Morgunblaðið - 13.05.2000, Síða 12

12 LAUGARDAGUR 13. MAÍ 2000
MORGUNBLAÐIÐ
FRETTIR
Frumvarp um varnar-
samstarfíð orðið að lögum
FRUMVARP utanríkisráðherra um
framkvæmd tiltekinna þátta í vam-
arsamstarfi íslands og Bandaríkj-
anna varð að lögum á Alþingi í gær
en 28 þingmenn stjórnarflokkanna
greiddu því atkvæði sitt í lokaaf-
greiðslu á meðan 20 þingmenn
stjórnarandstöðunnar sátu hjá.
Aður hafði frávísunartillaga
Sverris Hermannssonar, formanns
Frjálslynda flokksins, verið felld og
einnig breytingartillaga frá Guð-
mundi Hallvarðssyni, þingmanni
Sjálfstæðisflokks. Fól tillaga Guð-
mundar í sér að tekin yrðu í lögin
sambærileg ákvæði og eru í banda-
ríska hluta sjóflutninga fyrir vamar-
liðið í Keflavík, um að þeir séu á
höndum fyrirtækis er siglir skipum
undir íslenskum fána og með ís-
lenskri áhöfn. Breytingartillaga
Halldórs Ásgrimssonar utanríkis-
ráðhema um frestun á ákvæðum
framvarpsins um verktöku í eitt ár
var hins vegar samþykkt.
I atkvæðaskýringu um tillögu
Halldórs sagði Sighvatur Björgvins-
son, þingmaður Samfylkingar, að
Samfylkingin myndi að sjálfsögðu
styðja hana, þó að flokkurinn sæti
hjá við afgreiðslu málsins að öðra
leyti. Samfylkingin hefði jú flutt
sambærilega tillögu við aðra um-
ræðu málsins en henni hefði verið
hafnað í utanríkismálanefnd og síðan
felld í atkvæðagreiðslu í þinginu.
Frumvarp um skattfríðindi forseta Islands
Samþykkt að veita afbrigði
o g taka málið á dagskrá
ALÞINGI samþykkti í atkvæða-
greiðslu í gær að veita afbrigði frá
þingsköpum svo hægt verði að taka á
dagskrá frumvarp um skattfríðindi
forseta íslands. Vora 43 þingmenn
því samþykkir, 3 vora á móti en 4
sátu hjá. Gert er ráð fyrir að mælt
verði fyrir framvarpinu í dag en ekki
er ljóst hvort þingmönnum vinnst
tími til að afgreiða það sem lög fyrir
þingslit, sem stefnt er að verði um
miðjan dagídag.
í atkvæðagreiðslunni í gær vora
Svanfríður Jónasdóttir, Lúðvík
Bergvinsson og Guðrún Ögmunds-
dóttir, þingmenn Samfylkingar, á
móti því að veita afbrigðin en þau
Kristján L. Möller, Gísli S. Einars-
son, Bryndís Hlöðversdóttir og Ein-
ar Már Sigurðarson, þingmenn Sam-
fylkingar, sátu hjá. Aðrir þingmenn
Samfylkingar greiddu atkvæði með
því að veita afbrigðin en Sighvatur
Björgvinsson lagði samt áherslu á að
svona ættu samskipti löggjafarþings
við forseta lýðveldsins ekki að vera.
Lýsti Svanfríður þeirri afstöðu
sinni að breyta ætti þessum lögum af
yfirveguðum hætti og með góðri
samstöðu. Enga brýna nauðsyn bæri
til að standa svona að málum og hún
væri því á móti því að veita afbrigðin.

gf ji ílíliiiiii
ALÞINGS
Knstinn H. Gunnarsson, þing-
flokksformaður Framsóknarflokks-
ins, lýsti því yfir að framsóknarmenn
myndu ekki standa í vegi fyrir því að
þetta mál kæmist á dagskrá en að
þeir legðu því liðsinni í trausti þess
að málið fengi eðlilega umfjöllun í
efnahags- og viðskiptanefnd. Ög-
mundur Jónasson, þingflokksfor-
maður Vinstrihreyfingarinnar -
græns framboðs, gerði hins vegar at-
hugasemd við að menn álitu það
sjálfgefið að laun annama embættis-
manna en forsetans myndu hækka ef
framvarpið yrði að lögum. Það væri
ekki Alþingis að ákveða laun forset-
ans, þau mál væru á herðum kjara-
nefndar. Undir orð Ögmundar tók
Halldór Asgrímsson utanríkisráð-
herra.
Sigríður Anna Þórðardóttir, þing-
Handhafar forseta-
valds skattfrjálsir
í fjarveru forseta
HANDHAFAR forsetavalds, þ.e.
forsætisráðherra, forseti Alþing-
is og forseti Hæstaréttar, njóta
jafnra launa og forseti Islands
þegar þeir fara með forsetavald
um stundarsakir vegna fjarvista
forsetans. Skulu launin skiptast
að jöfnu milli þeirra. Samkvæmt
upplýsingum sem fengust hjá
ríkisskattstjóra og fjármálaráðu-
neytinu era laun þau sem hand-
hafar forsetavalds fá vegna for-
setastarfans skattfrjáls á sama
hátt og laun forseta.
Ragnheiður Snorradóttir, lög-
fræðingur í fjármálaráðuneytinu,
segir að litið hafi verið svo á í
framkvæmd, sennilega allt frá
stofnun lýðveldisins, að handhaf-
ar forsetavalds væra undanþegn-
ir greiðslu tekjuskatts af þeim
tekjum sem þeir fá sem hand-
hafar forsetavalds. Þessar tekjur
væra framtalsskyldar en ekki
skattskyldar. Verði undanþága
forseta frá skattskyldu hins veg-
ar felld niður, eins og gerð er til-
laga um í frumvarpi nokkurra
þingmanna, falla skattfríðindi
handhafa forsetavalds einnig
niður.
Bragi Gunnarsson, forstöðu-
maður hjá ríkisskattstjóra, segir
að þessi framkvæmdavenja
byggist á reglugerð um tekju- og
eignarskatt frá árinu 1963.
Engin bein ákvæði eru um það
í lögum að handhafar forseta-
valds skuli njóta skattfríðinda en
reglugerðin hefur verið túlkuð
með þessum hætti á undanförn-
um áratugum. Að sögn Braga
hefur komið til umræðu að það
sé kannski vafasöm framkvæmd
að byggja þetta fyrirkomulag á
gamalli reglugerð. „Astæðan er
sú að það er búið að þrengja þær
heimildir sem framkvæmdavald-
ið hefur til þess að setja í reglu-
gerð skattareglur sem kveða á
um rýmri rétt en lögin kveða á
um en lögin kveða eingöngu á
um að forseti íslands sé undan-
þeginn skattgreiðslu," sagði
hann.
Forseti íslands er bæði und-
anþeginn greiðslu allra beinna
sem óbeinna skatta s.s. virðis-
aukaskatts og tolla. Samkvæmt
upplýsingum Braga og Ragn-
heiðar hafa handhafar forseta-
valds hins vegar ekki notið und-
anþágu frá greiðslu óbeinna
skatta og gjalda. Hefur verið tal-
ið að skattfrelsi þeima nái ein-
göngu til launa vegna forseta-
starfans, þótt það sé hvergi
beinlínis tekið fram í lögum.
flokksformaður Sjálfstæðisflokks-
ins, sagði hér á ferðinni einfalt mál.
Ríkur vilji væri fyrir því á Alþingi að
breyta lögunum og þar að auki hefðu
allir forsetaframbjóðendur, þ.á m.
núverandi forseti, lýst því yfir fyrir
fjóram áram að þeir væra hlynntir
því að skattfríðindi forsetans yrðu
afnumin. Hér væri því ekki óeðlilega
að verki staðið og það væri rangt að
með þessu væri eitthvað sérstaklega
vegið að núverandi forseta eða for-
setaembættinu.
Frá keppni í ólympískum hnefaleikum.
Deilt um ólymp-
íska hnefaleika
SKIPTAR skoðanir eru um það
hvort lögleiða eigi ólympíska
hnefaleika. Frumvarp þess efnis
var til annarrar umræðu á Alþingi í
gærkvöldi en atkvæði verða greidd
um það í dag. Nokkrir þingmenn
óskuðu eftir því að umræðunni yrði
frestað til að flýta fyrir störfum
þingsins, en við því var ekki orðið.
I upphafi umræðunnar mælti
Kristinn H. Gunnarsson, Fram-
sóknarflokki, fyrir nefndaráliti
meiri hluta menntamálanefndar.
Hann mælir með samþykkt frum-
varpsins og segir í nefndaráliti
hans að það sé einsdæmi að ólymp-
ísk keppnisgrein sé bönnuð með
löggjöf. Vitnaði Kristinn m.a. til
rannsókna sem sýndu að aðeins 1
af hverjum 60.000 sem iðka áhuga-
mannahnefaleika yrði fyrir meiðsl-
um.
Drífa Hjartardóttir og Gunnar
Ráðherra ræðir við
starfsfólk Leifsstöðvar
HALLDÓR Ásgrímsson utanríkis-
ráðherra sagði á Alþingi í gær að
hann vonaðist til að geta átt fund
með starfsfólki Flugstöðvar Leifs
Eiríkssonar í næstu viku um þær
breytingar sem í vændum eru á
rekstri flugstöðvarinnar. Frum-
varp ráðherrans um stofnun hluta-
félags um rekstur Flugstöðvarinn-
ar var rætt á Alþingi og lagði
Halldór áherslu á það í umræðunni
að ekki þyrfti að hafa áhyggjur af
starfsöryggi starfsfólks vegna
breytinganna, útþensla væri að
eiga sér stað í rekstrinum og hver
einasti starfsmaður væri því afar
dýrmætur.
Jón Kristjánsson, Framsóknar-
flokki, hafði gert grein fyrir nefnd-
aráliti meiri hluta utanríkismála-
nefndar, en nefndin leggur til að
frumvarpið verði samþykkt. Fyrsti
minnihluti nefndarinnar lagði aftur
á móti til að frumvarpinu yrði vísað
til ríkisstjórnarinnar og sagði
Steingrímur J. Sigfússon, formað-
ur VG, að málið væri engan veginn
nógu vel undirbúið. Margrét Frí-
mannsdóttir, þingmaður Samfylk-
ingar, gerði hins vegar grein fyrir
því að Samfylking myndi sitja hjá
við lokaafgreiðslu málsins.
Halldór Ásgrímsson sagði í svari
til Steingríms að hann gæti ekki
útilokað að ákveðið yrði í framtíð-
inni að selja hlutabréf í flugstöð-
inni. Engin áform væra hins vegar
uppi um að fara út í slíka sölu.
Steingrímur hafði óskað eftir því
að utanríkisráðherra lýsti því yfir
að ekki yrði farið út í sölu hluta-
bréfanna næstu 12-15 árin en Hall-
dór sagði útilokað að hann gæti
gefið slíka yfirlýsingu.
Birgisson, þingmenn Sjálfstæðis-
flokks, telja að það hljóti að vera á
valdi hvers og eins hvaða íþrótt
hann stundar. Gunnar vakti athygli
þingheims á að ólympískir hnefa-
leikar væru hvergi bannaðir í
heiminum nema á íslandi og sagði
bannið fela í sér forsjárhyggju.
Ásta Ragnheiður Jóhannesdótt-
ir, þingmaður Samfylkingarinnar,
sagði að ef það væri forsjárhyggja
að banna ólympíska hnefaleika, þá
væri forsjárhyggju þörf.
Kolbrún Halldórsdóttir, þing-
maður Vinstrihreyfingarinnar -
græns framboðs, mælti fyrir nefnd-
aráliti minnihluta menntamála-
nefndar en hann er alfarið á móti
lögleiðingu ólympískra hnefaleika.
Sagðist Kolbrún sammála niður-
stöðu átta af níu fulltrúum í heil-
brigðis- og trygginganefnd Al-
þingis, en hún veitti umsögn um
frumvarpið.
Kolbrún vitnaði í ræðu sinni m.a.
í viðtal við tvo unga pilta í skóla-
blaði Menntaskólans í Reykjavík
sem ber yfirskriftina „Gaman að
berja bestu vini sína“. Notaði hún
viðtalið til að sýna fram á að meg-
inhugmyndin á bak við hnefaleika
væri skaðvænleg. Þuríður Back-
man, þingmaður Vinstrihreyfing-
arinnar - græns framboðs, sagði að
viðhorf til þess að lemja annan
mann réði miklu um afstöðu henn-
ar til frumvarpsins. „Mér var bara
kennt að maður lemur ekki annan
mann. “
Katrín Fjeldsted, þingmaður
Sjálfstæðisflokks, rakti þær rann-
sóknir sem gerðar hafa verið og
sýna fram á að hnefaleikar eru
hættulegir. Ræddi hún einkum um
hættuna á því að hljóta heilaskaða
og vitnaði í ýmis erlend læknasam-
tök. „Ég er ekki að taka afstöðu
gegn lögleiðingu ólympískra
hnefaleika af þvermóðsku,“ sagði
Katrín. Hitt væri ljóst að væru rök-
in með og á móti skoðuð léki eng-
inn vafi á því hver niðurstaðan
yrði.
Frumvarp um mat á umhverfísáhrifum
Nokkuð góð sátt
í umhverfisnefnd
ALÞINGI samþykkir að öllum lík-
indum í dag nýja heildarlöggjöf um
mat á umhverfisáhrifum, en frum-
varp ráðherra um mat á umhverfis-
áhrifum var rætt í gær. Nokkuð
góð samstaða náðist um málið í um-
hverfísnefnd en tekist var á um
svokallað sólarlagsákvæði. Sam-
kvæmt því era framkvæmdir sam-
kvæmt leyfum, sem útgefin voru
fyrir 1. maí 1994, ekki háðar lög-
formlegu umhverfismati hefjist
þær fyrir árslok 2002.
Nefndin skilaði sameiginlegu
nefndaráliti og mælti Ólafur Örn
Haraldsson, þingmaður Framsókn-
arflokks og formaður umhverfis-
nefndar, fyrir. Leggur nefndin m.a.
til að lögin verði endurskoðuð
fyrir 1. janúar 2003. Ein helsta
breytingin víkur hins vegar að 7.
grein frumvarpsins og er hún til
komin vegna dóms Hæstaréttar í
máli Stjörnugríss hf. Þar dæmdi
Hæstiréttur að heimild umhverfis-
ráðherra í 6. grein núgildandi laga
til að meta hvaða framkvæmdir
skuli fara í umhverfismat væri of
víðtækt framsal löggjafans á valdi
sínu til framkvæmdarvaldsins, og
var ákvörðun umhverfisráðherra í
máli Stjörnugríss dæmd ógild.
Heimild ráðherra er enn til stað-
ar samkvæmt 7. grein framvarps
að nýjum lögum og skoðaði nefndin
hana því sérstaklega. í áliti hennar
kemur fram að hún telji að ákveðin
viðmið sem fram koma í 3. viðauka
frumvarpsins takmarki mjög heim-
ild ráðherra og setji henni skorður.
Leggur nefndin því til að í stað
þess að ráðherra taki um það
ákvörðun að einstök framkvæmd sé
háð mati á umhverfisáhrifum verði
honum heimilt um að mæla svo fyr-
ir í reglugerð og bæta framkvæmd-
um við 2. viðauka, en í honum eru
taldar upp framkvæmdir sem meta
þarf sérstaklega.
í umfjöllun umhverfisnefndar
mun einkum hafa verið tekist á um
bráðabirgðaákvæði I í frumvarpinu
en þar er kveðið svo á um að fram-
kvæmdir samkvæmt leyfum, er út-
gefin voru fyrir 1. maí 1994, verði
ekki háðar mati á umhverfisáhrif-
um hefjist þær fyrir árslok 2002.
Skrifa þær Þórunn Sveinbjarnar-
dóttir, Samfylkingu, Kolbrún Hall-
dórsdóttir, Vinstrihreyfingunni -
grænu íramboði, og Katrín Fjeld-
sted, Sjálfstæðisflokki, undir álit
umhverfisnefndar með fyrirvara
m.a. með hliðsjón af þessu ákvæði.
Hafa þær Þórunn og Kolbrún lagt
fram breytingartillögur sem fela
m.a. í sér að menn hafi einungis
fimm mánuði frá gildistöku nýrra
laga til að hefja framkvæmdirnar.