Morgunblaðið - 02.10.1999, Qupperneq 88

m
Er búið að leysa
málið? Er lausnin
föst í kerfinu?
Þad er dýrt að láta starfsfólliið biða!
Netþjónar
og tölvur
COMPACl
MORGUNBLAÐIÐ, KRINGLAN1,103 REYKJAVIK, SÍMI5691100, SÍMBRÉF5691181, PÓSTHÓLF 3040,
ÁSKRIFT-AFGREIÐSLA 5691122, NETFANG: RITSTJ@MBL.IS, AKUREYRI: KAUPVANGSSTRÆTI1
LAUGARDAGUR 2. OKTÓBER 1999
VERÐ í LAUSASÖLU 150 KR. MEÐ VSK
Vaxtagreiðslur ríkissjóðs lækka um tvo milljarða á þremur árum
Rekstrarafgangur ríkissjóðs
áætlaður 15 milljarðar
VAXTAGJÖLD ríkissjóðs verða einum milljarði
króna lægri á næsta ári samkvæmt frumvarpi til
fjárlaga sem lagt var fram á Alþingi í gær. Verða
þau 14 milljarðar. Geir H. Haarde fjármálaráð-
herra segir vaxtagjöld hafa lækkað úr 16 milljörð-
um frá árinu 1998 vegna markvissrar niður-
greiðslu skulda ríkisins.
Fjárlagafrumvarpið var kynnt fjölmiðlum í gær
og sagði fjármálaráðherra við það tækifæri að gert
væri ráð fyrir 15 milljarða króna rekstrarafgangi
sem væri að líkindum einn sá mesti nokkru sinni. í
þeirri tölu er gert ráð fyrir fjórum milljörðum sem
. ^afást myndu við sölu á hlut ríkisins í fyrirtækjum og
sagði Geir H. Haarde það varlega áætlað. Þá er
lánsfjárafgangur næsta árs ráðgerður 23,9 milljarð-
ar króna og frá árinu 1998 til 2000 verður hann þá
samanlagt orðinn um 60 milljarðar króna.
Fjármálaráðherra sagði það nýtt viðfangsefni
að hafa til ráðstöfunar svo mikið fjármagn og væri
æskilegast að nota það til að greiða niður sem
mest erlendar skuldir. Þar takmarkaði gjaldeyris-
forði landsins möguleikana nokkuð en þá væri
hægt að greiða niður innlendar skuldir. Einnig
mætti hugsa sér að setja hluta rekstrarafgangsins
á vexti í Seðlabankanum. Fjármálaráðherra sagði
koma til greina að setja hluta rekstrarafgangsins í
Lífeyrissjóð starfsmanna ríkisins og Lífeyrissjóð
hjúki-unarfræöinga til að létta á lífeyrisskuldbind-
ingum framtíðarinnar.
Geir H. Haarde sagði ríkisstjómina sýna mikla
alvöru í efnahagsstjórn sinni með þessu fjárlaga-
frumvarpi. Hann sagði hættuna við mikinn rekstr-
arafgang þá að allir vildu ásælast hann, lækka
skatta eða verja í ýmsan rekstur. Hann sagði
vanda að halda vel á spöðunum, nú væri tækifæri
til að halda áfram að lækka skuidir og vaxtabyrði
til að létta á þeirri kynslóð sem á eftir kæmi.
„Okkur verður seint fyrirgefið ef við klúðrum því
tækifæri,“ sagði ráðherrann.
Lántökur úr 18,5 milljörðum í 5
Lántökur minnka enn á næsta ári miðað við
undanfarin ár. Verða þær rúmlega fimm milljarð-
ar og afborganir alls rúmlega 27 milljarðar. A yfir-
standandi ári eru lántökur 18,5 milijarðar og af-
borganir 35 milljarðar en í fyrra tók ríkissjóður 28
milljarða að láni, þar af 20 innanlands. Afborganir
á því ári námu 37 milljörðum.
Alls nema lífeyrisskuldbindingar ríkisins 6,6
milljörðum á næsta ári en þær eru 7,9 milljarðar á
þessu ári. Geir sagði þessar skuldbindingar hafa
verið orðnar miklar, um 20 milljarða á síðasta ári
og því væru skuldbindingar næsta árs innan við
þriðjung þess sem verið hefði.
Fjármálaráðherra sagði að til að draga úr þenslu
og vera ekki í samkeppni um vinnuafl og þjónustu
hefði verið ákveðið að fresta framkvæmdum fyrir
2.247 milljónir króna. Stærsta liðinn þar sagði hann
vera 550 milljónir í vegamálum, einkanlega á höfuð-
borgarsvæðinu en engum meiriháttar framkvæmd-
um út um land væri frestað og þessi frestun hefði
ekki áhrif á ákvörðun ríkisstjómarinnar frá liðnu
vori um að setja 500 milljónir í sérstakar fram-
kvæmdir í vegamálum.
■ Fjárlagafrumvarpið/Bl-4
Morgunblaðið/RAX
Dæmdur
fyrir Net-
viðskipti
RÚMLEGA tvítugur maður
var dæmdur í tveggja mánaða
skilorðsbundið fangelsi í gær
fyrir að hafa keypt geislaspil-
ara í gegnum Netið með
greiðslukorti fullorðinnar
konu. Upphæðin nam rúmum
35 þúsund krónum og sagði
ákærði fyrir dómi að greiðslu-
kortanúmer konunnar hefði
legið á glámbekk hjá fyrirtæki
sem hann vann hjá sem og
kortanúmer annarra viðskipta-
vina fyrirtækisins. Því hefði
hann jafnt sem aðrir starfs-
menn fyrirtækisins og við-
skiptavinir getað komist í núm-
erin.
Akærði neitaði sök fyrir
dómi og bar fram skýringar
sem dómara við Héraðsdóm
Reykjavíkur þóttu með mikl-
um ólíkindum. Var ákærði því
fundinn sekur um fjársvik og
brot gegn 248. grein almennra
hegningarlaga og dæmdur í
fangelsi og til að greiða 50 þús-
und krónur í sakarkostnað og
málsvamarlaun.
_ Alþingi
Islendinga
sett
ÓLAFUR Ragnar Grímsson, for-
seti Islands, setti 125. löggjafar-
þing Islendinga í gær að aflok-
inni guðsþjónustu í Dómkirkj-
unni. A þessum fyrsta þingfundi
var Halldór Blöndal endurkjör-
inn forseti þingsins og einnig
var kosið um fjóra varaforseta,
auk þess sem kjörnir voru full-
trúar í fastanefndir þingsins. AI-
þingi kemur saman að nýju á
mánudag þegar Davíð Oddsson
forsætisráðherra flytur st efriu-
ræðu ríkisstjórnarinnar. Á
myndinni hyllir Davíð Oddsson
forsætisráðherra, forseta Islands,
og ættjörðina eftir að forsetinn
hafði lýst Alþingi sett.
■ Róttækar breytingar/4
Búr hf. hef-
ur áhuga
á Agæti
BÚR hf., innkaupafyrirtæki
Kaupáss og kaupfélaganna,
hefur áhuga á að kaupa græn-
metis- og kartöflufyrirtækið
Ágæti hf. og hafa viðræður
farið fram um það, samkvæmt
heimildum Morgunblaðsins.
Viðræðurnar hafa ekki skO-
að niðurstöðu enn sem komið
er og óljóst hvenær það verð-
ur. Búnaðarbanki Islands á
meirihluta í Ágæti hf. eftir
kaup á meirihluta hlutabréfa í
fyrirtækinu í júní í sumar.
Búr hf. er innkaupafyrir-
tæki Kaupáss, sem rekur Nóa-
tún, KA og 11-11 verslanimar,
og KEA, Samkaups og fleiri
kaupfélaga. Það hefur séð um
innkaup fyrir þessa aðila, en
fyrst og fremst verið á sviði
þurrvöru.
Nemi í Verslunarskóla fslands braust inn í tölvukerfí skólans og olli usla
Skipt um 1.200
netföng í fyrrinótt
NÝNEMA í Verslunarskóla ís-
lands tókst að brjótast inn í
tölvukerfi skólans fyrir skömmu
og komast þar yfir aðgang að
netföngum og fleiri þáttum. Inn-
brotið uppgötvaðist á fimmtudag
og í fyrrinótt var skipt um öll að-
gangsorð í skólanum, alls um
1.200 netföng, þannig að þegar
menn mættu í vinnu í gærmorg-
un voru þeir komnir með ný nöfn
í tölvukerfinu.
Búið er að hafa upp á þeim
sem stóð að innbrotinu og hefur
honum verið vikið úr skólanum
meðan á rannsókn málsins stend-
ur, auk þess sem búið er að loka
fyrir aðgang hans að tölvukerfi
skólans. Pilturinn var yfirheyrð-
ur í gærmorgun.
Oryggisgat í uppsetningu
Freyr Þórarinsson, fram-
kvæmdastjóri upplýsingamála og
gæðaþróunar hjá VÍ, segir að
tölvukerfi skólans hafi verið sett
upp / ágúst, áður en skólinn tók
til starfa í haust, og þar hafi ver-
ið innifaldar nýjar gerðir hug-
búnaðar. í uppsetningu þess hug-
búnaðar frá Microsoft sem settur
var upp, hafi reynst vera örygg-
isgalli eða nokkurs konar
þjófalykill, sem pilturinn nýtti
sér til að komast inn í kerfið.
„Tæknilega hlið málsins er sú
að í þeirri uppsetningu sem
Microsoft sendi frá sér í lok ágúst
og var notuð af umboðsaðilum _
fyrirtækisins í Verslunarskóla Is-
lands, reyndist vera öryggisgat.
Microsoft sendi frá sér tilkynn-
ingu um þetta gat fyrir viku, en
þá var þegar búið að bijótast inn í
kerfið og stela þessum aðgangs-
orðum. Innbrotsþjófurinn hefur
sennilega frétt af þessum öryggis-
galla á Netinu og notfærði sér þá
vitneskju til að komast inn í kerf-
ið með önnur réttindi en nemend-
ur eiga að hafa,“ segir Freyr.
Hann segir að sennilega sé
nokkuð um Iiðið síðan pilturinn
komst yfir aðgangsorðin, en það
hafi tekið nokkurn tima að upp-
götva hvers kyns var. „Við rekum
lítið opið net, sk. hcimanet, sem
er umræðuvettvangur nemenda,
aðskilið frá skólakerfinu, og þar
fóru að gerast skrýtnir hlutir sem
gátu ekki átt sér eðlilegar skýr-
ingar. Þannig uppgötvuðum við
þetta innbrot í kerfið.“
Nokkurt fjárhagslegt tjón
Hann segir málið ennþá í rann-
sókn og hafi verið rætt við
nokkra nemendur skólans vegna
þess, og sé ýmislegt enn að koma
í Ijós í þvf sambandi. „Þeir sem
versla við INTÍS gangast undir
að gera það með eigin netfangi,
og það að stela netföngum og
nota þau í heimildarleysi, er nóg
til þess að hægt sé að loka á við-
komandi. Verslunarskóli Islands
ber ábyrgð á því gagnvart INTÍS
að svo sé gert,“ segir Freyr.
Hann segir ljóst að innbrots-
þjófurinn hafi ekki unnið neitt
tæknilegt afrek, enda hafi hann
aðeins verið svo „heppinn" að
rekast á upplýsingar um þetta ör-
yggisgat í uppsetningu nýjasta
hugbúnaðar Microsoft og notfæra
sér þær upplýsingar til að fara
inn á kerfíð. „Hann smiðaði ekk-
ert sjálfúr eða samdi hugbúnað í
þessu skyni, það mætti kannski
segja sem svo að sökudólgurinn
sé Bill Gates en Microsoft er ekki
skaðabótaskylt í málum sem þess-
um. Verslunarskólinn ber hins
vegar aðeins fjárhagslegan skaða
samfara því að þurfa að kalla út
menn innan skóla og utan til að
hafa endaskipti á kerfinu í
skyndi," segir hann.