Morgunblaðið - 26.06.1999, Blaðsíða 32

32 LAUGARDAGUR 26. JÚNÍ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
Rannsóknir
Ný skýrsla WHO um
mengun og heilsutjón
Alnæmi
HIV-veiran kann að vera
með öllu ódrepandi
Geðsjúkdómar
Bresk samtök segja geð-
sjúkum mismunað
Fleiri dauðsföll af völdum
mengunar en bílslysa
Bráðdrepandi
útblástur
Lundúnum. Reuters.
FLEIRI dauðsföll má rekja til út-
blásturs úr bifreiðum en til bílslysa,
að því er segir í nýrri skýrslu AI-
þjóða heilbrigðismálastofnunarinnar
(WHO).
Dr. Carlos Dora vann rannsókn
þessa fyrir stofnunina og var hún
gerð í þremur löndum, Frakklandi,
Austurríki og Sviss. Varð niðurstað-
an sú að mun fleiri létust af völdum
öndunar- eða hjartasjúkdóma er
rekja mætti til útblásturs úr bifreið-
um heldur en færust í bílslysum. A
vegum WHO er nú unnið að gerð
áætlunar um hvemig draga megi úr
mengun af völdum umferðar og er
vonast til þess að heilbrigðisyfirvöld
í rúmlega 70 ríkjum muni á næst-
unni leggja blessun sína yfir hana.
Sligar heilbrigðiskerfið
Dr. Carlos Dora sem starfar við
Evrópumistöð WHO á sviði um-
hverfis- og heilbrigðismála (e. WHO
European Centre for Environment
and Health) segir rannsóknir leiða í
ljós að loftmengun sé tekin að leggja
þungar byrðar á heilbrigðiskerfið.
Við þetta beri síðan að bæta þeim
skaða, sem umferð veldur með tilliti
til slysa og hávaða auk þess sem
götur, vegir og önnur samgöngu-
mannvirki geri fólki erfiðara að
stunda hjólreiðar og göngur. „Sú
óhóflega áhersla, sem lögð hefur
verið á bættar vegasamgöngur er
tekin að skaða heilsu okkar,“ segir
hann.
21.000 ótímabær dauðsföll
I rannsókninni var um þriðjungur
skaðlegrar loftmengunai- rakinn til
vegasamgangna. Segir í niðurstöð-
um hennar að á ári hverju megi
rekja um 21.000 ótímabær dauðsföll
í löndunum þremur til þess að við-
komandi hafi um langan tíma þurft
að anda að sér eitri því, sem er að
finna í útblæstri bifreiða. A sama
tíma fórust 9.947 manns í löndunum
þremur í bílslysum.
Að auki komst rannsóknarhópur-
inn að þeirri niðurstöðu að rekja
mætti um 300.000 viðbótartilfelli
bronkítis í börnum til slíkrar meng-
unar í löndunum þremur. Ætla
Reuters
Kæfandi loftmengun í Bombay á Indlandi.
mætti að um 15.000 manns hefðu
þurft að leggjast inn á sjúkrahús
vegna hjartveiki, sem ekki hefðu
þurft á slíkri þjónustu að halda,
hefðu þeir hinir sömu verið lausir
við útblásturinn. Kostnaðurinn sem
öllu þessu fylgdi væri óheyrilegur
eða um 27 milljarðar evra, rúmir
2.000 milljarðar króna.
Konur sem eru að hætta að reykja ættu að stunda líkamsrækt
Associated Press.
Æfingin hjálpar
reyklausum
Reuters
Líkamsrækt sýnist hjálpa þeim konum sem vilja hætta að reykja.
KONUR, sem eru að hætta að
reykja, ættu að stunda líkamsrækt
af krafti vilji þær ná árangri. Ný
rannsókn hefur leitt í ljós að þær
konur, sem iðka líkamsrækt, eru
tvisvar sinnum líklegri til að ná að
sigrast á tóbakinu en þær kynsystur
þeirra, sem ekki auka til muna
hreyfingu og brennslu.
Þessi er alltjent niðurstaða rann-
sóknar, sem hópur vísindamanna
undir stjórn Bess Marcus vann að
við Miriam-sjúkrahúsið í Providence
í Rhode Island í Bandaríkjunum.
„Eg get ekki fullyrt að þetta geti
gagnast öllum en þegar tillit er tekið
til þess hversu heilnæmt það er að
reyna reglulega á líkamann leyfi ég
mér að hvetja fólk, sem er að hætta
að reykja, að ráðfæra sig við lækni
sinn um að hefja skipulega líkams-
rækt,“ segir Bess Mareus, sem er
prófessor við Brown-háskóla.
Greinilegur munur
Könnunin tók til 281 konu, sem
tók þátt í 12 vikna námskeiði til að
hætta að reykja. Um helmingur
þeirra iðkaði jafnframt líkamsrækt
þrisvar í viku en samanburðarhópur-
inn gerði það ekki. Af þeim 134 kon-
um, sem stunduðu reglulega líkams-
rækt, náðu 19,4% þeirra að hætta
reykingum í tvo mánuði á meðan að
10,2% þeirra, sem voru í samanburð;
arhópnum náðu sama árangri. í
þeim hópi var að finna 147 konur.
sem ekki iðkuðu líkamsrækt á með-
an námskeiðið stóð yfir.
Þremur mánuðum síðar höfðu
16,4% líkamsræktar-kvennanna enn
ekki bilað í reykbindindinu en í hin-
um hópnum var sá fjöldi 8,2%. Ari
síðar höfðu 5,4% þeirra, sem ekki
iðkuðu reglulega líkamsrækt, náð að
halda sér reyklausum en 11,9%
þeirra, sem það gerðu.
Konurnar, sem tóku þátt í rann-
sókninni, voru á aldrinum 18 til 65
ára og höfðu allar reykt í að minnsta
kosti eitt ár.
Skýrsla hópsins, sem birt var í
Archives of Internal Medicine
reyndist einnig hafa að geyma góðar
fréttir fyrir þær konur, sem óttast að
þær fitni óhóflega gefi þær nikótínið
upp á bátinn. í ljós kom að þær, sem
fóru í líkamsræktina þrisvar í viku,
bættu að meðaltali aðeins við sig
helmingi þess, sem konurnar í sam-
anburðarhópnum gerðu.
Karlar tóku ekki þátt í rannsókn
þessari en forráðamenn hennar
sögðu ekki tilefni til að ætla annað
en hið sama ætti við um þá og kon-
urnar.
Ogerlegt að út-
rýma HIV úr
lrkamanum?
Boston. Reuters.
NYJAR rannsóknir á fólki, sem
sýkt er af HlV-veirunni, er veld-
ur alnæmi, benda til þess að
sjúklingar þurfi að taka öflug lyf
í áratug eða lengur til þess að
útrýma veirunni úr líkama
þeirra.
Samkvæmt rannsókninni
virðist fjöldi hvítra blóðkorna,
er innihalda HlV-veiruna,
minnka með tímanum. Þó er
talið, að það kunni að taka „um
það bil sjö til tíu ár af samfelldri
og áhrifaríkri meðferð ... að út-
rýma forðanum" og lækna sjúk-
ling í raun og veru.
Hópur rannsakenda við
Rockefeller-háskóla í Banda-
ríkjunum greindi frá niðurstöð-
um sínum í New England Jo-
urnal of Medicine. Dr. Linqi
Zhang stýrði rannsókninni. I
niðurstöðum hópsins segir, að
vegna þess hve erfitt sé að við-
halda meðferð svona lengi verði
að finna betri leið til þess að
drepa frumur sem veiran búi í.
Stöðug endurnýjun
HlV-forðans?
Öllu neikvæðari niðurstöður
annarrar rannsóknar, er birtar
eru í sama hefti, benda til þess að
HIV geti búið í frumum svo lengi,
að með öllu sé ógerlegt að út-
rýma henni með núverandi að-
ferðum. Rannsakendahópur við
læknadeild Northwestem-há-
skóla í Chicago, undir stjóm Ma-
nohar R. Furtado, komst að
þeirri niðurstöðu, að þegar sýkt-
ar frumur eldast og deyja kunni
veiran að smita ný, hvít blóðkom.
Sé þetta rétt sé afleiðingin sú,
að forði líkamans af HIV endur-
nýjist stöðugt, og um leið og
sjúklingur hætti að taka lyf geti
veiran valdið alnæmi. Því aðeins
að þessi staða breytist með
langtímameðferð, eða nýrri
meðferð, eða öðmm aðferðum til
að hefta útbreiðslu veirannar í
vefjum, verði unnt að útrýma
HIV.
I niðurstöðum rannsókna, er
birtar voru í Naturc Medicine
íyrr á þessu ári, var talið að það
myndi taka 60 ára langa meðferð
að útrýma veirunni. Ný alnæmis-
lyf geta losað líkamann við megn-
ið af HlV-veirunni, en rannsak-
endur hafa löngum vitað, að fjöldi
eintaka af veimnni dylst í hvítum
blóðkomum, og hvert og eitt get-
ur hvenær sem er komið af stað
banvænu alnæmi.