Morgunblaðið - 03.07.1999, Qupperneq 60

y 60 LAUGARDAGUR 3. JÚLÍ 1999
FÓLK í FRÉTTUM
MORGUNBLAÐIÐ
MYNPBÖNP
*■ Tóm
leiðindi
Ástfanginn
(Fall)____________
Áslarsaífa
★
Framleiðsla: Terence Michael. Hand-
rit og leikstjórn: Eric Schaffer. Kvik-
myndataka: Joe De Salvo. Tónlist:
Amanda Kravat. Aðalhlutverk: Eric
Schaffer. 93 mín. Bandarísk. Há-
\ skólabíó, júní 1999. Öllum leyfð.
PESSI ástarsaga fer af stað með
gríðarlegum metnaði. Sagan á að
vera erótísk, töff, listræn og flott. í
stuttu máli klikk-
ar hún á öllum
þessum sviðum
svo úr verður til-
gerðargrautur af,
sem betur fer,
sjaldgæfri stærð-
argráðu. Eric
Schaffer nokkur
leikur aðalhlut-
verkið, skrifar
handritið og leikstýrir myndinni og
verður að segjast að gott samræmi
f er í því hversu hrikalega honum
tekst upp. Persóna hans á að vera
ómótstæðilega sjarmerandi gaur,
rétt eins og ofurfyrirsætan sem
hann er skotinn í á að vera óviðjafn-
anlega fögur. Leikurunum tekst
hins vegar báðum að skapa undar-
lega ljótar og leiðinlegar persónur.
Hvað erótík varðar er myndin
miklu frekar vandræðaleg. Kynlíf
parsins er kauðslegt þegar það á að
vera æsandi og hlægilegt þegar það
á að vera töff. í stuttu máli veru-
> lega misheppnuð kvikmynd sem
réttast væri að skilja eftir í hillunni.
Guðmundur Asgeirsson
Ægileg
della
Andstæðingar
(Opposite Corners)__
Spennumynd
★ >/2
Framleiðsla: Eric E. Schaffer. Leik-
stjórn: Louis D’Esposito. Handrit:
Joseph Garzilli, Irvin S. Bauer og
Elio Lupi. Kvikmyndataka: Glenn
Kershaw. Tónlist: John Frizzell. Að-
alhlutverk: Cathy Moriarty og Ant-
hony John Dennison. 102 mín. Banda-
rísk. CIC myndbönd, júní 1999. Ald-
urstakmark: 16 ár.
HNEFALEIKAR og mafían eru
miðpunktar þessarar mjög svo
slöku bandarísku sjónvarpsmynd-
ar. Fjölskyldu-
vandamál mafíósa
eru hversdags-
legri en mann
grunar, ef marka
má söguna, sem
er með þeim
klisjukenndari.
Persónusköpun er
með eindæmum
stereótýpísk svo
jaðrar við gamansemi. Kynhneigð
karlanna í myndinni er áberandi og
flestir þeirra mjög óvissir um þetta
atriði. Þetta er óvenjulegur flötur á
ofbeldisfullri mafíumynd, en því
miður er lítið gert úr honum af viti.
Annars er miðað á vandann sem
getur myndast þegar foreldrar
reyna að lifa lífi sínu í gegnum
börnin og hafa með þvi óeðlileg
áhrif á þau síðamefndu. Það er því
vtæpt á ýmsu í þessari mynd, en
meðalmennskan ræður ríkjum og
ekkert nýtt kemur upp úr dúmum.
Guðmundur Asgeirsson.
^)mb l.is
ALLTXk/= eiTTHISAÐ NÝTl
1
OPPOSITE
■ HllMiliihÍ
Leikstjórinn Stephen Frears með myndina Hi-Lo Country
Englending-
ur í Villta
vestrinu
Pað heyrir orðið til tíðinda að kúreka-
myndir séu gerðar. Stephen Frears lauk
nýlega við sinn fyrsta vestra sem sýndur
er í Háskólabíói. Dagur Gunnarsson hitti
athygliverðan leikstjóra í London og
spjölluðu þeir um kúrekamyndir yfír te-
bolla að breskum sið.
STEPHEN Frears er breskur kvik-
myndaleikstjóri með lögfræðipróf
frá Cambridge. Áhugi hans á leiídist
leiddi fljótlega til tækifæra í kvik-
myndagerð og sjónvarpi. Hann vakti
fyrst athygli árið 1984 þegar hann
leikstýrði myndinni „The Hit“,
glæpamynd sem gerist á Spáni, með
John Hurt í aðalhlutverki.
Ari síðar gerði hann litla 16 mm
mynd með þá óþekktum Daniel Day-
Lewis, „My Beautiful Laundrette",
sló rækilega í gegn og bæði Frears
og Day-Lewis fengu mikið lof fyrir
þá mynd og Hollywood fór að sýna
þeim áhuga.
Næsta mynd Frears kom 1987,
„Sammy and Rosie Get Laid“, sem
vakti athygli víða um heim, en það
var „Dangerous Liasons", fyrsta
myndin sem hann leikstýrði í
Hollywood árið 1988, sem kom hon-
um í úrvalsdeild leikstjóra. Þar voru
stórstjörnur í kippum, Glenn Close
og John Malkovich eftirminnilegust.
Frears brást hins vegar bogalistin
þegar hann reyndi að gera aðra
sögulega stórmynd í Hollywood,
„Mary Reilley", nánast með sömu
leikurum en hafði ekki jafn hrífandi;
hún kolféll.
„The Hi-Lo Country" hefur fengið
mjög góða dóma og er talið að Fre-
ars sé búinn að ná sér á strik. Hann
er sagður „leikaravænn" leikstjóri
sem nær því besta út úr þeim með
stimamýkt og enskri kurteisi.
Ertu ánægðw með nýju myndina
þína?
„Já, ég get ekki sagt annað en að
svo sé, en þetta er of pínlegt um-
ræðuefni fyrir mig, viltu ekki bara
spyija um eitthvað annað?“
„The Hi-Lo Country" fjallar um
tvo vini, Pete Caldre og Big Boy
Matson (Billy Cudrup og Woody
Harrelson), sem koma heim eftir að
hafa barist í seinni heimsstyrjöldinni
og taka til við sitt fyrra líferni sem
kúrekar í nágrenni við bæinn Hi-Lo í
Nýju Mexíkó.
En aðstæður í Hi-Lo eru breyttar
og svo setja ástarmálin verulega
strik í reikninginn; þeir falla báðir
fyrir sömu konunni Mónu (Patricia
Árquette) sem er gift einum harð-
asta keppinaut þeirra og þá fara
hlutimir að gerast. Myndin er byggð
á sögu eftir Max Evans, sagan er
einföld en frammistaða leikaranna
gefur henni mikla dýpt.
Nú eru myndirnar þínar mjög
ólíkar, er eitthvað sem tengir þær
saman?
„Ég hef ekki hugmynd, þínar til-
gátur er örugglega jafngóðar og
mínar, ég veit ekki hvar ég ætti að
byrja... eitthvað hljóta þær að eiga
sameiginlegt, en mér dettur ekkert
annað í hug en að þetta var það sem
ég hafði áhuga á, ég eyði ekki mikl-
um tíma í að hugsa út í svona lagað.“
Ekki nei við Scorsese
1990 leikstýrði Frears mjög
drungalegri og vandaðri mynd „The
Grifters" og var tilnefndur til
Óskarsverðlauna fyrir besta leik-
stjórn. Hann svaraði síðan kalli frá
BBC og gerði rómaða sjónvarps-
mynd eftir sögu Roddy Doyle „The
Snapper" um viðbrögð írskrar
verkamannafjölskyldu við óléttu tán-
ingsdóttur þeirra.
Jafnframt því að leikstýra mjög
fjölbreyttum myndum hefur Stephen
kennt kvikmyndaleikstjórn við The
British Film Institute. Þegar Martin
Scorsese, sem framleiddi „The
Grifters", hringdi í hann á kennara-
stofuna og bauð honum að leikstýra
kúrekamynd með Woody Harrelson
þurfti hann ekki að hugsa sig tvisvar
um.
Hvers vegna kúrekamynd?
„Það er nú ekki í hverri viku sem
maður er beðinn um að leikstýra
kúrekamynd og þegar ég las hand-
ritið varð ég líka mjög hrifinn af
hugmyndinni og fékk mikinn áhuga
á verkefninu og þannig kom þetta til.
Ég er búinn að vera að vinna að
þessari mynd í þrjú ár og allt hefur
gengið mjög vel, þetta var virkilega
skemmtileg reynsla."
Höfða kúrekamyndir sérstaklega
til þín?
„Ég er hrifínn af þeim og hef séð
ansi marga vestra um ævina og hef
lært mjög mikið af þeim, sérstaklega
hafa myndir John Ford og George
Stevens menntað mig sem kvik-
myndaleikstjóra. En ég var ekki svo
heillaður af þeim að ég hafí hugsað:
„Ég verð sko að búa til einn vestra“;
það var engan veginn ætlun mín eða
sérstakur draumur að leikstýra
vestra. Þetta kom bara svona út í
bláinn.“
Hasar er meira spennandi
Drifkrafturinn í þessari mynd eru
manngerðirnar, persónurnar og
þeirra innri barátta, er það eitthvað
sem þú sækist eftir?
„Nei, það er bara það sem ég geri.
Ég hef hugsað mikið um þetta og
satt best að segja, ætli það sé ekki
vegna allra þeirra mynda sem ég hef
séð frá blautu barnsbeini, þá vil ég
miklu frekar hafa hasar í myndunum
mínum. Ég sæki eiginlega meira í
hasarinn vegna þess að ég ræð svo
vel við persónusköpunina; það sem
maður getur ekki gert eða hefur
minni reynslu af er oft meira spenn-
andi.“
Sam Peckinpah ætlaði sér alltaf að
gera þessa mynd, ekki satt?
„Jú, hann lét gera handrit að
myndinni eftir þessari sögu Max
Evans, og það stóð til í tugi ára að
hann gerði myndina, en það handrit
var ekki nógu gott. Bókin sjálf er
fremur einföld í uppbyggingu, mjög
mikið efni en allt hangir saman á vin-
áttu tveggja manna. Ég veit ekki al-
veg hvað gerðist, hann [Peckinpah]
var ekki nógu hlutlaus að ég held og
virtist ekki geta sleppt neinu úr bók-
inni. Ég held að sagan hafí minnt
hann á æsku hans. Hann ólst upp í
þeim heimi sem lýst er í „The Hi-Lo
Country". En byssubardagi á hálfum
hraða gengi aldrei í í þessari mynd
og því varð aldrei neitt úr þessu hjá
Sam.“
Hvernig datt Martin Scorsese í
hug að framleiða þessa mynd?
„Hann var að gera Casino og fór
að spjalla við einn af leikurunum,
L.Q. Jones [gömul vestrakempa sem
lék í mörgum Peckinpah-myndum]
og spurði hann hvaða vestrar voru
aldrei gerðir og Jones, sem hafði líka
gert tilraun til að gera The Hi-Lo
Country, benti á hana. Martin lás
handritið og sagði við mig: „Mér
varð hugsað til þín.“
Hafa Bandaríkjamenn annað við-
horf til vestra en Evrópubúar?
„Já, tvímælalaust, þeir hafa mun
flóknari tengsl við bandaríska sögu
en við Evrópubúar genim okkur
grein fyrir. Það er mjög gaman að
hlusta á gamla karla í Nýju-Mexíkó
tala um vestra, þeir tala ekki um
það sama og við. Fyrir þeim er
þetta miklu nátengdara sögunni og
raunveruleikanum. Ég varð alveg
heillaður af landslaginu þar, það er
engu líkt, við sólsetur er þetta alveg
eins og að vera á tunglinu, þetta er í
órafjarlægð frá nútímanum.
I raun er þessi mynd að mörgu
leyti táknræn fyrir stöðu Bandaríkj-
anna eftir seinni heimsstyrjöldina og
það er ekki lengur hægt að gera
vestra öðruvísi en í sögulegu sam-
hengi, ég gæti allavega ekki gert
kúrekamynd á nútímagrundvelli.
Fyrir fimmtíu árum var ekkert mál
að gera vestra, það var ekkert sem
maður hugsaði sérstaklega út í, í dag
þarf maður nokkrar háskólagráður."
Hrifinn af harmleikjum
Myndin minnir svoiítið á gríska
harmleiki. Hafðirðu þá íhuga?
„Ó já, ég kann vel að meta harm-
leikjahliðina í vestrum, og þá hug-
mynd að örlögin ráði gangi mála, al-
veg eins og þegar ég gerði Grifters,
þar sem hástemmdur harmleikurinn
leyndi sér ekki.“
Hefurðu rekist á harmleikina sem
gerast í Islendingasögunum, það
hafa margir séð ýmislegt sameigin-
legt meðþeim og vestrunum?
„Nei, ég man bara eftir vinsælli
sögu eftir Haggard [Sir H. Rider
Haggard, rithöfund frá 19. öld] sem
gerðist á Islandi, en það er einungis
hundrað ára saga.“
Var erfítt að fínna réttu leikarana í
myndina?
„Já... (löng þögn) ... mér fannst
ég verða að finna fólk sem liti út fyrir
að hafa lifað lífinu og væri markað af
því með hrukkum í andliti. I Los
Angeles rekst maður á svo marga
unga menn sem eru hæfileikaríkir og
auðugir, en andlitin eru eins og
barnsandlit. Þegar Big Boy var skot-
inn var hann einungis tuttugu og
fjögurra ára, en þá var hann búinn að
þjóna hlutverki „fjölskylduíöðurins"
frá því að hann var tíu ára og því var
hann eins og tuttugu og fjögurra ára
miðaldra maður. Þess vegna m.a. var
erfitt að finna réttu leikarana."
Landslagið spilar í fyrsta sinn
stóran þátt í mynd sem leikstýrt er af
þér.
„Já, það er nokkuð til í því, ég var
kunnugur svona landslagi sem hug-
mynd, en ég þurfti að læra á það og
uppgötva það. Víðátturnar þarna eru
svo magnaðar að smámsaman fer
maður að skilja þetta landslag og
hvaða áhrif það hefur. Ég var
stöðugt að læra hvernig hægt væri
að breyta sjónarhorni myndavélar-
innar lítillega til að ná fram mismun-
andi áhrifum.
Við fórum t.d. á einn búgarð um
sólsetur og leikmyndafólkið sagði að
þarna ætti fátækur kúahirðir að búa.
Það getur ekki verið, sagði ég, þetta
lítur út eins og paradís. Nei, nei,
sögðu þau, þetta eru bara þúsund
ekrur og þá var það á mörkum þess
að nægja til að draga fram lífið.“
Þú kennir kvikmyndaleikstjórn,
samhliða kvikmyndagerðinni, hvers
vegna ertu að standa í því?
„Já, ég kenni kvikmyndaleikstjórn,
en það er nú kannski full virðulegur
titill. Ég geri það vegna þess að nem-
endurnir eru svo athygliverðir. Mað-
ur verður leiður á að hlusta endalaust
á eigin hugsanir og fyrir mig er nauð-
synlegt að hafa gefandi samskipti við
annað fólk, t.d. fór ég í gegnum Sta-
gecoach með nemendum mínum þeg-
ar ég vissi að ég myndi leikstýra
þessum vestra.“
Jóðlandi kúreki
Ertu hestamaður? „Nei, ég er
ekki hestamaður, ég lét leikarana og
þá sem önnuðust hestana um þá
deild. Leikstjóm gengur voða mikið
út á að hafa augun opin og fylgjast
með. Ég hafði séð kúrekasýningu og
sagði bara til um hvernig ég vildi að
þetta virkaði, síðan hélt ég mig í ör-
uggri fjarlægð og nautið sá um af-
ganginn. Þessir „ródeó“-kappar
kunna líka sitt fag, þeir vita hvemig
á að detta af baki og kunna að taka
dynkjunum.“
Þú hefur væntanlega þurft að
læra eitt og annað í sveitatónlist.
„Já, ég er orðinn mjög fróður um
allt sem snertir þjóðlög, Texas-
sveiflu og Vestrasveiflu og eitthvað
sem kallast La Tenja. í Mexíkó er
Mariarchi en í Nýju-Mexíkó er La
Tenja aðalmálið. Það vora ekki allir
jafn hrifnir þegar ég valdi lag með
jóðlandi kúreka fyrir myndina, en
tónlistarstjórinn fór smám saman að
kunna að meta þetta svo við fóram
til Dallas til að taka lagið upp í
hljóðveri. Þegar ég sá kappann
stóðu augun í mér á stilkum, mér
fannst hann alveg frábær týpa. Sem
betur fer hafði ég rænu á að skella
honum í myndina; þannig er maður
smám saman að læra fagið.“