Morgunblaðið - 08.10.1999, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 8. OKTÓBER 1999 35 *
• verið starfrækt í ár
Morgunblaðið/Árni Sæberg

rir
tagi
itarherbergi Dvalar ásamt Aðalheiði
im þessar mundir.
og er vantar okkur til þess mannskap.“
Þörf á fleiri sjálfboðaliðum
Sigríður segir að miklu myndi muna
ef fleiri sjálfboðaliðai- kæmu til starfa
hjá þeim.
„Við enim að reyna að hafa opið einn
til tvo laugardaga í mánuði með hjálp
sjálfboðaliða en okkur vantai' fleiri sjálf-
boðaliða til að geta aukið enn við tím-
ann. Þeir sjálfboðaliðar sem starfa hjá
okkur koma einu sinni til tvisvar í mán-
uði í svona fjóra tíma í senn.“
Sigríður segh' að þau hafi einnig haft í
vinnu hjá sér fólk sem staríi við samfé-
lagsþjónustu, það er fólk sem hefur
fengið refsidóma sem það afplánar með
vinnu í þágu samfélagsins. „Þau hafa
komið og unnið hér tímabundið og
reynst okkur svo vel að þeirra var sárt
saknað þegar þau fóru,“ segir Sigi'íður.
Tilraunir hafa verið gerðar meðal
gesta Dvalai' með að taka að sér ákveð-
in verk og vinna þau saman. Þá hafa
þeir til dæmis fengið verkefni eins og að
merkja og pakka dreifíritum. Sigríður
segii' að góð og skemmtileg stemmning
hafí myndast í kringum slíka vinnu og
vinnan hafi ekki síður gildi þess vegna.
Margii' gestanna séu ekki í fastri vinnu
og því sé gott fyrir þá að fínna að þeir
geti vel unnið þegar þeh' einsetji sér
það.
I tilefni eins árs afmælis Dvalai' eim
allir áhugasamir boðnir velkomnir að
koma og skoða heimilið á sunnudaginn,
sem er alþjóðageðheilbrigðisdagurinn.
Eins eru allh' velkomnir á myndlistar-
sýninguna í sjálfboðamiðstöð Rauða
ki'oss Islands við Hverfísgötu, þar sem
hægt verðm' að sjá listaverk eftir gesti
Dvalai'. Sýningin verður opnuð á sunnu-
dag klukkan 12 og verður opin 10. til 22.
(pktóber fi'á klukkan 10 tii 16.
Ekki átaksverkefni
heldur eilífðarverkefni
Morgunblaðið/Þorkell
Sigurgeir A. Jónsson ríkistollstjóri.
Ríkistollstjóri og ríkis-
lögreglustjóri undirrit-
uðu í vor er leið samn-
ing um samstarf í bar-
áttunni gegn fíkniefn-
um. Sigurgeir A. Jóns-
son ríkistollstjóri segir
að samningurinn leggi
m.a. grunn að markviss-
ari miðlun upplýsinga
um fíkniefnamál milli
embættanna tveggja og
auki þar með líkur á ár-
angri í baráttunni gegn
ólöglegum innflutningi
á fíkniefnum.
SAMNINGURINN var und-
irritaður hinn 15. mars síð-
astliðinn en Sigurgeir segir
að nokkuð langt sé síðan
menn fóru að telja æskilegt að koma
fastri skipan á samstarf lögreglu og
tollgæslu. I sjálfu sér sé ekki nýtt að
þessir aðilar hafi með sér samstarf.
„Við höfum í gegnum tíðina átt
ágætt samstarf við lögregluna um
alls konar mál sem snerta tollalaga-
brot, bæði að því er lýtur að fíkni-
efnum og eins áfengissmygli,“ segir
hann. „Eg mundi líta svo á að samn-
ingurinn hefði verið jákvætt innlegg
í það samstarf sem fyrir var um
þessi verkefni en hann er engin for-
senda samstarfsins; að sjálfsögðu
ber lögreglunni og tollinum að starfa
saman að uppljóstrun mála.“
Sigurgeir segir að á undanförnum
árum hafí nágrannaþjóðh’nar verið að
vinna í að gera samstarf lögreglu og
tollgæslu markvissai-a í fíkniefnamál-
um. „ÞehTa niðurstaða hefur verið sú
að setja meiri festu í samstarfið til
þess að gera það markvissara. Við
ákváðum eftir viðræður, ég og Har-
aldur Johannessen ríkislögreglu-
stjóri, að það væri tímabært að við
settumst niður og könnuðum afstöðu
manna til þess hvort ekki væri rétt að
setja þetta í formlegan búning.
Um svipað leyti hafði verið sett á
laggirnar nefnd af hálfu dómsmála-
ráðuneytisins til þess að koma með
tillögur um hvernig mætti reyna að
sporna við því óæskilega ástandi sem
er í sambandi við smygl á fíkniefnum.
Samhliða þessu nefndarstarfi sem
lauk í mars var lokið gerð þessa
samnings okkar og hann var undirrit-
aður og kynntur að nokkru marki á
fundi sem við héldum um samninginn
sl. vor.“
Samræmd miðlun
upplýsinga
Sigurgeir segir skammt síðan
samningurinn var undirritaður og
smátt og smátt sé hann að
koma til framkvæmda.
„Meginmarkmið samn-
ingsins eru þau að styrkja
og efla samstarf lögregl-
unnar og tollgæslunnar
og skapa möguleika á
betri árangri í baráttunni við ólög-
legan innflutning fíkniefna. Við ætl-
um að stuðla að aukinni menntun
lögi'eglumanna og tollvarða; sam-
ræma og stuðla áð markvissri miðl-
un upplýsinga; efla samvinnu um
þjálfun og notkun fíkniefnaleitar-
hunda; skapa ákveðinn farveg fyrir
meira samráð fyrir yfirstjórn lög-
reglunnar og tollgæslunnar og reyna
að samhæfa betur öll okkar vinnu-
brögð í markvissri baráttu gegn
fíkniefnasmyglurum. Jafnframt vai'
meiningin að sameinast að einhverju
marki um samnýtingu tækjabúnaðar
sem við notum við eftirlitsstörf."
En hvernig birtist árangur auk-
innar samvinnu í daglegum störfum
tollvarða og lögi’eglumanna? „Það
má segja að þetta birtist fyrst og
fremst gagnvart þeim aðilum sem
eru mest í því eftirliti sem snýr að
fíkniefnamálum, t.d. tollvörðum á
Keflavíkurflugvelli, í Reykjavík og
lögreglumönnum í fíkniefnadeild lög-
reglunnar í Reykjavík.
Þessir aðilar starfa með einum
eða öðrum hætti saman að úrlausn-
um verkefna. Það kom fram síðast í
þessu stóra fíkniefnamáli. Þar hafa
tollverðir í Reykjavík og lögreglan
unnið mjög náið sarnan," segir Sig-
urgeir og nefnir að tollverðir og lög-
reglumenn hafi saman gert húsleitir
í tengslum við stóra fíkniefnamálið.
„Arangurinn birtist í því að menn
fara að vinna markvissar að málum,
meðal annars með því að skiptast á
upplýsingum til þess að mönnum sé
nokkuð ljóst hvar vandamálin liggja,
hvaða aðila við eigum að glíma við,
hvaða flutningsleiðir er um
að ræða og hverjir það eru
sem eru að flytja varning-
inn til landsins. Hið dag-
lega starf er fyrst og
fremst í höndum viðkom-
andi lögregluembætta og
tollstjóraembætta. Þessir aðilar
reyna þá að skiptast á upplýsingum,
til þess að reýna að upplýsa mál eða
grípa til aðgerða þegar svo ber und-
ir.“
„En þessi samningur er til þess að
gera nýundirritaður. Menn eru að
vinna að því núna að koma honum að
fullu til framkvæmda með því að
koma á ákveðnum samráðsnefndum
og samstarfshópum sem koma til
með að vinna enn frekar saman. Hér
hjá Ríkistollstjóra komum við fyrst
og fremst að heildarskipulagningu
starfanna, sem eins og ég sagði fer
fyi'st og fremst fram úti í tollstjóra-
og lögreglustjóraembættunum."
Samtvinnað hlutverk
Fyrir nokkrum árum voru fréttir
af samstarfsörðugleikum lögreglu-
manna og tollvarða um rannsóknir
fíkniefnamála og Sigui'geir segir að
e.t.v. hafi samskiptamál komið upp
einhvern tímann. „Eg hugsa að skýr-
ingin hafi verið sú að menn höfðu
ekki komið á skipulagi að því er
varðar upplýsingaflæðið milli lög-
reglu og tollgæslu. Ég held að eitt
mikilvægasta atriðið til þess að gott
samstarf geti verið sé að menn skipt-
ist á upplýsingum. Sé það ekki gert
er alltaf hætta á misklíð milli þeirra
sem koma að þessum verkefnum.
Eftirlitshlutverk tollgæslunnar og
lögreglunnar á þessu sviði er svo
samtvinnað að þarna verður að vera
mjög gott samstarf. Með þessum
samningi erum við að leggja til að
tollyfirvöld og lögregluyfii'völd komi
skikki á miðlun upplýsinga, ekki ein-
göngu sín á milli, heldur
einnig upplýsingum sem
streyma til okkar erlendis
frá. Við erum með sam-
starf við erlend tollyfir-
völd og lögreglan við er-
lend lögi'egluyfirvöld.
Þessir aðilar senda okkur upplýsing-
ar og það er ekki nægilegt að upplýs-
ingar sem koma frá tollyfirvöldum
erlendis stöðvist hjá okkur, slíkar
upplýsingar þurfa þar sem við á að
eiga greiðan aðgang til lögreglunnar
þannig að það sé gripið á öllum þátt-
um þessara mála.“
Sigurgeir segist þannig telja að
samningurinn verði til að styrkja
samstarf tollgæslu og lögreglunnar
og trúnaðartraust varðandi upp-
ljóstrun svona mála. „Við erum líka
að skoða miðlun upplýsinga í gegnum
gagnagrunn, sem gæti hjálpað okkur
mikið að koma upplýsingum á allar
okkar útstöðvar, þannig að allir þeir
lögreglumenn og tollgæslumennn,
sem vinna að þessum málum, hafí að-
gang að upplýsingunum. Vissulega
þurfa þessar upplýsingar að fara
leynt á vissum stigum en engu að síð-
ur þurfa menn að hafa aðgang að
þeim ef þeir eiga að geta sinnt sínum
verkefnum og náð árangri."
Aðspurður segir Sigurgeir að e.t.v.
megi segja að þessi upplýsingaskipti
hafi ekki verið nógu góð fram að
þessu en samningnum sé ætlað að
bæta úr því.
Sigurgeir segir að menn séu smátt
og smátt að gera sér betur og betur
grein fyrir því að fíkniefnasmygl og
fíkniefnaneysla hefur verið að aukast
í þjóðfélaginu. „Það hefur verið gripið
til úrræða til þess að sporna við þessu
smygli en ég held að það hljóti að
vera mjög mikilvægt að hafa skýrar
leikreglur til að fara eftir varðandi
samstarfið. Nú hafa menn reynt að
binda niður hvemig eigi að ná há-
marksárangri með þeim úmæðum
sem tollurinn og löggæslan hafa til
þess að upplýsa slík mál eða koma í
veg fyrir að fíkniefni berist til lands-
ins. Én það er ljóst að lögreglan og
tollgæslan munu aldrei geta sigrast á
þessu vandamáli, það þurfa aðrir að
koma að þessu starfí með okkur.
25 milljóna króna átaksverkefni
Ég held að það sé mjög mikilvægt
að landsmenn allir geri sér grein fyrir
því hversu geigvænleg hætta er varð-
andi þennan innflutning og hversu illa
fer fyrir mörgu því fólki sem ánetjast
þessum efnum. Það er líka mikilvægt
að þeir sem eru við æðsta stjórnvöl-
inn geri sér grein fyrir því að þessi
verkefni eru ekki tímabundin. Éyrir
þremur árum fór í gang átaksverk-
efni þar sem ríkisstjórnin lagði einar
25 mUljónh' til tollgæslunnar og 35
milljónir til lögreglunnar árlega.
Þessum fjármunum hefur
verið vel varið til þess að
reyna að stemma stigu við
fíkniefnasmyglinu. Þetta
verkefni var ráðgert í þrjú
ár, nú er þeirri fjárveit-
ingu sem menn töluðu um
að verja tU þessa átaksverkefnis lokið
en verkefninu er ekki lokið.“
Er þessar 25 milljónir ekki að
finna í fjárlagafrumvarpinu sem nú
hefur verið lagt fram? „Ég hef ekki
séð fjárlagafrumvarpið og get ekki
alveg tjáð mig um þetta en ég vona
að við gerð fjárlagafrumvarpsins fyr-
ir árið 2000 hafí verið gert ráð fyrir
að hæfílegum fjármunum hafi verið
varið til þessa málaflokks. Þetta eru
ekki nein þriggja ára verkefni, held- „
ur eilífðarverkefni,11 sagði Sigurgeir
A. Jónsson ríkistollstjóri.
Tollverðir og
lögregla vinna
náið saman
Fleiri aðilar
verða að koma
til sögunnar