildar-
stjóri hjá hreinsunardeild Reykja-
víkurborgar, segh- að í sumar verði
gerð tilraun með breytta sorphirðu
í austurhluta borgarinnar. „I fram-
haldi af því tökum við ákvarðanir
um gjaldtöku, en meiningin er að á
næsta ári verði farið í að innheimta
samkvæmt magni sorps. Þessi inn-
heimta verður á þann veg að
ákveðið fastagjald verður tekið af
hverri sorptunnu og það gjald
verður lægra en sorphirðugjald í
dag. Greitt verður síðan íyrir vegið
magn.
Þá er einnig verið að skoða hvort
sorp verði hirt á tíu daga fresti í
stað vikulega eins og þegar er gert
hjá nágrannasveitarfélögunum.“
- En hefur verið rætt um að út-
víkka sorphirðu og hirða sorp til
endumýtingar með reglulegu milli-
bili?
„Lífræn flokkun hefur verið
rædd en engar ákvarðanir verið
teknar.“
Magnús Stephensen, deildar-
stjóri þróunar- og tæknideildar
Sorpu, segir að til að mai'kmið ná-
ist þurfi að skilgreina hver er
ábyrgur og hver borgar. „Það er í
raun ekkert nýtt um að vera í end-
urvinnslu. Við erum á hringtorgi
og förum ekki þaðan fyrr en það
verður skilgreind ábyrgð og hverj-
ir borga. Það hefur margoft komið
til tals að sveitarfélög á höfuðborg-
arsvæðinu sameinist um stefnu í
þessum málum en hún er enn ekki
til. Ef til væri sameiginleg stefna
hefðum við hjá Sorpu eitthvað til
að miða við. Eins og staðan er í
dag er almenningi gefinn kostur á
að endurvinna en um sjálfboða-
vinnu að ræða.“
Fimmtungur flokkar
„Við bjóðum fólki að fiokka rasl í
17-18 efnisflokka og svo virðist
sem um 20% íbúa á höfuðborgar-
einingu og þegar reiknað var út á
sínum tíma hversu mikil innskilin
væru kom í ljós að um 86% slíkra
umbúða skila sér til baka.“
- Hefur ekki komið til tals að
hirða reglulega garðaúrgang ySr
sumarið?
„Hreinsunardeildir Reykjavíkur
og nágrannasveitarfélaga hafa
hreinsað garðaúrgang einu sinni á
ári en þá hendir fólk öllu úr garð-
inum í poka og flokkar ekki. Það
þýðir að ekki er hægt að endur-
vinna úrganginn. Ef föstu kerfi
væri komið á gæti þetta breyst.
En allt kostar þetta fé og nú hafa
sum sveitarfélögin sparað mikið
með því að hirða sorpið sjaldnar en
vikulega. Ég get ekki séð að sá
sparnaður verði notaður til frekari
uppbyggingar í þessum mála-
flokki."
Timbur - er tætt í timburtætara
Sorpu og síðan flutt til Járnblendi-
verksmiðjunnar á Grundartanga.
Þar eru timburflísar nýttar sem
kolefni í framleiðslu.
Dagbiöð, tímarit,
skrifstofupappír ert.d. nýtt í
klósettpappír,
eldhúspappír og dagblaðapappír.
Bylgjupappi s.s. tómir pizzakassar
og pappakassar er notað í nýja
pappakassa.
Fernur nýtast í kartonpappír,
möppur, umslög og jafnvel
húsgögn.
Málmar eru notaðir í mismunandi
hluti úr málmi.
Garðaúrgangur eins og gras og
trjágreinar eru notaðar í moltu sem
er lífrænn áburður
Grjót, gler og burðarhæfur
jarðvegur er nýtt sem
jarðvegsfyllingarefni
Nytjahlutir svo sem raftæki og
húsbúnaður fer á Nytjamarkað
SORPU og líknarfélaganna, Hátúni
12 þar sem þeir eru yfirfarnir og
seldir á vægu verði til
endurnotkunar,
Hjólbarðar eru skornir og fara
síðan í urðun í Álfsnesi.
Teppi og Dýnur fara í tætara hjá
Móttöku- og flokkunarstöð SORPU
og fara svo í urðun.
Grófur, óbagganlegur úrgangur
er einnig tættur niður áður en hann
fer í urðun.
Bagganlegur heimilisúrgangur
eða almennt sorp er baggað í
Móttöku- og flokkunarstöð SORPU
og fer svo í urðun.
Kælitæki. Kælivökva er tappað af
þeim en hann flokkast sem
spilliefni. Kælitækin fara síðan með
öðrum málmi til endurvinnslu.
Vörubretti - ef þau eru margnota
fara þau í viðgerð og svo í
endursölu á
endurvinnslustöðvunum. Einnota
vörubretti fara með öðru timbri.
Skilagjaldsumbúðir
Plastflöskur - Úr þeim fáum við
t.d flísefni og fyllingarefni i
svefnpoka.
Glerflöskur - Eru muldar niður og
nýttar sem jarðvegsfyllingarefni.
Aldósir nýtast í nýjar áldósir
Klæði - Tvistur,
húsgagnafyllingarefni og heilt klæði
fer til endurnotkunar.
Skór - fara í endurnotkun.
Spilliefni - fara í eyðingu, olíuefni
til endurnýtingar.
Prj ár mismunandi
tunnur við hvert hús
ÞESSA dagana er verið að
taka upp nýja og betri
flokkun á rusli í borgar-
hverfinu okkar hér í Melbo-
urne. I stað stóru sorptunn-
unnar og endurvinnslukass-
ans kemur 140 eða 80 1
sorptunna, 240 1 tvískipt
endurvinnslutunna og 240
eða 120 i tunna fyrir garð-
úrgang. Stærðina á tunnun-
um er hægt að ákveða eftir þörf-
um hvers heimilis.
Leiðbeiningar
á myndbandi
Annað hólf endurvinnslutunn-
unnar er fyrir pappír en hitt ým-
is ílát og umbúðir s.s. mjólkur-
fernur, glerflöskur og plast-
brúsa. Nýju tunnunum fylgir
bæklingur og myndband svo allir
sjái hvernig flokka eigi rétt því
ef rangt er flokkað er ekki hægt
að endurvinna. Einnig fylgir
dagatal með merktum losunar-
dögum.
Sorpið er losað vikulega en
það sem fer í endurvinnslu er Ios-
að á hálfsmánaðarfresti. Tvisvar
á ári, á auglýstum dögum, er
þyngra rusl hirt, t.d. gamla sófa-
settið eða ónýti ísskápurinn.
Tunnurnar á sinn stað
í íbúðarhverfunum í Melbour-
ne er tveggja metra gróðurræma
milli gangstéttar og akbrautar.
Þar vaxa tré og gras á milli. í
þetta millibil ökum við tunnunum
okkar kvöldið fyrir hreinsun.
Þær verða að snúa rétt svo klær
öskubílsins nái að hremma þær
þegar hann kemur í bítið morg-
uninn eftir með skellum og
skrölti. Síðan standa tunnurnar
sem heiðursverðir meðfram ak-
brautinni þar til íbúarnir ná í
þær og setja á sinn bás.
Safntunna
einkaframtak
Safntunnan er einkaframtak
garðeigandans. I hana fara allar
leifar grænmetis og ávaxta
ásamt, fljótrotnandi garðúrgangi.
Að ári er þetta orðið að lífrænni
gróðurmold sem bætir jarðveg-
inn í matjurtagarðinum eða
blómabeðinu.
Vonir standa til að þetta nýja
fyrirkomulag stuðli að því að
sorp til uppfyllingar lands
minnki um 50% á árinu. Einnig
getur það dregið stórlega úr út-
gjöldum hins opinbera og orðið
til hagræðingar fyrir ibúana.
Sigríður Ólafsdóttir