Morgunblaðið - 08.10.1999, Blaðsíða 42

-y 42 FÖSTUDAGUR 8. OKTÓBER 1999
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
ÁSA
SIGURÐARDÓTTIR
+ Ása Sigurðar-
dóttir fæddist í
Hafnarfirði 22.
ágúst 1927. Hún
lést á Landspítalan-
um laugardaginn
18. september síð-
astliðinn. Foreldrar
hennar _ voru Sig-
urður Ásmundsson
sjómaður, f. 1. feb.
1894, d. 1. feb. 1985,
ojg Mikkelina Pálína
Asgeirsdóttir hús-
freyja, f. 26. apríl
1894, d. 28. maí
1971. Systkini Ásu
eru: Guðbjartur Bergmann, f.
18. okt. 1916, d. 15. nóv. 1916,
Guðmunda Ragnhildur, f. 6. jan.
1918, d. 28. júlí 1930, Guðdís, f.
16. okt. 1919, Ingólfur, f. 28.
febr. 1921, d. 23. apríl 1947,
María, f. 2. nóv. 1929, d. 25.
ágúst 1930, Ragna María, f. 1.
ágúst 1934, og Halldór, f. 25.
mars 1936.
Ása giftist 28. feb. 1954
Sveini Helga Klemenssyni, f. 29.
nóv. 1921, og bjuggu þau á
Álftanesi. Foreldrar Sveins
Helga voru Klemens Jónsson,
skólastjóri og bóndi á V-Skóg-
tjörn á Álftanesi, og Auðbjörg
Jónsdóttir húsfreyja. Börn Ásu
og Sveins eru: 1) Ingólfur, skip-
stjóri, f. 9. sept. 1953, maki
Halla Hjörleifsdóttir, f. 14. júlí
1962. Börn: Erna Dís og Sveinn
Darri. Börn frá fyrra sambandi
með Margréti Ástvaldsdóttur, f.
31. maí 1959, d. 15. des. 1979,
Hulda Klara og Ása. 2) Pálína,
deildarstjóri, f. 11. jan. 1955,
-r* maki Valgeir K. Gíslason, f. 8.
júní 1957. _ Börn: Andri og
Dagný. 3) Ásmundur, atvinnu-
Mig langar að minnast tengda-
móður minnar, Ásu Sigurðardóttur,
með nokkrum orðum. Eg kynntist
henni fyrst þegar þau Sveinn
bjuggu enn á Tjarnarbakka. Það
var gott að koma út á Álftanes í
róna og kyrrðina sem þar ríkti. Ása
tók vel á móti gestum eins og
margra kvenna af hennar kynslóð
er siður. Ekki varð komist hjá kaffi
og kökum þegar farið var út á nes.
Fas þessarar konu var alla tíð hæg-
látt og var hún hógværðin uppmál-
uð. Hún vildi allt fyrir alla gera en
S vildi helst aldrei að sér væri greiði
gerður í staðinn. Ef maður gerði
það samt var dregið úr manni, sagt
að þetta væri nú of mikið gert fyrir
hana, svo manni fannst stundum
nóg um.
Ása var mikil saumakona og
saumaði margt á barnabörnin í
gegnum tíðina og fórst henni það
verk vel úr hendi. Margar flíkumar
bera henni fagurt vitni. Sem dæmi
um það hversu stóran þátt sauma-
skapurinn átti í lífi hennar er hægt
að segja frá því að einn síðasta dag-
inn sem hún lifði hafði hún á orði að
henni þætti leitt að hafa ekki klárað
að sauma úr öllu efninu sem hún
átti enn heima hjá sér. Hún var líka
■mikil hannyrðakona og gerði marg-
an fallegan hlutinn, hvort sem þeir
voru úr gleri, leir eða einhverju
öðru. Henni virtist líða vel í hvers
konar tómstundaiðju og listsköpun.
Ekki er ég frá því að þessi vellíðan
hafi haft einhver áhrif á þá ákvörð-
un hennar að starfa nálægt listinni,
þar sem hún starfaði bæði í Ás-
mundarsafni og á Kjarvalsstöðum.
Ása reyndist okkur Pöllu ómetan-
leg hjálp alla tíð, en þó sérstaklega
eftir að hún fluttist í Bláhamrana.
Óteljandi eru þau skiptin sem hún
■_ kom og passaði börnin fyrir okkur,
eða við skutluðum þeim til hennar.
Aldrei taldi hún það eftir sér að líta
eftir þeim og stundum kom hún
óumbeðin ef hún vissi að við vorum í
vandræðum. Gjafmildi hennar var
líka með ólíkindum. Pessi kona sem
aldrei hafði mikið fé handa á milli
lét það ekki aftra sér í því að gefa
^bömum sínum og barnabörnum
gjafir sem hefðu sómt hverjum sem
rekandi, f. 23. júní
1956, fráskilinn,
unnusta Tanimy Ry-
an. Börn með Irene
Sringer, f. 19. nóv.
1957: Eric Sigurð-
ur, Brian Thor og
Katrina Erla. 4) Jón
Guðlaugur, járna-
bindingamaður, f.
13. ág. 1959, sam-
býliskona Jóhanna
Siggeirsdóttir, f. 4.
mars 1950. Börn:
Helga María og Jón
Snær. 5) Baldvin,
múrari, f. 31. des.
1960, maki Sigurlína Helgadótt-
ir, f. 25. okt. 1963. Börn: Grétar,
íris og Ævar. Stjúpdóttir Ásu,
dóttir Sveins frá fyrra sam-
bandi, er Jóhanna Rósamunda,
Ieikskólakennari, f. 24. júní
1946, maki Ottó Laugdal Ólafs-
son, f. 30. júní 1932, d. 26. okt.
1995. Börn: Pétur og Lena. Ása
og Sveinn eiga eitt barnabarna-
barn sem heitir Briana og er
dóttir Eriks Sigurðar og Ang-
elu M. Abrams. Ása og Sveinn
slitu samvistir árið 1985 og
fluttist Ása þá til Reykjavíkur.
Að Ioknu barnaskólaprófi
vann Ása ýmis störf, aðallcga
við saumaskap. Veturinn
1950-51 fór Ása í Húsmæðra-
skólann í Reykjavík. Eftir gift-
ingu var Ása nokkur ár heima-
vinnandi húsmóðir. Síðan sneri
hún sér aftur að saumaskap og
vann hjá ýmsum saumastofum í
Reykjavík um árabil, en síðar
fór hún að vinna í Ásmundar-
safni og á Kjarvalsstöðum.
Útför Ásu fer fram frá Hafn-
arfjarðarkirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 13.30.
væri. Varð manni stundum hugsað
til þess um hvað hún varð að neita
sér um til að geta gefið gjafir þess-
ar. Beiðnir um að draga úr lét hún
sem vind um eyru þjóta.
Heilsa Ásu hefur ekki verið góð í
gegnum tíðina og sem dæmi má
nefna að hún fékk krabbamein fyrir
einum tuttugu árum. I það skiptið
hafði hún betur í baráttunni við
krabbameinið. Þá hafði hún fengið
sykursýki á efri árum sem versnaði
frekar en hitt síðustu árin. En hvað
sem gekk á var Ása ekki fyrir að
láta vorkenna sér og síðasta sumar-
ið sem hún lifði var henni auðsjáan-
lega ánægjulegt. Hún naut greini-
lega lífsins með vinum sínum og
ferðaðist eins mikið og hún gat. Það
var því mikið áfall þegar hennar
gamli óvinur krabbameinið hafði
tekið sig upp á ný. I þetta sinn var
baráttan hörð og stutt. Baráttan frá
því fyrir tuttugu árum hafði kostað
sitt og minnkaði líkur hennar á bata
nú. Ása lést aðeins tæpum hálfum
mánuði eftir að hún var lögð inn á
Landspítalann.
Far þú í friði.
Kveðja,
Valgeir.
Amma mín var góð kona. Frá því
að ég var lítill strákur hefur hún
komið og passsað mig þegar
mamma og pabbi hafa þurft á því að
halda. Hún tók oft á móti mér þegar
ég kom heim úr skólanum og einnig
var hún hjá mér þegar ég var- veik-
ur og komst ekki í skólann. Stund-
um fór hún með mig út í göngutúr
og í strætó. Einu sinni eftir að ég
var orðinn of stór til að vera í kerru
og kominn í hjólastól fór amma með
mig í strætó eins og hún hafði oft
gert áður. Strætóbílstjórinn var
ekki ánægður með hana og sagði að
það væru sér strætisvagnar fyrir
fólk í hjólastól en amma vildi alls
ekki hætta við ferðina og að lokum
gafst bílstjórinn upp og var svo góð-
ur að leyfa okkur að íljóta með í það
sinnið.
Þegar ég var lítill þurfti ég oft að
fara á spítala í aðgerðir og dvelja
þar nokkra daga í einu. Eg held að
amma hafi komið á hverjum einasta
degi með eitthvað smávegis handa
mér. Hún sagði mömmu eða pabba
sem voru hjá mér að taka sér hvíld
frá spítalanum og svo sat hún og lék
við mig og hughreysti mig.
Amma sagði mér oft hve leiðin-
legt henni hefði þótt að geta ekki
verið lengi í skóla þegar hún var lít-
il og lært meira. Þegar ég heimsótti
ömmu á spítalann síðast tók hún í
höndina mína og sagði við mig:
„Vertu nú duglegur að læra fyrir
ömmu.“ Og ég lofaði henni því.
Elsku amma mín. Nú veit ég að
þér líður vel hjá Guði. En mamma
mín er sorgmædd og ég skal hugga
hana fyrir þig.
Kom, huggari, hugga þú,
kom hönd og bind um sárin,
kom dögg og svala sálu nú,
kom sól og þerra tárin,
kom hjartans heilsulind,
kom heilög fyrirmynd,
kom Ijós og lýstu mér,
kom h'f er ævin þver,
kom eilífð bak við árin.
(V. Briem)
Þinn
Andri.
Elsku amma mín er dáin. Ég trúi
því varla að hún sé ekki lengur hjá
okkur. Það var svo gott að geta
labbað til hennar eftir skóla. I
fyrravetur fórum við stelpuraar í
bekknum oft til ömmu eftir fótbolta-
æfingu og þá fengum við mjólk,
djús og kex. Núna í sumar var ég að
föndra hjá ömmu og að laga til í
bamaspólunum hennar meðan hún
var að sauma. Síðan fórum við í
langar ferðir saman í strætó. Það
var svo gaman, ég hef ekki farið
eins oft með neinum í strætó og
ömmu. Við fórum um allan bæ og
skoðuðum í búðir og hún keypti
handa mér ís. Okkur þótti nefnilega
báðum ís það besta í heimi. En
amma varð að gæta sín að borða
ekki of mikið af honum eftir að hún
fékk sykursýkina. En nú verður
tómlegt hjá mér um jólin. Ég er svo
vön að hafa ömmu alltaf hjá mér á
aðfangadag.
Elsku amma, ég ætla að biðja
þessa bæn fyrir þig.
Vertu yfir og allt um kring
með eilífri blessun þinni.
Sitji Guðs englar saman í hring
sænginni yfir minni.
(Sig. Jónsson frá Presthólum)
Guð gæti þín.
Þín
Dagný.
Nú ertu faiún, elsku amma, þang-
að sem við vitum að þér líður vel.
Við höfum allar minningamar um
þig og hugurinn hvarflar að svo
mörgu sem við fáum að geyma í
huga okkar.
Látlaust fas og falslaust hjarta,
fannst ei annað betra skraut.
Með þessu réð hún skrúði skarta,
skírt var yfirlitið bjarta,
hið ytra þar hins innra naut.
(G. Thomsen)
Sofðu rótt, elsku amma.
Hulda Klara, Ása, Erna Dís
og Sveinn Darri.
Elsku amma Ása. Þrátt fyrir að
við búum svo langt frá, vorum við
heppin að kynnast þér betur þegar
við heimsóttum Island og þegar þú
heimsóttir okkur til Arizona. Sér-
staklega vorum við ánægð að fá þig
til okkar í gleðina og hamingjuna í
brúðkaupi Eriks. Við eigum ljúfar
minningar um þig gangandi með
ensk-íslensku orðabókina þína, í
viðleitni þinni við að tala við okkur.
Þú komst til móts við okkur og
lagðir hart að þér við að læra
ensku svo þú gætir talað við okkur
og kynnst okkur betur. Þú varst
alltaf svo örlát og settir þarfir ann-
arra framar þínum eigin. Þú vildir
aldrei vera byrði á öðrum og okkur
langar að segja að þú varst það
aldrei!
Við munum geyma dýrmætar
minningar um þig og aðeins harma
að við eyddum ekki mem tíma sam-
an. Við munum öll sakna þín.
Þín barnabörn,
Erik, Brian og Katrina.
Þótt að lífsins mein þig mæði
margvíslega hér í heim,
angrið svíði, undir blæði
öruggt það í hjarta geym.
Efþútrúirogþúbiður
almáttugan Guð um lið,
sviði úr öllum sárum hverfur,
sálin öðlast ró og frið.
(Guðrún Jóhannsdóttir frá Brautarholti.)
Nokkrum dögum eftir andlát
Ásu, móðursystur minnar, var ég
stödd í húsi dóttur skáldkonu þessa
ljóðs. Hún var að segja mér frá
vinnu sinni við undirbúning útgáfu
ljóðabókar með ljóðum móður sinn-
ar. Ég tók handritið, opnaði það af
handahófi og við mér blasti þetta
ljóð um trúna.
Inntak þess greip mig og ég fékk
leyfi til að láta það fylgja minningu
um frænku mína. Ása er samofin
minningum og lífi mínu frá æsku.
Minningum af ýmsum toga. Það var
svo gaman að koma í heimsókn sem
unglingur að Vestri-Skógtjörn, þar
sem þau Sveinn bjuggu mörg ár í
lítilli íbúð á efstu hæðinni með
stækkandi barnahópinn sinn. Borð-
stofuborðið margfaldaði lengd sína
eftir því hve margir komu í veisl-
urnar eða bara sunnudagskaffi og
ég skynjaði ekki fyrr en löngu
seinna hve mikil vinna hefur verið
lögð í undirbúning. Það var einnig
lærdómsríkt að sjá hvemig öllu var
haganlega fyrirkomið og bömin lát-
in snemma hafa hlutverk í þeirri
keðju sem ekki mátti slitna svo
hægt væri að athafna sig við dagleg
störf. Seinna þegar þau vora flutt í
nýja húsið, sem hlaut nafnið Tjai’n-
arþakki, með börnin sín fimm,
rýmkaðist um fjölskylduna og
systkinabörn Ásu sem komu í heim-
sókn fengu kannske að gista. Þá var
Álftanesið ennþá sveit. Hef ég oft
seinna meir hlustað á þau rifja upp
minningar frá þeim tímum.
Elsti sonur minn naut einnig
þeirra hlunninda að fá að dvelja hjá
frændfólkinu, fyrst í pössun en
seinna í heimsóknum þótt hann
væri töluvert yngri en yngstu syn-
irnir. Sótti hann fast að fá að fara
og lét sig einu skipta hvort bræð-
urnir væra til taks. Hann ætlaði þá
bara að vera með Finni, bróður
Sveins, sem þá hefur verið á sjö-
tugsaldri, þess fullviss að hjá Ásu
fengi hann mat og húsaskjól.
Þegar börnin stækkuðu sótti hún
vinnu til Reykjavíkur og varð vinna
á saumastofum hennar val fyrstu ár-
in. Hún var vel fær á þeim vettvangi
og fylgdist vel með tækni og fram-
þróun. Hún kynnti mér nýjungar og
hvatti til að eignast vélar sem hæfðu
nýjum tímum. Hún var kona fram-
fara og óþreytandi í að mennta og
efla sig á sínum áhugasviðum, sem
einkum beindust að fallegu og fjöl-
breyttu handverki. Hún fór á þjóð-
búninganámskeið og saumaði upp-
hlut á dóttur sína, sem hafði eignast
upphlut eftir ömmu. Búningur sem
ætíð mun bera vitni alúðar og vand-
virkni sem Ásu var í blóð borin.
Undurfagur handmálaður postulíns-
skór kom frá Ásu langömmusystur
þegar fvrsta bamabam mitt var
skírt. Skór með gylltu letri. Frúin
hafði auðvitað verið á postu-
línssnámskeiði, hvað annað? Gjaf-
mildi hennar átti sér engin takmörk,
hún naut þess að gefa.
Minningar litaðar trega koma
auðvitað upp í hugann þegar litið er
til baka. Minningar um áföll og
sorgir sem virðist örðugt að yfir-
stíga eru í þeim sjóði. Fáum sem til
þekkja blandast hugur um að Ása
lagði sig alla fram um að hjálpa til
þar sem þörfin var og reyndi hvað
hún gat að styðja börn sín og aðra
sem á þurftu að halda á erfiðum
stundum.
Þótt veikindi sæktu á frænku
mína, svo sem krabbamein og syk-
ursýki, varnaði það þó ekki því að
hún stundaði seinni ár skemmtanir,
ferðalög og aðra dægrastyttingu
með eldri borgurum og persónuleg-
um vinum. Seinustu vikuna í ágúst
sl. dvaldi hún í hópi vina á Sólheim-
um í Grímsnesi í boði Bergmálsfé-
laga. Bergmál, líknar- og vinafélag,
er hópur fólks sem hefur það mark-
mið að gleðja aðra. Sérstaklega fólk
sem berst við veikindi á borð við
krabbamein. Þar var haldið uppá
síðasta afmælisdaginn hennar. Þeg-
ar eldri systir hennar, móðir mín,
var sótt austur síðasta daginn gat
hún ekki þegið boð um að verða
samferða suður því lokaballið átti að
vera um kvöldið. Þrem vikum síðar
var Ása frænka mín öll. Veri hún
kært kvödd.
Hrefna Kristbergsdóttir.
Okkur vini og kunningja setti
hljóða er við fréttum andlát Ásu
Sigurðardóttur. Hún var töfrandi
kona og auðugum gáfum búin.
Metnaður hennar stóð á yngri áram
til að ganga menntaveginnn sem að-
stæður leyfðu ekki í þá daga. Segja
má að þess í stað hafi hún aflað sér
sjálfsmenntunar í lífinu.
Ása var vakandi gagnvart samfé-
laginu og hafði samúð með þeim
sem áttu um sárt að binda. Hún
vissi af svo mörgu eldra fólki sem
rétt hefur til hnífs og skeiðar - og
jafnvel ekki alltaf. Það era til ljótar
sögur þar um í allri velmeguninni.
Hún virtist gera sér betri grein fyr-
ir stöðu fátæks fólks en margur
annar. Dæmi lagði hún upp fyrir
vini sína um kjör margra. Ofan á
veikindi og slys getur margt eldra
fólk ekki glatt sína nánustu á af-
mælisdögum þeirra eða jólunum.
Fólk getur ekki með neinu móti
greitt félagsgjöld í félag eldri borg-
ara, það getur ekki ferðast, ekki
stutt góðgerðarfélög sem það hefur
hjartans tilfinningu til, ekki hvatt
félaga sína er ganga yfir móðuna
miklu með blómum eða minningar-
kortum, ekki greitt félagsgjöld til
fræðifélaga eða pólitískra félaga svo
eitthvað sé nefnt. Svona er Island
líka í dag.
Ása var sjálfstæð kona og þurfti
ekki um of að treysta á leiðsögn
annarra. Hún leit jafnan á hlutina
eigin augum, var hún sjálf, í fyllsta
skilningi orðsins. Hún bar í brjósti
óvenjulegt næmi, hlýju og ástúð til
allra sem áttu við sjúkdóma og aðra
örðugleika að stríða. Hún var hugg-
ari þeirra eftir mætti í orðum og
gerðum. Það stóð ljómi af henni
hvar sem hún gekk öðram til
styrktar, þótt sjálf væri hún oft sár-
þjáð, enda hafði hún lent í mörgum
sjúkdómsraunum. Kjarkurinn var
óbilandi alveg fram til síðustu
stundar.
Ása var lifandi dugnaðar mann-
eskja og þrátt fyrir fötlun var hún
mikið á ferðinni síðustu árin, naut
þess að koma á mannamót, stunda
samkomur og dansleiki eldri borg-
ara þegar hún gat komið því við.
Hún var heilluð af danslistinni og
gömlu dönsunum, sem hún tók þátt
í, þótt heilsan gæfi varla tilefni til.
En áfram skyldi haldið, engin
sjálfsvorkunn var til í hennar fari.
Ása var reglusöm kona, bjó yfii’
fölskvalausri lífsgleði og átti auðvelt
með að gleðjast og gleðja aðra með
nærvera sinni.
Ása vann háleitt lífsstarf sem al-
þýðukona og móðir, leiðbeinandi
barna sinna og hjálparhella barna-
barna. Með þessum fátæklegu orð-
um vil ég fyrir mína hönd og félaga
okkar beggja votta börnum hennar
og barnabörnum og öðrum nánum
ættingjum djúpa samúð á sorgar-
stundu.
Brynjólfur V. Vilhjálmsson.
Að heilsast og kveðjast, - það er
lífsins saga. Við heilsuðum henni,
þessari lífsglöðu, fallegu konu, þeg-
ar hún kom til okkar í orlofsdvöl,
sem Bergmál stóð fyrir í Hlíðar-
dalsskóla í Olfusi.
Systur hennar tvær, Guðdís og
Ragna María, voru með í för og
saman fengu þær stærsta herbergi
hússins, sem upp frá þessu nefndist
„systrasvítan". Þær voru allar svo
jákvæðar og ljúfar konur, glaðlynd-
ar og gefandi persónuleikar, - og
Ása hafði sérstaka ánægju af að
dansa. Hún naut sín líka vel á gólf-
inu þessi fallega kona með mjúku
tónrænu hreyfingamar.