Morgunblaðið - 07.08.1999, Síða 49

MORGUNBLAÐIÐ
laugovegi 40,
sími 561 0075.
SJADU -
'sr t
Mörkin 3, sími 588 0640
HÉLURIFS hefur fallega haustliti og blá
hrímdöggvuð berin eru lostæti.
Plöntur í
brekkur
MARGIR garðeigendur eru með
grasi vaxnar brekkur í lóðum sín-
um og kvarta gjaman stórum yf-
ir hve erfitt er að slá þær með
sláttuvélum. Gott og vel. Pað er
engin ástæða fyrir
því að eyðileggja á
sér bakið og hand-
leggina við brekku-
slátt. Miklu nær
væri að breyta
skipulagi garðsins og
planta skriðulum
trjáplöntum í brekk-
una, því þær þarf
ekki að slá né klippa!
Margar tegundir
skriðulla plantna eru
á markaði hérlendis,
bæði sígrænar og
eins sumargrænar.
í nýjasta tölublaði
Norsk hagetidend
(nr. 6, 1999) er grein
sem fjallar um plöntun í brekkur,
plöntuval og undirbúning. í Nor-
egi háttar víða svo til að skortur
er að verða á hentugum íbúða-
svæðum, svo íbúðabyggð er nú
oftar en áður skipulögð í tölu-
verðu brattlendi, þar sem lóðirn-
ar verða gjaman brattar. Margir
flýta sér að sá grasi í brekkurnar
til að loka jarðveginum sem ann-
ars myndi skolast burtu í næstu
stórrigningu. Yfir jarðvegsfyll-
ingu sem er a.m.k. 30-40 cm djúp
er oft lagður sérstakur jarðvegs-
dúkur til að hindra að illgresis-
fræ sem oftast em í jarðveginum
nái að spíra fyrstu sumrin.
Þegar kemur að því að velja
plöntur skiptir öllu máli í hvaða
átt brekkan hallar, hvort hún
hallar inn í lóðina eða út úr garð-
inum og hvort mikill snjór safnist
í brekkuna. Þegar við emm búin
að fá það á hreint er hægt að
velja hvaða stfl við viljum hafa á
brekkunni. Sé brekkan snjólétt
er hentugt að hafa hærri mnna
og jafnvel stöku smátré í
brekkunni. Sé brekkan snjóþung
verðum við að velja sterka og
sveigjanlega mnna sem þola
snjóþyngsli. Aveðursliggjandi
brekkur þurfa plöntur sem þola
nokkuð vel næðing sumar sem
vetur. I brekkur sem liggja inni í
skjóli lóðarinnar er hægt að velja
dýrari og meiri dekurplöntur.
Og hvaða plöntur getum við
haft í þessum brekkum? Ef við
byrjum á snjóléttum brekkum
getum við plantað bjarkeyj-
arkvisti, reyniblöðku, þymirós,
glæsitoppi, hávöxnu
yrki af loðvíði, berg-
fum, himalajaeini,
birkikvisti, snjóberj-
um, koparreyni og
jafnvel skriðulum
rifs-tegundum s.s.
hélurifsi, skriðrifsi
og kirtilrifsi. í snjó-
þungar brekkur er
hægt að planta grá-
víði, loðvíði, netvíði,
silfurblaði, hafþymi,
skriðulli rannamum,
hélurifsi, kirtilrifsi,
dverglíívið, skriðmis-
pli, glitrós, flatvöxn-
um íslenskum eini og
skriðbláeini. I dekur-
brekkumar sem era inni í görð-
um og snúa að íbúðarhúsinu er
um margt að velja. Hægt er að
nota plönturnar sem ég nefndi
fyrir snjóþungu brekkumar, og
til viðbótar má nota klifurplöntur
sem þekjuplöntur, og get ég
nefnt sem dæmi bergsóleyjar
(Clematis sp.), vaftopp og skóg-
artopp, klifurhortensíu, ýmsar
lyngrósir (Rhododendron sp.), sí-
grænan gróður ýmiskonar, t.d.
breiðumispfl, dvergfum og
fjallafum auk flestra einitegund-
anna sem hér fást. Einnig fæst
orðið úrval þekjurósa sem þarf
að skýla yfir veturinn eða planta
hreinlega árlega. í dekurbrekkur
má einnig velja plöntur eftir út-
liti; s.s. fögmm haustlitum, berj-
um, mismunandi blómgunartíma
og rakaþörf. Brekkur era
þurrastar efst en blautastar
neðst og tfl þess þurfum við að
taka tillit þegar við veljum plönt-
ur og plöntum þeim.
Þessi upptalning af plöntum í
brekkur er ekki tæmandi, enda
margir tugir plantna á markaðn-
um sem hentað geta til slíks.
Vert er þó að geta þess að best
er að velja ekki hærri tegundir í
brekkur en þær sem verða 60-
100 cm háar.
Samantekt: Heiðrún Guð-
mundsdóttir, líffræðingur.
Sigríður Hjartardóttir
BLOM
VIKUIVMR
415. þáttur
Lrasjón Sigríóur
lljarlar
LAUGARDAGUR 7. ÁGÚST 1999 49i
Enska Ijónið er
komið á mbl.is
• *i
Á íþróttavef mbl.is er ítarleg umfjöllun um enska boltann.
Fréttir af öllum umferðum á meðan leikirnir fara fram.
Allt um liðin, leikina og leikmennina. Tengingar inn á
heimasíður félaganna og nýjar fréttir á hverjum degi.
Fylgstu með frá upphafi!
^mbl.is

-ALLTA^ eiTTH\SA£> rJYTT~