Morgunblaðið

Dagsetning
  • fyrri mánuðurmaí 2000næsti mánuður
    SuÞrMiFiLa
    30123456
    78910111213
    14151617181920
    21222324252627
    28293031123
    45678910

Morgunblaðið - 13.05.2000, Blaðsíða 33

Morgunblaðið - 13.05.2000, Blaðsíða 33
MORGUNBLAÐIÐ ERLENT LAUGARDAGUR 13. MAÍ 2000 33 „Eigna- skiptaglæp- ir“ algengir í Rússlandi Glæpir hafa svo náð að gegnsýra rússneskt samfélag eftir endalok Sovétríkjanna, segir Alexander Malkevitsj, að fólki kemur meira á óvart ef það fréttir af heiðarlegum land- stjóra en þjófí og mútuþega. „MAFÍA“ þýðir „fjölskylda" en í Rússlandi er átt við yfirvöld og þá reglu sem ríkir í samfélaginu. En hvers konar reglu eiginlega? Vinsæl- asta umfjöllunarefni vestrænna fjöl- miðla er hin svokallaða „rússneska mafía". Það eru eingöngu þeir sem ekki tolla í tískunni sem minnast ekki á „fjöldann allan af rússneskum glæpasamtökum“. Mér finnst stund- um sem þessi Grýla hafi í upphafi verið sköpuð til að hræða fólk á Vest- urlöndum. í Rússlandi verður enginn undr- andi eða felmtri sleginn við að heyra glæpi nefnda. í huga fólks er ekki til nein mafía. Glæpii’ eru daglegt brauð og þá má flokka í þrennt; venjulega glæpi, spillingu í stjórnsýslu og svokölluð „eignaskipti". Þetta eru allt jafn slæmir glæpir. I fyrsta lagi eru „venjulegir glæpir“, sem fólk kemst í snertingu við í daglega lífinu, eins og rán, heimilisofbeldi og morð í heimahúsum. I þessu tilfelli er skelfilegast að ofbeldið hefur aukist svo mjög (sérstaklega kynferðislegt ofbeldi gegn börnum og unglingum) að menn eru ráðþrota. í öðru lagi kemur spilling í stjórnsýslu. Hún er síður sýnileg en viðgengst þó í öllum 89 héruðum Rússlands. Spillingin er mikil og allir vita af henni en eru orðnir samdauna henni. Fólki kemur meira á óvart ef það fréttir af heiðarlegum landstjóra en þjófi og mútuþega. „Eignaskipti“ hafa orðið að verulegu vandamáli á síðustu árum. Þau virðast vera sprottin úr venjulegri glæpastarf- semi og spillingu og enda nær und- antekningarlaust með skipulögðum morðum (flest eru framin í Moskvu og Sankti Pétursborg). Engin ráð virðast vera gegn þessu og ef þau fyndust virðist baráttan samt fyrir- fram töpuð. Fjöldi glæpa í Rússlandi fer yfír þrjár milljónir Að sögn liIA-fréttastofunnar sagði Vjatsjeslav Ti-ubnikov, yfir- maður glæparannsókna í innanríkis- ráðuneyti Rússlands, á blaðamanna- fundi í borginni Voronezh að ástandið væri „erfitt“. Trubnikov sagði að „í fyrsta skipti á síðustu tíu árum hefðu glæpir í Rússlandi farið yfir þriggja milljóna markið“. Þai' átti hann við að þrjár milljónir glæpa hefðu verið skráðir en að sjálfsögðu má bæta fjölda glæpa við sem ekki eru skráðir (fjárkúganir, nauðganir í heimahúsum o.fl.). Með einföldu reikningsdæmi má því segja að einn af hverjum sextíu í Rússlandi hafi þurft að þjást vegna einhverra glæpa á síðasta ári. Fjöldi morða, rána og nauðgana hefur aukist. Trubnikov sagði einnig að stríðsátök í Tsjetsjníu hefðu í för með sér að „glæpagengi og vopn flæddu um allt landið“. Hann sagði þó ákveðna bjartsýni ríkja í rann- sókn glæpamála og var þar að vísa til sprengjuárásanna í Moskvu og öðr- um borgum Rússlands. Margir sem áttu þátt í þeim sprengjuárásum hafa verið hand- teknir. Einnig er vitað hverjir þeir eru sem skipulögðu og hvöttu til þessa skæruhernaðar. „Rótina má rekja til Tsjetsjníu", sagði Trubn- ikov. En þar með er ekki allt upptal- ið. í gær sagði Vladimir Rushailo, innanríkisráðherra, fréttamönnum frá aukningu glæpa. Á síðustu átta mánuðum hefur þeim fjölgað um 22%. Hundrað sextíu og eitt þúsund hermönnum og varðliðum innanrík- isráðuneytisins hefur verið fengið það hlutverk að halda uppi lögum og reglu í landinu. Séu allir hermenn og varðliðar taldir með mun meira en ein milljón manna sjá um að halda uppi lögum á götum úti og að berjast gegn glæpum. En þá á eftir að leita að rótum vandans og uppræta hann. Rússneska mafían stjórnar helmingi hagkerfisins Opinberar tölur segja að skipu- lögð glæpasamtök stjómi 40% af hagkerfi landsins en sumir segja að talan sé líkega hærri. T.a.m. stjórna glæpasamtök helmingi rássneskra bankastofnana. Tölur sýna að glæpa- samtök af ýmsu tagi ráða yfir fjörutíu þúsund fyrir- tækjum þar sem eigna- skipting er með ýmsum hætti. Þar af eru fimmtán hundruð ríkisfyrirtæki, fjögur þúsund fyrirtæki á hlutabréfamarkaði og sex hundruð bankar. Venjulega hafa fyr- irtækin mikla möguleika á að reka tvöfalt bókhald og þau ganga eins langt og spilltir, opinberir starfs- menn leyfa þeim. Skipulögð glæpa- starfsemi í Rússlandi á sér engar höfuðstöðvar þaðan sem henni er miðstýrt. Stóru samtökin eru í hverju héraði. Til vora samtök sem þekkt voru fyrir að teygja anga sína milli héraða en í dag er erfitt að greina á milli löglegra viðskipta og ólöglegra. Rannsóknir hafa leitt í Ijós að í mörgum héruðum Rúss- lands skýla mörg glæpasamtök sér bakvið lögleg viðskipti. Hægt er að flokka glæpi í Rúss- landi með hliðsjón af þróun skipu- lagðrar glæpastarfsemi. Flokkarnir eru: þátttaka í löglegum viðskiptum, yfirráð yfir bönkum og fjármála- stofnunum, viðskipti með eiturlyf, vopnasala, bílasala, stuldur á vöru- sendingum, viðskipti með forn- minjar, viðskipti með líffæri úr mönnum, viðskipti með villt dýr, skipulagt ofbeldi og árásir og sam- vinna við önnur glæpasamtök. Meira en fjörutíu og þijú þúsund glæpasamtök Meira en fimm hundruð þúsund glæpamenn eru þekktir. Þeir sér- hæfa sig í ýmsum tegundum glæpa og fremja þá oftast í samvinnu við landa sína. Að áliti leynilegra rannsókna- deilda eru eftirtalin svæði þau hættulegustu með tilliti til skipu- lagðrar glæpastarfsemi: Vladivost- ok, Ussuriisk, Khabarovsk, Irkutsk, Fjöldi morða, rána og nauðgana hefur aukist Reuters Bai-áttan gegn glæpum í Rússlandi getur tekið á sig ýmsar myndir. Þessir vopnuðu og grímuklæddu starfs- menn skattalögreglunnar gerðu á fimmtudag húsleit í höfuðstöðvum Media-MOST fjölmiðlasamsteypunnar í Moskvu. Media-MOST-samsteypan rekur sjónvarps- og útvarpsstöð, dagblað og tímarit, og sæta stjórnvöld í Kreml gjarnan gagnrýni í fjölmiðlum hennar. Krasnojarsk, Kemerovo-hérað, Ek- aterinburg, Saratov, Krasnodar, Dagestan, Moskva og Moskvu-hér- að. Síðust en ekki síst er Sankti Pét- ursborg sem fjölmiðlar útnefndu „höfðuborg glæpa“ síðustu tíu mán- uði. Þess ber einnig að geta að Sankti Pétursborg fékk einnig verð- launin fyrir að vera sú borg þar sem flest skipulögð morð höfðu átt sér stað síðustu tíu árin. En það er hluti af lengri sögu sem ekki verður sögð hér og nú. Á síðustu tveimur árum hafa dómsyfii'völd farið yfir og metið gögn sem tengjast um sex hundruð skipulögðum glæpasamtökum. Talið er að í Rússlandi séu nú starfandi meira en fjörutíu og þrjú þúsund samtök sem stunda glæpi af einu eða öðru tagi. Af þeim eru hundrað og sextíu af stærri gerðinni en um þrjú þúsund og fimm hundruð smærri þar sem tuttugu eða færri eru í hópnum. Nær sex hundruð hópar eru til sem ekki eru „slavneskir" og til- heyra einhverju einu þjóðerni. Þess- ir hópar sérhæfa sig í glæpum. „Azerbaijar\“-hópurinn stefnir á yfir- ráð í eiturlyfjasölu, fjárhættuspilum, veðmálum og verslun. „Ai-menski“- hópurinn er fyrst og fremst í sölu á stolnum farartækjum. Svindlarar af ýmsu þjóðerni, t.a.m. georgískir og norður-kákasískir sérhæfa sig í yfir- töku íbúða, gíslatökum og ránum. „Tsjetsjenar" eru sterkir á eldsneyt- is- og bflamarkaðinum, í lánastofn- unum og í fyrirtækjum sem versla með sjaldgæfa málma. ríkið sjálft framdi, alrfldð sem var skipulagt og stjómað af kommúnist- um. Fyrir hinn almenna borgara má segja að lög og regla hafi ríkt á yfir- borðinu. En á sama tíma tók ríkið frá borgaranum allt sem það gat, þar á meðal sparnað (með gjaldeyris- breytingum) og lagði líf fólks í rást með þrælavinnu. Allt fram að falli samfélags komm- únista viðurkenndu menn ekki opin- berlega tilvist skipulagðra glæpa- samtaka. En þar sem rássneskir fjölmiðlar í dag eru „hálfóháðh’“ og vegna áhrifa utan frá eru glæpir orðnir sýnilegri en áður. Ástandið versnar dag frá degi en það er ekk- ert nýtt. Yfirvöld þjóna viðskipta- mönnum vel en almenningi illa Eftirtektarvert er að allt frá 1989 hafa glæpir blómstrað í Rússlandi eða allt frá því að tilraun hófst til að gera Rússland að réttar- ríki. Ekki er hægt að horfa framhjá því að sú tilraun hefur því miður mistekist. Á yfirborðinu hafa einhverjar laga- breytingar átt sér stað. Herinn og réttarkerfið fá ekki beinar skipanir frá formanni kommúnistaflokksins og þingið hef- ur framkvæmdavaldið í sínum hönd- um samkvæmt lögum. Enginn er yf- ir lögin hafinn og jafnvel hinir spilltu segjast viðurkenna þau. En raunin er allt önnur. Fyrrverandi kommún- istar nota löglegar, hálflöglegar og leynilegar aðferðir við að breyta völdum í peninga og peningum í völd. Hámark lögleysunnar er að finna í einkavæðingu stórra iðnfyrirtækja og orkufyrirtækja þar sem saman fara peningastuldur og peninga- þvætti. Sú aðstoð berst frá áhrifa- mönnum í bankakerfinu sem í öðrum löndum sætu á bak við lás og slá. Þessum mönnum gefast mörg tæki- færi til að féflétta fólk og ekki hjálpa háir vextir né spilling hjá tollayfir- völdum. Viðskiptamenn sem vilja slá um sig með „Rússland - heimaland okk- ar“, andvarpa fegnir og greiða opin- berum starfsmönnum eða glæpa- mönnum mútufé (stundum er erfitt að sjá hver er hvað). Hið sorglega er að þetta slagorð er heiti á fyrrver- andi stjórnmálahreyfingu hins opin- bera. Þar á bæ geta menn verið ákveðnir og gert kröfur í málum sem henta þeim en þegar kemur að vernd hins almenna borgara slaka þeir á kröfunum. Leiðin er því greið fyrir skipulagða glæpastarfsemi sem nú þegar tröllríður einka- geiranum. Ríkið getur ekki hjálpað til við inn- heimtu skulda eða veitt fyrirtækjum nauðsynlega vernd. Það er einnig ófært um að skapa fyrirtækjum sómasamlegar aðstæður sem og uppfylla frumþarf- ir þeirra. Á meðan svo er leita menn í viðskiptalífinu þangað sem þessi þjónusta er veitt. Alexander Malkevítsj er ritstjóri timarits iSankti Pétursborg. Hámark lög- leysunnarað finna í einka- væðingunni Glæpir ekki nýir af nálinni Mikilvægt að átta sig á að núver- andi ástand mála er nýtt. Rússland var öldum saman skipulega upp- byggt samfélag. En það var aldrei samfélag þar sem lög og regla réðu ferðinni. Á valdatíma keisarans jókst eignaréttur fólks sem og friðhelgi einkalífsins lítið eitt. Þessi réttindi voru afturkölluð 1917 eftir október- byltingu „bolsévikanna". „Bolsévik- ar“ voru þeir kommúnistar sem fylgdu Lenin, sbr. „bolshe“ sem í rássnesku þýðir „sjálfsvald“. Þeir vildu meira - meira vald til fólksins. Glæpir eru áberandi í rássnesku þjóðlífi í dag en þeir hafa alltaf verið til staðai-. Á tíma Sovétríkjanna voru til skipulagðir glæpir en þeir fóru ekki eins hátt og í dag. Akveðnar glæpaklíkur stunduðu áratugum saman það sem kalla má „þjófnað í skjóli laga og réttar“. Oftar en ekki tengdust þær yfirvöldum á einn eða annan hátt og nýttu sér þau tengsl. Afar sjaldgæft var að þessar klíkur væru rannsakaðar af yfirvöldum eða að fjölmiðlar birtu fréttir af þeim. Að lokum eru það glæpir sem al- Frjáls eins og fuglinn í Camp-let tjaldvagni Einföld tjöldun, mikið pláss, áfast eldhús og fortjald, auk frábærrar endingar eru atriði sem gera Camp-let að einstökum tjaldvagni. Ef allir vagnar eru skoðaðir sést vel af hverju Camp-let nýtur vinsælda ár eftir ár. <^ÍSU JÓNSSON ehf Bíldshöfða 14 112 Reykjavík S. 587 6644
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað: 109. tölublað (13.05.2000)
https://timarit.is/issue/132865

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.

109. tölublað (13.05.2000)

Aðgerðir: