Morgunblaðið - 05.02.2000, Síða 14

14 LAUGARDAGUR 5. FEBRÚAR 2000
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Landsnet býður ódýr símtöl til útlanda með tilkomu nýrrar tækni
Odýrara að
hringja út en
í GSM-síma
innanlands
Landsnet ehf. býður nú viðskiptavinum sín-
um millilandasímtöl, þar sem samnýtt er
nýjasta nettækni og hefðbundin leið í flutn-
ingum símatala. Talsmaður fyrirtækisins
segir verð símtala að meðaltali 40-50%
lægra en hjá Landssímanum.
Morgunblaðið/Sverrir Vilhelmsson
Stefán Snorri Stefánsson, framkvæmdastjóri Landsnets ehf.
STEFÁN Snorri Stefánsson, fram-
kvæmdastjóri Landsnets, segir
samkeppnisaðilana hafa lækkað sín
gjöld eftir að Landsnet kom á
markaðinn. Stefán Snorri telur að
símtalsflutningar muni í framtíðinni
að mestu fara gégnum netkerfi og
að þessi nýja tækni verði til þess að
símagjöld í heiminum muni lækka
verulega.
Landsnet ehf. er netþjónustufyr-
irtæki sem stofnað var árið 1995 og
sérhæfir sig í alhliða ráðgjöf við
uppbyggingu og rekstur tölvunet-
kerfa. Starfsmenn eru þrír. Hinn
16. desember hóf fyrirtækið að
bjóða símaþjónustu til útlanda. Að
sögn Stefáns Snorra er kerfi þeirra
er einfalt, aðeins þarf að slá inn
1080 í stað 00 þegar hringt er til út-
landa. Ekki þarf sérstakan lykil eða
annan aukabúnað við símana og
hægt er að hringja úr hvaða síma
sem er.
Mikilvægt að gera hlutina á
réttan hátt
Stefán Snorri segir að sl. haust
hafi hann farið að hugleiða að hasla
sér völl á símamarkaðnum og telur
það áhugaverðan viðauka við aðra
starfsemi fyrirtækisins, þar sem
þessi net- og símatækni sé mikið til
að renna saman. Honum fannst
einnig verð á símtölum til útlanda
vera allt of hátt og taldi að með til-
komu nýrrar tækni og frelsi í síma-
þjónustu, væri hægt að lækka þessi
gjöld á umtalsverðan hátt.
Sú þróun á sér nú stað í heimin-
um að hin hefðbundna 25 ára gamla
PBX símtækni er að víkja fyrir
hinni nýju tækni sem kallast PCX
(IP Telephony Private Commun-
ication Exchange). Talinu er breytt
í stafrænt form og fært yfír IP
burðarlag, en IP er nú þegar notað í
allflestum netkerfum fyrirtækja
hér heima og erlendis.
Að sögn Stefáns Snorra hafa
menn haldið að sér höndum hér
heima varðandi þessa nýju tækni,
að sumu leyti vegna frétta um
slæman árangur þar sem hlutirnir
hafa ekki verið framkvæmdir á rétt-
an hátt. Hann segir tækninni hafa
fleygt mikið fram en sú regla skiptir
miklu máli að gera hlutina á réttan
hátt. Með tilkomu þessarar nýju
tækni þarf hvert símtal minni band-
breidd en í hefðbundnum símtals-
flutningum og þar með lækkar verð
á símtölum til notenda. Ennfremur
er sveigjanleikinn meiri þar sem
hægt er að senda símtölin innan
netkerfa fyrirtækja.
Viðskiptavinir eru
mjög ánægðir
Veruleg aukning er í notkun
þessarar tækni hjá bæði stórum og
smáum símafyrirtækjum erlendis.
„Þetta er tækni sem ég hef haft
mikla trú á. Ég ákvað því að setja
þennan búnað upp og útkoman varð
framar mínum björtustu vonum.
Skýrleiki símtalanna er mikill, suð
minnkar og bergmál er fáheyrt.
Enda heyrum við að viðskiptavin-
irnir eru mjög ánægðir," segir Ste-
fán Snorri.
Símtölin hjá Landsneti fara þó
ekki eingöngu eftir netkerfum. Ste-
fán Snorri segir að viðskiptavinir
hringi inn í gegnum kerfi Lands-
símans eða annarra símafélaga hér
heima og þurfí því að greiða þeim
innanlandsgjald fyrir afnot af
þeirra kerfum. Að sögn Stefáns
Snorra hefur Landssíminn gefið út
þá yfirlýsingu að þau gjöld muni
lækka á næstunni.'
Frá Landsneti fari símtölin eftir
neti til Bandaríkjanna. Þaðan er
hringt í gegnum hefðbundin símafé-
lög ytra, þannig að nettækni er
fyrst og fremst notuð til að komast
út fyrir landsteinana. Þótt talgæði
hjá símafélögunum ytra séu yfir-
leitt góð gera allflest símafyrirtæki
samninga sín á milli um símtals-
flutninga um kerfi hvers annars.
Þau símafélög sem enn nota gömlu
tæknina senda í sumum tilfellum í
gegnum gervihnattasamband til
fjarlægra staða og þá rýrna gæðin.
Éftir því sem nettækninni fleygir
fram minnkar hættan á slíku, m.a.
vegna þessa að nettækni hentar illa
í gervihnattasamböndum.
Ætla að hasla sér völl erlendis
„Stóru erlendu símafélögin eru
að færa sér þessa nýju tækni sífellt
meira í nyt, t.d. milli heimsálfa, ann-
ars verða þau ekki samkeppnisfær.
Þetta verður til þess að símagjöld í
heiminum hafa farið lækkandi og
eiga eftir að lækka enn frekar."
Erlend stórfyrirtæki, m.a. Cisco
Systems sem er eitt stærsta net-
búnaðarfyrirtæki í heiminum, nota
þessa tækni í sínum eigin símkerf-
um. Uppgangur fyrirtækja sem
framleiða netbúnað sem þessi tækni
byggist á er mjög hraður. Fyrir
sjóði og aðra sem fjárfesta í erlend-
um hlutabréfum eru þessi fyrirtæki
einkar áhugaverð.
Stefán Snorri segir að tækifærin
séu mikil á þessum vettvangi og
Landsnet sé nú að huga að því að
hasla sér völl á erlendum mörkuð-
um með hliðstæðan búnað og þann
sem notaður er hér heima.
Stjórnendur BUGL leggja áherslu á að bráðaþjomista verði efld við deildina
Helgaropnun er
ekki forgangsmál
STJÓRNENDUR barna- og ungl-
ingageðdeildarinnar segja að það sé
forgangsmál að opna bráðamóttöku-
deild fyrir mikið veik börn og ung-
linga sem þurfa tafarlaust á heil-
brigðisþjónustu að halda. Þeir telja
hins vegar ekki forgangsmál að hafa
barnadeild opna um helgar, en hún
hefur verið rekin sem fimm daga
göngudeild síðan 1995.
Eydís Sveinbjamardóttir, hjúkr-
unarframkvæmdastjóri á bama- og
unglingageðdeild Landspítalans,
sagði að á sínum tíma hefði verið
tekin ákvörðun um að hafa deildina
lokaða um helgar í ljósi þess fjár-
magns sem veitt væri til deildarinn-
ar. Það væri mjög dýrt að hafa deild-
ina opna um helgar og það hefði
verið mat stjómendar BUGL að
fjármunirnir væra betur nýttir með
því að verja þeim í önnur verkefni.
Eydís sagði að þetta fyrirkomulag
hefði í stóram dráttum gengið upp.
Reynt hefði verið að bregðast við til-
vikum þegar heilbrigðisstarfsfólk
hefði metið ástand sjúklings þannig
að hann þyrfti á innlögn að halda yf-
ir helgi. Hún sagði að það kynni að
vera að í einhverjum tilvikum væra
foreldrar ekki ánægðir með þetta. Á
BUGL væri starfrækt unglingadeild
um helgar og reynt hefði verið að
leysa mál veikra bama í samvinnu
við starfsfólk hennar. Það hefði
gengið upp, en auk þess væra hjúkr-
unarfræðingar gjaman settir á bak-
vakt í þeim tilfellum þegar foreldrar
mjög veikra bama þurfa á aðstoð
um helgar á barnadeild sem þeir
gætu leitað til.
Eydís sagði að þessi lokun um
helgar bitnaði mest á hópi barna
sem væra mest veik og stundum
færi það saman'að fjölskyldur við-
komandi barna væra veikar fyrir.
Þessi hópur væri u.þ.b. 10% af þeim
sem nytu þjónustu deildarinnar.
Reynt væri að vinna með fjölskyldur
þessara barna á þann hátt að þau
væra send heim með ákveðin verk-
efni um helgar, sem væri síðan unn-
ið úr þegar þau mættu aftur. Það
væri því reynt að hafa samfellu í
vinnunni.
Eydís sagðist gera sér grein fyrir
að þessi lokun um helgar fæli í sér
ákveðið gat í þjónustunni, sem reynt
hefði verið að leysa með ódýrari
lausnum. M.a. væri BUGL með vísir
að heimaþjónustu þar sem markm-
iðið væri að veita meiri þjónustu við
veik böm heima í upphafi og í lok
innlagnar og einnig íyrir börn og
unglinga sem era á dagdeild. Með
þessu móti væri hægt að stytta inn-
lögn og spara í rekstri, en það væri
nauðsynlegt að festa þessa starf-
semi í sessi.
Fjármunum betur
varið í annað
Eydís sagði að teknar hefðu verið
saman upplýsingar um þörf fyrir
helgarþjónustu á barnadeild. Niður-
staðan hefði íyrir sú að á árinu 1998
hefði verið þörf fyrir þessa þjónustu
í um 40% af helgum á því ári. Þessar
tölur sýndu að það gætu komið upp
tímabil þar sem reyndi á þjónustu
um helgar, en síðan kæmu tímabil
inn á milli þar sem ekkert væri leit-
að eftir henni. M.a. þess vegna hefðu
stjómendur BUGL metið það svo að
fjármunir sem færa í að hafa deild-
ina opna um helgar væra betur nýtt-
ir í annað.
Eydís sagði að ef hún þyrfti að
forgangsraða í þjónustu BUGL
myndi hún ekki setja opnun um
helgar í fyrsta, annað eða þriðja
sæti, nema því aðeins að nægir fjár-
munir hefðu fengist til málaflokks-
ins. Það sem væri forgangsmál nú
væri að koma upp betri bráðaþjón-
ustu við deildina. Unnið væri að því
þessa stundina að útbúa pláss fyrir
bráðveik börn og unglinga.
Ólafur Guðmundsson, yfirlæknir
á BUGL, tók undir með Eydísi og
sagðist ekki telja það forgangsmál
að hafa barnadeildina opna um helg-
ar. í flestum tilvikum hefði gengið
vel að stunda meðferðarstarfið á
fimm daga deild. Því væri þó ekki að
leyna að það kæmu upp tilvik þar
sem þörf væri fyrir þjónustu deild-
arinnar um helgar.
„Þetta er ekki það vandamál sem
brennur brýnast á okkur. Það er
annað sem við vildum setja í forgang
að leysa. I því sambandi vil ég nefna
bráðamóttökudeild. Nú er verið að
útbúa tvö herbergi á unglingadeild-
inni sem gefur okkur aukið færi á að
taka við unglingum í bráðainnlögn.
Þarna er verið að stíga skref í átt að
því að bæta bráðaþjónustu, en
reyndar þyrftum við að fá bráðamót-
tökudeild sem væri mönnuð fagfólki
allan sólarhringinn. Þessi nýju rúm
fela ekki í sér breytingar á bráða-
þjónustunni. Hún verður áfram rek-
in í dagvinnutíma og sameiginleg
með fullorðinsdeildum um kvöld og
helgar. Við getum ekki veitt meiri
bráðaþjónustu á BUGL nema að fá
meira húsnæði og fleira starfsfólk."
Ólafur sagði að það vantaði einnig
tilfinnanlega langtímameðferðarúr-
ræði fyrir unglinga, sem tæki við af
meðferð á unglingadeild. í dag væri
engin framhaldsmeðferðardeild rek-
in fyrir unglinga á vegum heilbrigð-
iskerfisins. Barnavemdarstofa, sem
heyrir undir félagsmálaráðuneytið,
væri með úrræði, en það væri fyrst
og fremst ætlað fyrir unglinga í
vímuefna- og hegðunarvanda. Ung-
lingar sem nytu þjónustu BUGL
ættu oft litla samleið með þessum
hópi. Ólafur tók fram að þarna væri
um tiltölulega lítinn hóp sjúklinga að
ræða, en vandi hans væri mikill.
Ólafur sagði í sambandi við helg-
arþjónustu við börn og foreldra að
félagsþjónusta sveitarfélaganna
þyrfti að bjóða upp á úrræði á þess-
um tíma því að foreldrar stæðu oft
frammi fyrir miklum vanda sem
eðlilegt væri að félagsþjónustan
mætti.
Áhugi fyrir auknu
samstarfí
í umræðum á Alþingi sl. miðviku-
dag kom fram gagnrýni á að ekki
væri gert ráð fyrir að böm og ung-
lingar með geðræna sjúkdóma legð-
ust inn á nýjan bamaspítala sem er í
smíðum.
Ásgeir Haraldsson, prófessor í
barnalækningum og forstöðulæknir
á barnaspítala Hringsins, sagði að
barna- og unglingageðdeildin heyrði
rekstrarlega undir annað svið,
þ.e.a.s. undir geðsvið en ekki barna-
lækningasvið.
„Það er áhugi fyrir því á Barna-
spítala Hringsins að auka samstarf
þessara deilda veralega. Hins vegar
era skiptar skoðanir um það hvort
nauðsynlegt sé að báðar stofnanir
séu undir sama þaki,“ sagði Ásgeir.
Hann sagði að þegar fyrstu áætl-
anir hefðu verið gerðar um nýjan
bamaspítala hefði ekki tekist að
samræma áætlanir í þessum efnum,
enda væri það víða svo að bama- og
unglingageðdeildir væra ekki í sama
húsnæði og barnadeildir.
„Við vonumst hins vegar eftir
meira og betra samstarfi við bama-
og unglingageðdeildina á komandi
árum,“ sagði Ásgeir ennfremur.
Jenný Steingrímsdóttir, formaður
Foreldrafélags geðsjúkra barna og
unglinga, sagði að bamageðdeildin
hefði ekki verið opin um helgar í
mörg ár. Hins vegar ætti hún auð-
vitað að vera opin þá jafnt sem aðra
daga, því börnin væru veik um helg-
ar eins og aðra daga vikunnar.
Hún sagði jafnframt að einn af
stærstu draumunum væri að komið
yrði upp aðstöðu til hvíldarinnlagna
og það væri afar brýnt að hafist yrði
handa í þeim efnum.
Hún sagði að hún hefði ekkert
heyrt um hvernig bráðamóttaka
vegna bamanna væri hugsuð, en
samkvæmt því sem fram kæmi í
Morgunblaðinu í frásögn af umræð-
unum á Alþingi væri rætt um tvö
rúm inn á barna- og unglingageð-
deild. Það væri mjög jákvætt að fá
bráðamóttöku því ástandið í þeim
málum hefði verið alveg óþolandi.
„Við eram bara svo langt á eftir í
þessum málum í samanburði við
aðra sjúklingahópa að við höfum
voðalega litla þolinmæði til að bíða,“
sagði Jenný.
Hún sagði að málefni geðsjúkra
barna og unglinga hefðu frá upphafi
setið á hakanum og það væri afskap-
lega mikilvægt að átak yrði gert í
þessum málum hið bráðasta. Það
þyldi enga bið.
„Þetta er orðið mjög knýjandi, að-
allega hvað varðar þessi hvíldar-
heimilismál. Það getur gengið illa að
fá vistun fyrir þessi börn og fólk er
bundið allan sólarhringinn, alla daga
ársins. Það era auðvitað fleiri syst-
kini á heimilum í mörgum tilvikum
og það verður að vera hægt að fá
smá hvíld,“ sagði Jenný.
Hún sagði spurð hvort henni
fyndist að barna- og unglingageð-
deild hefði átt að vera á nýjum
barnaspítala að ef þau fengju góða
þjónustu skipti kannski ekki máli
hvar hún væri til húsa úr þessu. Að
hennar áliti hefði hins vegar átt að
gera ráð fyrir þessari þjónustu á
nýjum barnaspítala, því báðir sjúk-
lingahóparnir þyrftu í mörgum til-
fellum að styðjast hvor við annan.