Morgunblaðið - 07.01.2000, Qupperneq 4

4 FÖSTUDAGUR 7. JANÚAR 2000
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Frestur stéttarfélaganna til að skila inn kröfum rennur senn út
Gera stranga kröfu um trygg-
ingaákvæði í samningum
FINNBJORN Hermannsson, for-
maður Samiðnar, segir að launþega-
hreyfíngin muni leggja mikla
áherslu á tryggingaákvæði í næstu
kjarasamningum. Samiðn mun ekki
gera samninga með jafnveikum
tryggingaákvæðum og í síðustu
samningum.
Undirbúningur aðila vinnumar-
kaðarins undir kjaraviðræður er nú í
fullum gangi. Formlegar viðræður
eru þegar hafnar og hefur Samiðn
t.d. átt þrjá fundi með Samtökum at-
vinnulífsins og er stefnt að því að
halda næsta fund fljótlega eftir
helgina.
Félögin eru að
móta kjarakröfur
Að sögn Þóris Einarssonar ríkis-
sáttasemjara gera flestar viðræðu-
áætlanir samningsaðila ráð fyrir að
stéttarfélögin verði búin að skila inn
kjarakröfum um miðjan þennan
mánuð. Hann segist reikna með að í
kjölfarið hefjist viðræður að fullum
krafti, en samningar á almennum
markaði renna flestir út 15. febrúar.
Verkamannasambandið setti í
haust fram tillögur um skammtíma-
samning, en ekki náðist samkomulag
um þá hugmynd. Forystumenn
VMSI hafa því undanfama daga ver-
ið önnum kafnir við að móta kröfur
sem ganga út frá samningi til langs
tíma, en þær verða lagðar fram í síð-
asta lagi 25. janúar.
Aðalsteinn Baldursson, formaður
fiskvinnsludeildar VMSI, segir að
hugmyndir um skammtímasamning
hafi nú verið lagðar til hliðar og
menn vinni að því að ná langtíma-
samningi. Hann harmar að vinnu-
veitendur skyldu ekki koma á móts
við hugmyndir VMSI um samning til
skamms tíma. Hann segir að þó að
þessar hugmyndir hafi verið lagðar
til hliðar muni Verkamannasam-
bandið ganga til samninga í tveimur
fylkingum, þ.e.a.s. hið svokallaða
Flóabandalag annars vegar og félög-
in á landsbyggðinni hins vegar. Fé-
lögin muni eftir sem áður horfa til
hvers annars við mótun kröfugerðar.
Samningar opnist ef
verðbólga verði meiri en 6%
Bæði Samiðn og Rafiðnaðarsam-
bandið settu fram kröfur í nóvem-
ber. Samiðn krefst þess að kaup-
máttur hækki um 4-5% á ári og
lægstu laun hækki sérstaklega.
Samningstíminn verði 2-3 ár. Raf-
iðnaðarsambandið vill semja til
tveggja ára og krefst þess að upp-
hafshækkun verði 8% og síðan 4%
um næstu áramót og 4% í upphafi
árs 2002.
Finnbjörn sagði að Samiðn vildi
gera samning til langs tíma m.a.
vegna þess að í slíkum samningi
væri helst von til þess að hægt væri
að ná markmiði um áframhaldandi
stöðugleika í verðlagi. Vinnuveitend-
ur hefðu sýnt því áhuga að gera
skammtímasamning, m.a. með það
að markmiði að ná öllum launþegum,
þar á meðal opinberum starfsmönn-
um, að sama samningsborðinu.
Áhugi á þessu hefði hins vegar
minnkað eftir að í ljós kom að sam-
staða væri ekki um þessa leið.
Rafiðnaðarsambandið gerir kröfu
um það að samningar verði lausir ef
verðbólga á ársgrundvelli fer upp
fyrir 6%. Sama gildi ef samið verður
um umtalsvert meiri launahækkanir
við aðra hópa. Finnbjörn sagði að
Samiðn gerði einnig kröfur um mikl-
ar tryggingar í komandi samningum.
„Við teljum að það verði að vera
annaðhvort mjög sterk tryggingaá-
kvæði í samningunum eða opnun eft-
ir ákveðinn tíma ef forsendur bresta.
I þeirri verðbólgu sem nú er verður
að ríkja ákveðin launastefna í land-
inu. Ef það kemur í ljós að við höfum
samið um ranga launastefnu og ein-
hverjir aðrir telja svigrúm fyrir aðra
launastefnu verðum við að taka mið
af henni líka. Tryggingaákvæði
samninganna myndu m.a. taka mið
af þessu.“
Móta kröfur um
sameiginleg mál
Tryggingaákvæði í gildandi samn-
ingum eru mjög veik. Finnbjörn
sagði að þeir samningar hefðu verið
gerðir við allt aðrar aðstæður en nú
ríktu. Verðbólga hefði verið að auk-
ast og spár gerðu frekar ráð fyrir
aukinni verðbólgu og það kallaði á
betri tryggingar í samningum.
Landssamböndin hafa að undan-
förnu verið að ræða um sameiginleg
mál sem verða á forræði ASÍ. Þar er
bæði um að ræða mál sem snúa að
ríkisvaldinu og samtökum vinnuveit-
enda. Ari Skúlason, framkvæmda-
stjóri ASÍ, sagði að meðal mála sem
menn væru að ræða væru skattamál,
fjölskyldumál, fæðingarorlof, veik-
indaréttindi og ákvæði um vinnu-
staðasamninga. Unnið væri að því að
móta kröfur í þessum málum og þar
með að finna sameiginlegan gnind-
völl. Hann sagði að málin væru ekki
komin á það stig að ljóst væri hvaða
sameiginlegu mál yrðu sett á oddinn
í komandi viðræðum eða hvort það
yrði gert.
Miklar
annir
við snjó-
mokstur
Heldur meiri kostnaður varð á síð-
asta ári hjá Vegagerðinni vegna
snjómoksturs en á árinu 1998, að
sögn Hjörleifs Ólafssonar, deildar-
stjóra hjá Vegagerðinni.
Þetta helgast aðallega af aukinni
þjónustu. Nú er mokað daglega
norður í land og austur á Húsavík,
austur á Firði með suðurströndinni.
Mikill skafrenningur var á Mýr-
dalssandi í fyrradag þegar myndin
var tekin. Andrés Pálmason frá
Kerlingardal var fenginn til að
blása snjóinn af þjóðvegi 1 á Mýr-
dalssandi með snjóblásara til að
halda greiðri umferð um sandinn.
Reikna má með því að miklar annir
verði við snjómokstur eftir áhlaup-
ið sem gerði í gær og spáð var að
gengi yfir landið si'ðustu nótt.
‘r ' ;. -- - - ■ ,
• ~ík

* ■ i\ ■■
wjp""'" • ■ ~ ■ '■
c > s, **■# :

;r'S!
Morgunblaðið/Jónas Erlendsson
VIVEMTY
BERND BERGER
ÚTSALAN
Hæstiréttur Svíþjóðar um kostnað vegna flugvirkjanáms
Kröfum á hendur ís-
lenska ríkinu vísað frá
HÆSTIRÉTTUR Svíþjóðar stað-
festi með dómi 30. desember sl. nið-
urstöðu Svea Hovrátt og Vásterás
Tingsrátt um að vísa beri frá dóm-
stólum kröfum Vásterás-sveitarfé-
lagsins á hendur íslenska ríkinu um
greiðslu kostnaðar vegna menntun-
ar íslenskra flugvirkja í Vásterás.
Vásterás-sveitarfélagið stefndi
menntamálaráðuneytinu íslenska
fyrir sænskum dómstólum árið
1997 til greiðslu kostnaðar vegna
náms íslenskra framhaldsskóla-
nema í flugvirkjun í skóla í Vást-
erás. Krafði Vásterás
menntamálaráðuneytið um greiðslu
Sagt njóta frið-
helgi í Svíþjóð
kostnaðar er nam um fjórum mil-
ljónun sænskra króna eða u.þ.b. 33
milljónum íslenskra króna.
Af hálfu menntamálaráðuneytis-
ins var ekki talið unnt að fallast á
þessa kröfu, enda hafi verið gerður
norrænn samningur árið 1992 um
greiðslu kostnaðar vegna fram-
haldsmenntunar Norðurlandabúa
utan heimalands á öðrum Norður-
löndum og samkvæmt þeim samn-
ingi bar sænskum yfirvöldum að
greiða þennan kostnað.
Dómur Hæstaréttar Svíþjóðar
byggðist á því að í máli þessu nyti
íslenska ríkið friðhelgi í Svíþjóð og
er í forsendum dómsins m.a. vísað
til hins norræna samnings frá 1992
í því sambandi. Taldi Hæstiréttur
Svíþjóðar að því væri ekki unnt að
fjalla um dómkröfur Vásterás á
hendur íslenska ríkinu fyrir sænsk-
um dómstólum.
Einar Kalman hæstaréttarlög-
maður í Svíþjóð, sem er af íslensk-
um ættum, annaðist réttargæslu
fyrir íslands hönd í málinu.