Morgunblaðið - 08.07.1999, Blaðsíða 4

4 FIMMTUDAGUR 8. JÚLÍ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
JÖKULSPORÐARNIR fyrir ofan Jarlhettur. Vel sést hvernig vatnið seytlar alls staðar undan jökiinum í stað
þess að renna í nokkrum farvegum.
Hlaup í Hagafellsjökli eystri
Miklir vatna-
Morgunblaðið/Helgi Björnsson
GULLFOSS hefur breytt algerlega um lit í kjölfar hlaupsins.
vextir og
aurburður
UNDANFARINN mánuð hefur Hagafellsjökull
eystri í Langjökli hlaupið fram um 1.100 metra. Því
hafa fylgt miklir vatnavextir og aurburður. Yfir-
borð Hagavatns hefur hækkað mikið og er svo kom-
ið að vatn flæðir meðfram göngubrú Ferðafélags
íslands, sem liggur yfir Farið, ána sem rennur úr
Hagavatni. Þegar jökullinn hljóp siðast, árið 1980,
eyðilagðist brú Ferðafélagsins. Reist var ný brú
sem gæti eyðilagst í þessu hlaupi. Helgi Björnsson,
jöklafræðingur hjá Raunvísindastofnun Háskólans,
segir fulla ástæðu til að vara við ferðum yfír brúna.
Auk þess að ganga fram í Hagavatn hefur, að
sögn Helga, allur jökuljaðarinn norðvestur af
svokölluðum Jarlhettum gengið fram og hafa
myndast skriðjökulstotur niðri á söndunum, en áð-
ur lá jökullinn uppi í hlíðum.
Vatnið úr Hagavatni rennur í Farið, þaðan í
Sandavatn og úr því í Hvítá og er Gullfoss nú mó-
rauður á að líta. Að sögn Helga hafa veiðimenn
nokkrar áhyggjur af hvaða áhrif þetta hlaup hefur
á veiði í Hvi'tá og Ölfusá.
Hleypur um 30 metra á sólarhring
Raunvísindastofnun hefur unnið að mælingum á
Hagafellsjökli í samvinnu við Landsvirkjun og segir
Helgi að þeir hafi orðið varir við það sl. haust að
framhlaup væri hafið, það hafi svo dottið niður í
vetur en byijað aftur í maí. Jökullinn hefur gengið
fram um 30 metra á sólarhring, sem er sama lengd
og hann gengur vanalega fram um á ári.
Skýringu hlaupsins segir Helgi þá að vatns-
rennsliskerfi undir jöklinum hafi eyðilagst. Vana-
lega renni vatn í nokkrum vatnsrásum undir jöklin-
um en vegna spennu sem myndist í jöklinum hafí
þær máðst út, með þeim afleiðingum að vatnið
dreifist undir jöklinum í stað þess að renna greitt
fram í einstökum farvegum. Jökullinn renni því
fram á vatnspúðanum sem myndast undir honum en
vatnið virki eins og smurning undir jökulinn.
Spennan í jöklinum á sér þær skýringar að jökull-
inn nær ekki að bera fram það sem safnast á hann
af snjó yfir veturinn svo árum skiptir.
Síðast þegar Hagafellsjökull eystri hljóp, árið
1980, færðist hann fram um 900 metra. Nú nær jök-
ullinn jafnlangt fram og hann gerði 1942, en hann
hopaði á tímabilinu 1942-1975. Árið 1975 hljóp
hann 1.100 metra.
heimitisbankinn
JÖKULLINN er nú genginn ofan í Hagavatn en lá
áður uppi í hlíðinni fyrir ofan.
Hnífstunguárás í Vík
Málið talið liggja
ljóst fyrir
LOKIÐ er yfirheyrslum yfir konu,
sem misþyrmt var af manni sínum
í sumarhúsi í Vík í Mýrdal aðfara-
nótt síðastliðins sunnudags. Kon-
an var flutt á slysadeild Sjúkra-
húss Reykjavíkur á sunnudag og
yfirheyrð á þriðjudag. Að sögn
lögreglu lá árásarmálið nokkuð
ljóst fyrir þegar maður hennar var
handtekinn á sunnudag en að
loknum yfirheyrslum yfir konunni
skýrðist málið enn frekar.
Búist er við að rannsókn máls-
ins ljúki fljótlega og verður það
sent ríkissaksóknara til áfram-
haldandi meðferðar.
Tvö börn á aldrinum 7 til 10 ára
dvöldu með hjónunum í sumarhús-
inu, hið yngra dóttir þeirra og hið
eldra skyldmenni. Þeim var komið
fyrir í umsjá barnaverndarfulltrúa
í Vík þangað til aðstandendur
sóttu þau þangað á sunnudag. Að
sögn lögreglunnar urðu þau ekki
vitni að árásinni, sem kom upp í
kjölfar ágreinings hjónanna.
Borgarstjóri ítrekar áminningu sína til Faxamjöls hf. vegna mengunarbrota
Gæti misst starfsleyfí
BORGARSTJÓRINN í Reykjavík, Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir, hefur sent Faxamjöli hf. bréf þar sem segir
að hún myndi mæla gegn endumýjun starfsleyfis verk-
smiðjunnar þegar þar að kæmi, yrði um ítrekuð brot
verksmiðjunnar að ræða á ákvæðum mengunarvarna-
reglugerða og lögum um hollustuhætti og mengunar-
vamir. Núgildandi starfsleyfi rennur út í september ár-
ið 2000.
Tilefni áminningarinnar var að dagana 26. og 27. júní
lagði mikinn óþef frá verksmiðjunni, m.a. yfir miðbæinn
í Reykjavík. í bréfinu veitti borgarstjóri verksmiðjunni
ítrekaða áminningu en verksmiðjunni var veitt áminn-
ing fyrir samskonar athæfi hinn 25. ágúst 1997.
„Þeim sem búa og starfa í miðbæ Reykjavíkur og í
vesturbænum er ljóst að ýldulykt frá verksmiðjunni er
mun algengari en framangreindar áminningar segja til
um en segja má að keyrt hafi um þverbak í þessum til-
fellum," sagði í bréfi borgarstjóra.
„Verði um frekari brot að ræða af hálfu verksmiðj-
unnar á ákvæðum mengunarvarnareglugerðar og lög-
um um hollustuhætti og mengunarvamir mun ég beina
því til Heilbrigðiseftirlits að til viðeigandi ráðstafana
verði gripið,“ sagði ennfremur í bréfi borgarstjóra.
www.bi.is
Þess gætt að vinna eingöngu
ferskt hráefni
Gunnlaugur S. Gunnlaugsson,
framkvæmdastjóri Faxamjöls hf.,
sagði í samtali við Morgunblaðið í
gær að þess yrði gætt í framtíðinni
að vinna eingöngu ferskt hráefni til
að koma í veg fyrir ólykt frá verk-
smiðjunni vegna vinnslu á skemmdu
hráefni, enda sé verksmiðjan búin
nýjum og háþróuðum mengunar-
vörnum og ástæðunnar því ekki að
leita í búnaðinum sem er í notkun.
„Við höfum lært af þessum langa
laugardegi [26. júnf| fynr tæpum
tveimur vikum og munum takmarka
þær farmastærðir sem hingað koma.
Við höfum tekið skipið [Faxa] með
7-900 tonna afla og gengið ágætlega,
en þarna kom hann hins vegar með
1200 tonn og það voru þessi síðustu
3^00 tonn sem reyndust okkur
svona erfið. Þetta voru of margir
áhyggjutaus í fríi
Þú velur greiðsludaginn - Heimilisbankinn borgar reikninginn
rjnsaa^xz'ss^m
®BÚNAÐARBANKINN
Traustur banki
dagar fyrir verksmiðjuna og efnið
var byrjað að skemmast og því kom
þessi lykt,“ sagði Gunnlaugur.
„Að okkar mati höfum við verið
með starfsemina í ágætum gangi í
tvö ár, við fengum athugasemdir í
ágúst 1997 þegar hingað kom mjög
stór farmur af átuloðnu, sem var í
fyrsta sinn sem við unnum slíka
loðnu. Það voru mjög erfíðir dagar,
en síðan teljum við að starfsemin
hafi gengið vandræðalaust fyrir sig
og við höfum lagt metnað okkar í að
hafa starfsemina í lagi.“
Samtök ferðaþjónustunnar hafa i
bréfi til fjölmiðla, dagsettu í gær,
gert alvarlegar athugasemdir við
borgaryfirvöld og heilbrigðisyfirvöld
vegna ólyktarinnar sem barst yfir
borgina umrædda daga.
„Mikill fjöldi ferðamanna var í
borginni, skemmtíferðaskip lá við
bryggju og erlendir blaðamenn voru
hér staddir til að skrifa um borgina
fyrir erlend tískutímarit. Að sögn
hótelstarfsmanna voru ferðamenn
mjög undrandi, þar sem Reykjavík-
urborg hefur verið markaðssett sem
hrein borg, og spurðu hvort þessi
lykt væri algeng," segir í bréfinu.
„Samtök ferðaþjónustunnar lýsa
furðu sinni á því að þetta fyrirtæki
skuli ítrekað komast upp með að
brjóta starfsreglur sem því hafa ver-
ið settar og valda með því tjóni í öðr-
um atvinnugreinum, en búið er að
verja miklum fjármunum í að kynna
Reykjavíkurborg sem hreina og
fagra borg.“