Morgunblaðið - 08.07.1999, Blaðsíða 59

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 8. JÚLÍ 1999 59f
Leikritið Ormstunga kvikmynda
Má ekki
blóðmjólka
hláturinn
Allra síðustu sýningar á leikritinu
Ormstunga eru haldnar um þessar mundir
og verða þær kvikmyndaðar. Birna Anna
Björnsdóttir fór á æfíngu hjá Benedikt Er-
lingssyni, Halldóru Geirharðsdóttur og
leikstjóranum Peter Engkvist og spjallaði
við þau um frásagnarlist, áhorfendur og
leikstjórn í Svíþjóð.
LEIKRITIÐ Ormstunga er byggt á
Gunnlaugs sögu Ormstungu sem
fjallar um skáldið Gunnlaug Orms-
tungu sem berst við kappann Hrafn
um ástir Helgu hinnar fögru. Leik-
ritið fylgir sögunni eftir í stórum
dráttum en þó spinna leikaramir
hina ólíklegustu þræði út frá henni.
Eins og íslendinga sögurnar, sem
voru upphaflega munnmælasögur,
varðveittust þegar þær voru skráð-
ar á skinn, mun hið síbreytilega
leikrit Ormstunga nú geymast því
til stendur að festa það á filmu.
Lítil skynsemi
í upphafi
Meira en 150 sýningar hafa verið
haldnar á Ormstungu en verkið var
frumsýnt í Skemmtihúsinu við
Laufásveg 1. ágúst 1996. Þá var
Benedikt búinn að ganga með hug-
myndina í maganum í tvö ár. Sýnt
var fyrir fullu húsi í tvö ár og einnig
hafa þau ferðast um öll Norðurlönd-
in með sýninguna.
„Ef til vill var þetta framkvæmt
af lítilli skynsemi og rökvísi í byrj-
un,“ segir Benedikt. „Þannig er það
nú oftast með hluti sem eru ein-
hvers virði. En það er kominn tími
til að binda enda á þetta og kvik-
myndatakan er þannig hugsuð.“
Verður ekki erfítt að kvikmynda
sýningu sem þessa?
„Jú, en sýningamar verða aðlag-
aðar því að verið er að taka þær
upp, án þess þó að þær gjaldi fyrir
það,“ segir Peter. „Við látum auð-
vitað ekki eins og myndavélamar
séu ekki þama, það væri lygi,“ segir
Halldóra. „En samt verða sýning-
arnar ekki sérstaklega^ hannaðar
fyrir myndavélarnar." „Áhorfendur
þurfa sem sagt ekki að upplifa sig
eins og gesti hjá Hemma Gunn,“
bætir Benedikt við. „Þetta er frá-
sögn fyrir áhorfendur og myndavél-
ur, það er raunvemleikinn sem
verður tekinn upp og munu sýning-
amar alveg standa fyrir sínu.“
Heimurinn er til
Eru sýningarnar ekki allar gjöró-
líkar?
„Jú, en við höldum okkur samt
við ákveðinn kjarna sem er sagan
sjálf, svo em auðvitað staðir þar
sem við sleppum okkur,“ segir Hall-
dóra. „Við látum ekki eins og áhorf-
endur séu ekki á staðnum og við lát-
um heldur ekki eins og heimurinn
sé ekki til utan leiksviðsins og sam-
þykkjum allt sem kemur upp á. Ef
það kæmi vörubill og keyrði óvart á
Skemmtihúsið þá myndum við ekki
láta eins og ekkert væri heldur
bregðast við.“
„Þetta er auðvitað mjög vand-
meðfarið og stundum fömm við yfir
strikið," segir Benedikt. „Peter sá
einmitt myndbandsupptöku af einni
sýningu sem við héldum fyrir
heymarlausa og fléttuðum táknmál-
stúlkana inn í sýninguna. Eftir að
hafa horft á upptökuna sagði Peter:
„Þetta var skemmtilegt, en þetta
var ekki Ormstunga.“ Þetta er
nefnilega hættan því við Dóra emm
svo miklir brandarakallar. Hlátur-
inn er svo gefandi fyrir mann sem
leikara að maður fer alltaf að
mjólka og elta hláturinn."
„Já, og maður fer að gera ráð fyr-
ir hlátrinum,“ segir Halldóra. „Svo
kemur kannski minni hlátur en í
gær og þá smyrðu á til að fá eins
mikinn hlátur og þá ertu búinn að
gleyma sögunni og af hverju þú ert í
þessu leikhúsi að leika þetta leik-
rit.“ „Þetta er okkar glíma,“ bætir
Benedikt við. „Við emm svo lítil í
okkur að við viljum alltaf að allir
hlæi að okkur, en við þurfum stund-
um að gleyma því og segja bara
söguna; það er líka oft þakklátara.
Þó að fólk hlæi ekki eins mikið finn-
ur það eitthvað annað og þögnin
getur oft verið jafn dýr og hláturinn
þegar hún er algjör í leikhúsinu.“
Áhorfendur
mikilvægir
Peter leggur á það áherslu að það
megi ekki gleyma því hverjum er
verið að segja söguna. „Það að segja
sögu er að hafa samskipti við áhorf-
endur og hvemig sagan er sögð fer
þar af leiðandi eftir áhorfendunum.
Stór hluti af því að segja sögu er að
átta sig á því hverjum maður er að
segja hana, hverjir áheyrendur em,
og aðlaga söguna eftir því.
Ef fólk þekkir söguna er hægt að
leika sér meira í kringum hana en ef
fólk þekkir hana ekki þarf að halda
sig meira við söguþráðinn og þannig
breytist sýningin og það er gott því
hún á að breytast og taka tillit til
áhorfenda. Þess vegna þýðir ekkert
að taka það sem þú gerðir í gær og
nota það, því það var í gær og leik-
húsið gerist alltaf í núinu, þar er
alltaf nýr dagur og nýir áhorfend-
ur.“
Lékuð þið á íslensku fyrir Norður-
landabúa?
„Já, við höfum sýnt á íslensku á
öllum Norðurlöndunum og það
gekk mjög vel upp,“ segir Benedikt.
„Við höfum leikið okkur svolítið
með tungumálið, og þegar við sjáum
að „ingen forstár noget“ þá byrjum
við jafnvel að tala um það og út-
skýmm á þeirra máli.“
„Þetta virkar,“ segir Halldóra.
„Þegar maður er að leika á íslensku
fyrir útlendinga og finnur að þeir
era hættir að skilja þá sýnir maður
þeim athygli og segir: „Skiljiði
ekki?“ Þá verða þeir svo glaðir, að
maður skuli taka eftir þeim, að mað-
ur skuli vera með þeim og finna fyr-
ir þeim. Ég held að það geti verið
erfitt að vera áhorfandi því maður
hugsar um leikarana á sviðinu sem
hafa allt þetta rými, allir horfa á og
maður týnist á áhorfendabekkjun-
um. Svo þegar maður finnur að leik-
arinn þarf á manni að halda, þá er
maður orðinn jafn mikilvægur og
leikarinn og ég held að fólk átti sig
FÓLK í FRÉTTUM
Morgunblaðið/Þorkell
HALLDÓRA Geirharðsdóttir, leikstjórinn Peter Engkvist og Benedikt Erlingsson sem segir að tvöhundruð
sænskar konur standi í röðum til að fá að leika hlutverk Halldóru.
ekki alltaf á þeirri staðreynd að það
er jafn mikilvægt og leikaramir."
Leiksljóri í Svíþjóð
Benedikt hefur starfað sem leik-
stjóri í Svíþjóð undanfarið. Hann
setti meðal annars upp lokasýningu
Nemendaleikhúss leiklistarskólans
í Malmö, Sumargesti, eftir Maxim
Gorkí, við mjög góðan orðstír. Hon-
um hefur boðist kennsla við skól-
ann og einnig að leikstýra fleiri
sýningum hjá Nemendaleikhúsinu
en skólinn er einn virtasti leiklist-
arskóli Svíþjóðar. Þetta mun hann
gera þamæsta vetur en næsta vet-
ur stendur til að hann verði hér á
landi. Hann er því bókaður í útlönd-
um langt fram á næstu öld og hefur
það alltaf þótt góð staða fyrir lista-
menn af öllu tagi hvort sem það em
leikarar, óperasöngvarar eða aðrir.
Til stendur að sýna Ormstungu í
Svíþjóð allan næsta vetur og þá
með sænskum leikumm. Leikritið
verður sett upp í leikhúsinu hans
Peters, Pero-leikhúsinu, í Stokk-
hólmi, sem er að sögn Benedikts og
Halldóm eitt af bestu leikhúsum
Svíþjóðar. Peter segir að það hafi í
fyrstu verið erfitt að ímynda sér að
einhverjir aðrir en þau Benedikt og
Halldóra geti leikið hlutverkin en
að hann hafi nú fundið góða sænska
leikara, þar með talinn leikara sem
var búinn að vera í leikhúsinu hans
Peters í mörg ár, sá leikritið og1#
grátbað um að fá að leika í því.
Svo vom haldnar prafur fyrir
kvenhlutverkið og Benedikt segir
að það hafi ótrúlegur fjöldi
leikkvenna komið. Ömgglega hund-
rað, ef ekki tvöhundmð, og blaða-
maður spyr Halldóru hvort það sé
ekki einstök tilfinning að svona
margir sækist eftir því að leika
hennar hlutverk. Halldóra hristir
þessa spurningu af sér og svo er
haldið áfram að æfa til að hægt
verði að setja lokapunktinn á ævin- ‘ -
týrið.
Þú þarít ekki einu sinni skæri
til að stytta þær
Stuttbuxur, stuttermaskyrtur, bolir, regn- og öndunarfatnaður,
buxur, tæknilegur fatnaður, gönguskór, sandalar, bakpokar og margt fleira.
Opið í dag tíl kL
.OO
^Columbia
Sportswear Company®
- fötin ífríið
HREYSTI
ÆFINGAR - ÚTIVIST - BÓMULL
--Skeiftjnni 19 - S. 568 1717-
Convertible buxur
Þú bara rennir skálmunum
af og á allt eftir þörfum.
100% bómull, léttar
og þægilegar.
Kr. 5.990.-
Opið mánud.- föstud. kl. 9 - 18, laugard. kl. 10 - 16
-r
r