Morgunblaðið - 07.08.1999, Síða 28

28 LAUGARDAGUR 7. ÁGÚST 1999 VIKl MORGUNBLAÐIÐ
Vllll m
LUIi
Á SLÓÐUM FERÐAFÉLAGS ÍSLANDS
Vatnaheiði á
Snæfellsnesi
Vatnaheiði á Snæfellsnesi hefur veríð mjög
í fréttum að undanförnu sakir umdeildrar
vegarlagningar, sem þar er á döfinni. Heiði
þessi myndar djúpa lægð í fjallgarðinn
skammt vestan við Kerlingarskarð þar sem
bflvegurinn er nú og þjóðleið hefur verið
frá ómunatíð. Skarðið er í 311 m hæð yfír
sjávarmáli, en heiðin er tæpum 100 m lægri
og því þykir þar heppilegra vegarstæði,
minni bratti og mildara veðurfar. Einar
Haukur Kristjánsson segir hér frá stað-
háttum og rifjar upp sögur frá svæðinu.
UM Vatnaheiði lágú
frá fornu fari reið-
götur og gönguleiðir
til ýmissa átta, sem
ekki eru lengur not-
aðar af öðrum en
fólki á skemmtigöngu, í útreiðarferð-
um eða veiðiskap. Ennþá má víða
rekja þessar slóðir, ýmist markaðar
af þúsundum hestahófa í klappir og
hellugrjót eða ruddar af mannahönd-
um um skriður og urðargrjót. I gróð-
urlendi og á melum eiu þær víðast
alveg horfnar.
Til eru þeir, sem telja heiði þessa
ákjósanlegt ósnortið útivistarsvæði
til framtíðar, en hana prýða meðal
annars þrjú friðsæl og eftirsótt veiði-
vötn, Baulárvallavatn, Hraunsfjarð-
arvatn og Selvallavatn og svipmikil
fjöll en auðveld til gönguferða eins
og Horn, Vatnafell, Seljafell og Ha-
frafell. Á heiðinni skiptast á móar og
melar eða gróðursælt valllendi og
mýrar með fjölgresi og fuglalífí af
ýmsu tagi. Mun marga fýsa að kynna
sér þetta landsvæði nú um stundir,
bæði þá sem eru hlynntir vegagerð
þarna til að sjá hvaða kosti bætt að-
gengi býður þeim til skoðunar og úti-
vistar á komandi árum, eins hina,
sem eru andvígir röskun þessa svæð-
is. Þeir munu vilja sjá landið áður en
því verður umturnað með hraðbraut-
argerð og tilheyrandi hávaða, ólofti
og umferðarþys og sjá hverju kom-
andi kynslóðir munu tapa af náttúru-
gæðum. Á móti kemur að Kerlingar-
skarð mun njóta meiri friðunar um
ókomna tíð því þar verða einungis
hestar og fóik á ferð. Þar er líka fag-
urt um að litast þótt fjölbreytni sé
minni, en saga aldanna bíður við
hvert fótmál, ef svo má segja, eins og
reyndar einnig á Vatnaheiði.
Fjölbreyttar gönguleiðir
Um Vatnaheiði má velja sér marg-
ar fjölbreyttar gönguleiðir. Greið-
fært er upp á heiðina að norðanverðu
af gamla veginum við suðurjaðar
Berserkjahrauns. Þaðan má ganga á
Hornið og njóta þar besta útsýnis yf-
ir dásemdir heiðarinnar. Að vísu er
Ljósmyndir/Einar H. Kristjánsson
STEINBOGINN á gjánni við
Hraunsfjarðarvatn. Um hann lá
alfaraleið milli byggða norðan-
og sunnanfjalls á Snæfellsnesi. Er
hann gerður af mannahöndum og
þar með elsta brúarmannvirki á
landi hér, sem enn stendur?
auðveldara að ganga á Hornið að
sunnanverðu fyrir þá sem ekki eru
vanir miklum bratta. Á þessari leið
er Karlinn, hrikahár og mjór stein-
drangur, sem gaman er að virða fyr-
ir sér. Síðan má ganga um hinn hlý-
lega og grösuga Seljadal vestan við
Hraunsfjarðarvatn og þaðan um
grasivaxnar brekkur niður í Árna-
botn, en þar var, samkvæmt þjóð-
sögunni um Árna, argasta kot í
Helgafellssveit, þar sem hvorki sá
sól né sumar.
Á toppi Hornsins, sem sýnist
STEINKARL móbergsdrang-
ur norðvestur af fjallinu
Horni á Vatnaheiði.
hrikalegur tilsýndar, áttu ernir sér
hreiður á öldum áður, þegar ernir
voru algengir um land allt, enda gott
til veiðifanga í silungsvötnum á báða
vegu. Frá Horninu gengur hyldjúpt
gljúfur niður í Hraunfjarðaivatn,
skorið í móbergið af vatni og vindum
og endar í háum klettum og er þar
hyldýpi neðan undir. Væri þarna
með öllu ófær leið stórgripum, ef
ekki væri stóreflis steinhella lögð yf-
ir gljúfrið á einum stað, svonefndur
steinbogi. Þótti heldur glæfralegt að
ríða þarna yfir á hestum eins og lesa
má í frásögnum fyrri tíðar. Sumir
telja að steinbogi þessi hafi verið
gerður af mannahöndum, jafnvel
þegar á landnámsöld, til að búendur
í Hraunsfirði gætu nýtt sér beiti-
landið á heiðinni. Er hann þá líklega
elsta brúarmannvirki á Islandi, sem
enn stendur. Frá Horninu má einnig
ganga umhverfis Hraunsfjarðarvatn
að nokkru um reiðgötu sunnan í
Vatnafelli, en þá þarf að vaða Vatna-
ána eða stikla hana á steinum, þegar
lítið er í henni.
Norðan í Vatnafelli eru þverhnípt-
ir klettar niður í vatnið. Þar á að
vera stór hellir, sem ekki er fært í
nema á báti. Þjóðsagan segir, að þar
hafi tröllskessan Tögld hafst við í
eina tíð og valdið búandmönnum
stóru tjóni með stuldi á fénaði uns
kappanum IUuga sem síðan var
nefndur Tagldarbani tókst að lokum
að sigra hana. Skessa þessi er talin
vera upphafið að hinu ægilega
skrímsli, sem lengi var talið að hefð-
ist við í Baulárvallavatni, en strax í
Landnámu er frásögn af nykri, sem
kom frá þessum vötnum.
Ganga má upp á heiðina að sunn-
anverðu af þjóðveginum rétt áður en
farið er upp á Kerlingarskarð. Þá
þarf að vaða Köldukvísl, sem stund-
um getur verið nokkuð vatnsmikil.
Gengið er inn með Skuggahlíð, ýmist
um mýrlendi eða á bökkum Straum-
fjarðarár. Þar eru rústir af eyðibýl-
inu Hvammi á Dufgusdal, en þar
hefur ekki verið búið frá því um
1870. Þarna getur stundum að líta
hinai' styggu og skrautlegu straum-
endur á sundi í flugastraum árinnar
og allt um kring eru heimkynni mó-
fugla, sem um varptímann mynda
fegurstu fuglahljómkviðu þessa
lands, sem unun er á að hlýða. Innar
í dalnum syngur fossinn Rjúkandi
með sínum rómi.
Af þjóðveginum rétt norðan við
sæluhúsið í Keriingarskarði liggur
vegarslóð vestur undir Baulárvalla-
vatn, sem mikið er notað af veiði-
mönnum, en þetta vatn er talið eitt
besta veiðivatnið á heiðinni.
Leiðin úr Hraunsfirði um stein-
bogann, sem áður var nefndur, og
eiðið milli vatnanna um grjótskriður
Vatnafells lá áður fyrr um Baulár-
vallaveg að Elliða í Staðarsveit. Á
þeirri leið eru hinar sérkennilegu
Draugatjarnir í dalkvosum með
Fegurð drauma
DRAUMSTAFIR Kristjáns Frímanns
EITT AF aðaleinkennum drauma er hæfi-
leiki þeirra til að safna saman ólíkum mynd-
um og raða þeim í eina ákveðna heild líkt og
klippimynd. Draumurinn safnar með öðrum
orðum táknrænum myndbrotum úr safni
sínu og raðar þeim saman í drauminn sem
þig dreymdi í nótt. Sá draumur er líklega
byggður á rejmslu liðins tíma, atvikum líð-
andi stundar og ef til vill næstu skrefum sem
tekin verða inn í framtíðina, svo að úr verður
samsett myndasaga með ákveðnu upphafi,
miðbiki og lokasenu. Þessi myndröðun gerir
drauminn einstakan og persónulegan þótt
innihaldið geti snúist um annað en dreym-
andann sjálfan og hann því látinn dreyma
drauminn í ákveðnum tilgangi. En þar með
er ekki öll sagan sögð, draumurinn á einnig í
safni sínu áferðareiginleika, safn af draumsí-
um (fílterum) sem hann notar til að skapa
draumnum andrúmsloft spennu, gleði, sorg-
ar, fegurðar, ljótleika eða hvíldar, allt eftir
innihaldi. í mörgum draumum sem Draum-
stöfum hafa borist er fegurðarsían áberandi,
sem gæti þýtt að hér á landi byggi nokkuð
stór hópur þroskaðra (gamalla) sálna, en
önnur tákn sömu drauma gefa slíkt í skyn.
Fegurðinni er oft myndlýst í draumi með
vatni, himni, grænum ökrum og svífandi
hlutum svo sem plánetum og sólum; táknum
sem vísa til sálrænna eiginleika. I draumi
vefst ekki fyrir mönnum að skilgreina fegurð
en í vöku er fegurðin snúið fyrirbæri. Menn
hafa reynt að gefa fegurðinni ákveðin snið og
hlutföll en látið tíðarandanum um útlit og
áferð. „Fögur er hlíðin svo að mér hefur hún
aldrei jafnfögur sýnst, bleikir akrar en slegin
tún, og mun ég ríða heim aftur og fara
hvergi.“ Njáls saga. (Gunnar á Hlíðarenda.)
Draumar AE
Mig langar til þess að biðja þig um að ráða
fyrir mig drauma sem mig dreymdi. Fyrir
nokkrum dögum dreymdi mig draum sem
var nokkurs konar framhald af öðrum
draumi sem mig dreymdi fyrir nokkuð mörg-
um mánuðum.
Fyrri draumurinn: Eg er á leið út úr íbúð-
inni minni og þegar ég kem út í garð fannst
mér nágrannar mínir hafa breytt garðinum.
Allt gras var horfið og þau fáu tré sem eru
venjulega í garðinum voru líka horfin en í
staðinn var búið að setja niður fullt af litlum
lauflausum græðlingum niður í moldina með
reglulegu millibili líkt og verið væri að reyna
að búa til lítinn skóg úr garðinum mínum.
Einnig fannst mér húsið vera breytt en ekki
af þeirra völdum (nágrannana) en ég get
ekki lýst hvernig breytt húsið var. I draumn-
um var ég mjög hissa yfir þessu öllu saman
og var að undra mig á því hvers vegna eng-
inn hafði samráð við mig og mína fjölsk. um
þessar breytingar. Síðari draumurinn: í
þetta sinn er ég að ganga á bak við húsið
mitt og sé mér til mikillar furðu að búið er að
gera svipaða hluti bakdyramegin nema að
þar var skilin eftir smá rönd af grasi en allt
hitt var bara mold og litlir græðlingar settir
niður með jöfnu millibili. Þarna var ég jafn
Mynd/Kristján Kristjánsson
SUNNUDAGSSÝN laugardagsdraums.
hissa og undraðist yfir því sama en að auki
fannst mér ég heilsa nágranna mínum sem
var uppi á þaki og var að mála þakið grænt
(það er rautt núna). Þá fannst mér húsið líka
breytt, það var lægra og grófara að utan og
gráleitt að utan og þakið var allt í kvistum.
Ráðning
Það er ekki von nema þú undrist fram-
kvæmdirnar og ekki sé haft samráð við þig,
því samkvæmt skilningi mínum og táknfræði
drauma er draumurinn að boða þér miklar
breytingar (breyttur garður), eins konar
aldahvörf í þínu lífi. Líkt og þú setjir á næst-
unni punkt við líf þitt fram að þessu og nýr
kafli hefjist (í garðinum var unnið að gerð
skógar). Fyrri draumurinn gefur í skyn að
undirbúningur og framkvæmd þessara
breytinga verði líkt og af sjálfu sér (nágrann-
arir unnu garðinn) og því munir þú stöðugt
koma sjálfri þér á óvart (þú varst hissa á öll-
um þessum framkvæmdum) með óvæntum
frávikum á venjuföstu lífi og þú munir gera
hluti sem ekki voru inni í myndinni í gær og
þér kannski fjarri (breytinguna á húsinu var
ekki hægt að skilgreina), en öll þessi frávik
og óvæntu uppákomur leiði samt að ákveðn-
um punkti. Seinni draumurinn er ákveðnari
en sá fyrri og nú ertu að glöggva þig á sam-
hengi hlutanna (garðurinn er að taka á sig
mynd umhverfis þig alla því húsið er ímynd
þín), þroski þinn margfaldast (þakið var mál-
að grænt) og lok draumsins þar sem þú horf-
ir á húsið þakið kvistum bendir til að þú
munii’ nota hug þinn og hugmyndir óspart til
að skrifa nýja kaflann.
•Þeir lesendur sem vilja fá drauma sína birta og
ráðna sendi þá með fullu nafni, fæðingardegi og
ári ásamt heimilisfangi og dulnefni til birtingar til:
Draumstafir
Morgunblaðið
Kringlunni 1
103 Rcykjavík.
Einnig má senda bréfín á netfang:
krifri(S)xnct.is