Morgunblaðið - 13.05.2000, Blaðsíða 79

MORGUNBLAÐIÐ
BREF TIL BLAÐSINS
LAUGARDAGUR 13. MAÍ 2000 79
Gras vex úr sporum
sauðkindarinnar
Frá Víkingi Guðmundssyni:
VIÐ lestur greinar Ingva Þor-
steinssonar datt mér fyrst í hug að
Drottni hefðu orðið á mistök í sköp-
unarverkinu, það
hefði aldrei átt að
skapa grasbíta.
En við nánari at-
hugun sá ég að
það var ýmislegt
fleira athugavert
við greinina.
Hann talar um að
mikið af hálend-
inu hafi verið
gróið land áður
en land byggðist
en orðar ekki frá hvaða tíma sú
gróðurþekja muni vera. En hún
mun vera frá þeim tíma þegar hita-
beltisloftslag var hér á landi og
Vatnajökull var ekki til og rakir
suðlægir vindar héldu nægum raka
í jarðveginum. Nú tekur jökullinn
allan raka úr suðlægu vindunumog
mælingar hafa sýnt að það er minni
úrkoma í Odáðahrauni en á Sahara-
eyðimörkinni. Þegar gosaska leggst
svo yfir þennan gróður er hætt við
að hann deyi á þeim köflum sem
askan er þykkust, það nægir síðan
til að sandfok og gróðurrof byrjar.
Eftir að sandalda fer af stað er fátt
sem stöðvar hana. Ymsar leiðir hafa
þó verið prófaðar en hafa ekki borið
teljandi árangur uppi á hálendinu.
Ár og lækir hafa svo borið sandinn
til sjávar og hafaldan byggt þar upp
undirlendi sem auðvelt er til rækt-
unar.
Gróðurtötrar
hálendisins og beit
Ingvi er undrandi á því að gróð-
urtötrar hálendisins skuli nýttir til
beitar en ég er þó meira undrandi á
að hann skuli láta sér detta í hug að
grösin sem vaxa í sumar haldi
áfram að vaxa næsta sumar. Nei,
þau verða að sinu engum til góðs
nema brennuvörgum. Þetta vissi
Drottinn og þess vegna skapaði
hann sauðkindina. Fræðimenn um
náttúru íslands ættu að ferðast um
landið með opin augun. Þá mundu
þeir sjá að á rústum hvers einasta
eyðibýlis grænkar jörð fyrst á
hverju vori og þó að allt annað blási
upp stendur torfan um eyðibýlið
þar til allt annað er farið. Hvers
vegna? Jú, þar hefur sauðkindin
ræktað upp sterkasta graslendi
sem völ er á.
Ég á heima á hól sem hlotið hefur
nafnið Grænhóll. Hann er malar- og
klapparhóll norðan Akureyrar þar
sem Krossanessklappirnar eru og
samskonar fyrirbæri en hann er
ræktaður upp af sauðkindinni.
Kringum Grænhól voru blautar
mýrar sem fé beitti sér á og þegar
það hafði kroppað nægju sína rölti
það upp á hólinn og lagðist á melt-
una. Þegar það stóð upp skildi það
eftir væna hrúgu af taði sem mynd-
aði jarðveg á hólnum. Þetta er að-
ferð sauðkindarinnar við ræktun og
ég kem ekki auga á að vísindamönn-
umtakist betur til.
Ég bjó á Hólsfjöllum í 14 ár og
kynntist hálendinu, gróðurfari, sög-
um og sögnum af eldgosum og
öskufalli og ég veit að eldfjallaaska
hefur átt stóran þátt í að eyðileggja
þann gróður sem þar var fyrir.
Vindurinn og frostið er annar or-
sakavaldur. I mólendi á Hólsfjöllum
eru víða sprungur sem opnast á
hverju vori og á hæðum er jarðveg-
ur fokinn bui-t vegna þess að þar
verða sprungurnar stærstar og
vindurinn nær að opna þær. Á upp-
blásnum söndum eru víða skilyrði
fyrir gróður en jarðvegur er þar svo
blandaður gosefnum og snauður af
fosfór að hann dregur ekki til sín
nægan raka til að vaxa. Ef þungu
farartæki er ekið um þessa sanda,
vex gras upp úr slóðinni. Glöggur
Austflrðingur og hálendisfari sagði
að sauðkindin stigi þyngst til jarðar
af öllum sem um landið færu og það
vex gras upp úr sporum hennar.
Allir sem fóðrað hafa fé vita að ef fé
er gefið fóður út á beran mel, vex
gras á melnum. Það væri því hægt
að græða upp stóra fláka með því að
fóðra fé á víðavangi, en það er til-
gangslaust að ausa heyi um örfoka
land og búast við uppskeru.
VÍKINGUR GUÐMUNDSSON,
Grænhóli, Akureyri.
Víkingur Guð-
mundsson
Ný lög um fæðingarorlof
VIÐ UNDIRRITAÐAR konur eig-
um það sameiginlegt að vera á barn-
eignaraldri. Við erum með mismun-
andi pólitískar skoðanir og að-
hyllumst mismunandi stefnur, en
um eitt mál erum við þó sammála.
Við erum sammála um það að ný-
samþykkt lög um fæðingar- og for-
eldraorlof sé eitt af stærstu skrefum
sem stigin hafa verið í framfaraátt
pg í átt að auknu jafnrétti í áratugi á
Islandi.
Það er okkur óskiljanlegt hvernig
hægt er að vera á móti þessu fram-
faraskrefi. Þær raddir sem hæst
hafa hljómað í þá átt hafa aðallega
haldið því á lofti að í lögunum sé
vegið að frjálsræði manna og fjöl-
skyldna. Ekkert er fjær lagi. Málið
er einfalt, ef þú vilt ekki nýta þér
það fæðihgarorlof sem í boði er,
gerðu það þá ekki. Þú átt valið. Sam-
kvæmt lögunum er ekki verið að
þvinga foreldra til að taka fæðingar-
orlof, heldur er þeim einungis gefinn
kostur á slíku.
Þá hafa einnig heyrst þær gagn-
rýnisraddir að með fyrirkomulagi
nýju laganna sé bótum beint að þeim
sem ekki þurfa á þeim að halda, að
hátekjufólk fái miklu meira greitt í
fæðingarorlofi en lágtekjufólk. Á
móti má spyrja að því hvort raun-
hæft sé með öðrum aðferðum en hin
nýju lög fela í sér að ráðast gegn
þeim launamun sem í dag er á milli
kynjanna. Samkvæmt eldri lögum
um fæðingarorlof vair mjög einfalt
reikningsdæmi fyi-ir barnafjölskyld-
ur að ákveða hvort foreldrið skyldi
taka frí frá vinnu og dvelja hjá barni
í fæðingarorlofi. Eðlilegt var að fjöl-
skylda veldi að tekjulægiá aðilinn
skyldi taka frí frá vinnu því þannig
varð fjárhagslegt tap fjölskyldunnar
minnst. Þannig hefur orðið til víta-
hringur kynjamisréttis, enda hefur
sá launamunur sem til staðar er í
dag stuðlað að því að móðir tekur
sér oftast ein frí frá vinnu, sem aftur
veldur því að vinnuveitendur eru
síður tilbúnir ráða konur í hátekju-
störf. Það er einmitt þessi vítahring-
ur sem nýju fæðingarorlofslögin
geta hjálpað að eyða. Sjái fjölskylda
fram á að það geti gengið upp fjár-
hagslega að faðirinn fari í fæðingar-
orlof er ekki lengur sjálfgefið að ung
kona sem sækir um vinnu verði met-
in í því ljósi að fyrirtækið kunni að
hafa af því kostnað að þjálfa og ráða
afleysingafólk á meðan hún er í
barneignarfríi, sem og jafnvel að
greiða henni laun í fæðingarorlofi.
Með því framfaraskrefi sem nú
verður stigið er því á engan hátt
gengið á rétt karlmanna á vinnu-
markaði heldur er verið að jafna
stöðu karla og kvenna á honum. Ein-
mitt þannig getum við tryggt betur
að verðleikar einstaklinganna
sjálfra ráði tækifærum þeirra og
kjörum, en ekki kynferði þeirra.
Hvað varðar þá gagnrýni að með
lögunum séu útgjöld ríkisins aukin
viljum við benda á að þrátt fyrir að
bæturnar komi að formi til frá rík-
inu, þá koma þær í raun frá fyrir-
tækjum landsins í formi trygginga-
gjalds, og því ekki alveg rétt að tala
um að með þessu frumvarpi sé verið
að auka ríkisútgjöld.
Enn aðrar raddir, úr nokkuð
ólíkri átt en þær sem fjallað er um
hér að ofan, hafa haldið því fram að
með því kerfi sem lögfest er í nýju
lögunum, sé unnið gegn hagsmunum
barnsins og að betra sé að konan
verði hjá barninu alla níu mánuðina
og helst lengur! Hér er ekki ætlunin
að gagnrýna lífsýn þess fólks sem
hefur skoðanir á borð við þessa, en
Frá Sigurði Grétari Guðmunds-
syni:
„ÍSLANDSBANKI-FBA hf,“ þvílíkt
klastursnafn! Er mönnum virkilega
alvara með að nefna hinn nýja sam-
einaða banka þessu klastursnafni,
Íslandsbanki-FBA hf?
Það er vissulega í fullu samræmi
við annað klastur sem hnoðað er
saman þegar fyrirtæki eru samein-
uð, en sem viðskiptamaður Islands-
banka mótmæli ég þessari nafna-
nauðgun.
Þegar nýr banki var reistur á
grunni hins gamla Utvegsabanka
þótti mörgum djarft að nefna hann
Islandsbanka, minnugir hvernig fór
fyrir banka fyrr á öldinni og bar það
nafn.
varla verður skilið við þessa um-
ræðu án þess að benda á eitt veiga-
mesta atriðið í þessu sambandi, það
er möguleika barns og föður þess til
að tengjast og vera samvistum hvort
við annað. Við veltum þeirri spurn-
ingu upp hvort hópur þeirra feðra
sem hafa lítil sem engin afskipti af
börnum sínum eftir hjónaskilnað,
væri minni ef hin sterku tengsl sem
skapast við umönnun barna væru
ekki bara á milli mæðra og barna
þeirra, heldur líka á milli feðra og
barna þeirra. Það er umhugsunar-
verð tilgáta að núverandi kerfi vinni
þannig gegn hagsmunum barnsins
og stuðli að því að það eigi einungis
eitt foreldri sem tekur virkan þátt í
uppeldi þess.
Anna Guðrún Árnadóttir
Áslaug Auður Guðmundsdóttir
Bergþóra Heiða Guðmundsdóttir
Dís Sigurgeirsdóttir
Erna Hjaltested
Elín Jónsdóttir
Guðrún Margrét Baldursdóttir
Guðrún Björk Bjarnadóttir
Hjördís Halldórsdóttir
Ingibjörg Ólöf Vilhjálmsdóttir
Kristín Edwald
Kristín Linda Árnadóttir
Telma Halldórsdóttir
En bankanum hefur farnast vel
með þetta reisulega nafn undir
djörfu og sérstæðu merki, sem þótti
óvenjulegt á sínum tíma og var og er
það vissulega.
Er enginn í forystu hins nýja sam-
einaða banka sem hefur það mikla
tilfinningu fyrir íslensku máli og sér
þessvegna og skilur hversu kauðaleg
þessi nafngift er?
Þið viðskiptamenn íslandsbanka,
látið tölvupósti rigna yfir hverja af-
greiðslu Islandsbanka og krefjist
þess að bankinn heiti áfram sínu fal-
lega nafni, íslandsbanki, látið menn
sem misst hafa alla tilfinningu fyrir
móðurmáli sínu finna til tevatnsins.
SIGURÐUR GRÉTAR
GUÐMUNDSSON,
Sæbólsbraut 26, Kópavogi.
Kauðaleg nafngift
Einkatimar/námskeið
simi 694 5494
Næsta námskeið hefst 17. maí
Með dáleiðslu getur þú sigrast á kvíða og
ójafnvægi og aukið getu þína og jákvæða
uppbyggingu á öllum sviðum. —-ggg:
K
Hringdu núna

''Nini v*+t'
Leiðbeinandi: Viðar Aðalsteinsson, dáleiðslufræðingur.
Húsbréf
Innlausnarverö
húsbréfa
Innlausnardagur 15. maí 2000.
1. flokkur 1989: Nafnverð: 500.000 kr. 50.000 kr. 5.000 kr. Innlausnarverð: 1.303.061 kr. 130.306 kr. 13.031 kr.
1. flokkur 1990: Nafnverð: Innlausnarverð:
500.000 kr. 1.150.443 kr.
50.000 kr. 115.044 kr.
5.000 kr. 11.504 kr.
2. flokkur 1990: Nafnverð: Innlausnarverð:
1.000.000 kr. 2.310.155 kr.
100.000 kr. 231.016 kr.
10.000 kr. 23.102 kr.
2. flokkur 1991: Nafnveró: Innlausnarverð:
1.000.000 kr. 2.147.344 kr.
100.000 kr. 214.734 kr.
10.000 kr. 21.473 kr.
3. flokkur 1992: Nafnverð: Innlausnarverð:
5.000.000 kr. 9.476.276 kr.
1.000.000 kr. 1.895.255 kr.
100.000 kr. 189.526 kr.
10.000 kr. 18.953 kr.
2. flokkur 1993: Nafnverð: Innlausnarverð:
5.000.000 kr. 8.742.541 kr.
1.000.000 kr. 1.478.508 kr.
100.000 kr. 174.851 kr.
10.000 kr. 17.485 kr.
2. flokkur 1994: Nafnverð: Innlausnarveró:
5.000.000 kr. 7.700.621 kr.
1.000.000 kr. 1.540.124 kr.
100.000 kr. 154.012 kr.
10.000 kr. 15.401 kr.
3. flokkur 1994: Nafnverð: Innlausnarverð:
5.000.000 kr. 7.559.848 kr.
1.000.000 kr. 1.511.970 kr.
100.000 kr. 151.197 kr.
10.000 kr. 15.120 kr.
Innlausn húsbréfa fer fram hjá íbúðalánasjóði, í bönkum,
sparisjóðum og veróbréfafyrirtækjum og liggja þar einnig
frammi upplýsingar um útdregin húsbréf
íbúðalánasjóður
Borgartúni 21 j 108 Reykjavík | Sími 569 6900 | Fax 569 6800