Morgunblaðið - 28.05.2000, Qupperneq 8

8 SUNNUDAGUR 28. MAÍ 2000
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
„Asnaspark ur
Gleðilega klisjulega kristnihátíð.
íslenska myndasafnið gefur út öskju með
ljósmyndum frá Vestmannaeyjum

Ljósmynd/Jón og Vigfús - Minjasafnið á Akureyri
Ein af myndunum sem fylla Ijósmyndaöskjuna. Myndin er tekin á vetr-
arvertíð árið 1932 eða 1933 og á henni er horft yfir Bæjarbryggjuna í
Vestmannaeyjum.
Ljósmynd/Þorsteinn Jósepsson
Hjössi (Hjörtþór Hjörtþórsson)
setti mjög svip á mannlífið í
Vestmannaeyjum á fyrri hluta
aldarinnar. Hann skartaði m.a.
þessari sórstæðu hárgreiðslu og
var talsvert á undan sinni samtíð
því móhíkanagreiðslan komst
ekki í tísku fyrr en um 1980.
Bregða á upp mynd
af fleiri kaupstöðum
ÍSLENSKA myndasafnið kynnti
nýverið útgáfu sína á öskju með
tuttugu sórprentuðum ijósmyndum
af mannlífinu í Vestmannaeyjum á
20. öld en myndirnar verða jafn-
framt til sýnis á ljósmyndasýningu
sem opnuð er í dag í Asgarði við
Heimagötu í Eyjum. Stefnt er að
því að bregða upp mynd af fleiri
kaupstöðum og landshlutum á ís-
landi á 20. öld með þessum hætti
en tilgangur útgáfunnar er að sýna
hversu miklum breytingum byggð,
mannlíf og umhverfi hór á landi
hefur tekið undanfarin eitt hundr-
að ár.
Á sýningunni í Vestmannaeyjum,
sem stendur til 4. júní, verða marg-
ar myndir sem aldrei hafa birst áð-
ur. Meðal myndasmiða eru þeir
Þorsteinn Jósepsson, Mats Wibe
Lund, Sigurgeir Jónasson og Frið-
þjófur Helgason og eru elstu
myndirnar frá Þjóðminjasafninu
og fleiri söfnum.
Myndaöskjunni Island í eina öld
- Vestmannaeyjar fylgir hins veg-
ar bók eftir Sigurgeir Jónsson,
kennara í Vestmannaeyjum, þar
sem Sigurgeir hefur ritað ítarleg-
an skýringartexta fyrir hveija
mynd, auk yfírlitsgreinar um þró-
un byggðar, atvinnulífs og samfó-
lags í Eyjum á 20. öld.
Framhaldið ræðst
af viðtökunum
fslenska myndasafnið er deild
innan útgáfufyrirtækisins Genea-
logia Islandorum - gen.is og er
tilgangur þess að skrá og varðveita
gamlar og nýjar myndir af landi og
þjóð í samvinnu við ýmis önnur
ljósmyndasöfn. Ritstjóri ljós-
myndaöskjunnar um Vestmanna-
eyjar var Kristján Siguijónsson og
fram kom í máli hans á fundinum í
gær að þegar hefði verið hafist
handa við undirbúning útgáfu á
öskju með myndum frá fsafirði og
Akureyri. Tók hann þó fram að sú
útgáfa réðist nokkuð af þeim við-
tökum sem Vestmannaeyjaaskjan
fengi.
Myndirnar á sýningunni í Vest-
mannaeyjum verða allar til sölu og
hið sama má segja um ljósmynda-
öskjuna sem kynnt var í gær.
Auglýsingastofan Skaparinn sá um
hönnun öskjunnar en Christopher
Lund, forstöðumaður Islenska
myndasafnsins, annaðist mynd-
vinnslu.
Norðurslóðamálefni rædd
Vistvæn
ferðaþjónusta
STOFNUN Vilhjálms
Stefánssonar efnir
til fundar um ferða-
mál á norðurslóðum á Ak-
ureyri á morgun. Ari
Trausti Guðmundsson
heldur fyrirlestur á fundin-
um, sem hefst kl. 20:00 í
Deiglunni. Ari Trausti var
spurður hvað hann ætlaði
að fjalla um í fyrirlestri sín-
um?
„Ég ætla að fjalla um
þýðingu ferðamennsku á
norðurslóðum, hversu mik-
ilvæg hún er fyrir þetta
geysistóra og strjálbyggða
svæði, og þá einnig hvað
hefur einkennt hana und-
anfarin ár. Mikilvægustu
þættimir í þessum fyrir-
lestri eru þeir að gera grein
fyrir þýðingu vistvænnar
ferðaþjónustu og hvað hún felur í
sér. Eg ætla einnig að ræða um
hvaða verkefni þetta setur okkur
bæði hér heima og annars staðar í
norðrinu, en allt er þetta hluti af
ráðgjafavinnu fyrir verkfræði- og
ráðgjafastofuna Línuhönnun.“
- Hver er þýðing ferðamennsku
á norðurslóðum?
„Hún hefur mikið hagrænt gildi,
það hefur verið slegið á að „af-
rakstur" af einum ferðamanni sé
álíka og af einu tonni af fiski. Þá
hefur þetta félagslega þýðingu því
þama er verið að kynna fólki mjög
mikilvæga menningu sem byggist
á náttúrunýtingu. I þriðja lagi er
þetta vistvænni búgrein heldur en
flest annað, það er auðveldai-a að
halda uppi vistvænni starfsemi í
ferðaþjónustu en í ýmiss konar
iðnaði.“
- Hvað er átt við með vistvænni
ferðamennsku?
„Til em sex „merkimiðar" sem
hægt er að hengja á vistvæna
ferðamennsku en ég ætla ekki að
telja það allt upp hér. Mikilvægast
er að þeim er það öllum sameigin-
legt að það er verið að halda um-
hverfisáhrifum ferðamennskunar í
lágmarki með öllum tiltækum ráð-
um og sjá til þess að heimamenn í
hveiju tilviki fái sem mest út úr
ferðaþjónustunni.“
- Hvaða verkefni setur þessi
ferðamennska okkur?
„Umhverfismál og ferðaþjón-
usta hafa lengi vel ekki verið spyrt
saman og það er ekki til nein mót-
uð stefna í þessum málum Ukt og
til er í fiskveiðimálum og verið er
að vinna að fyrir stóriðju. Sam-
gönguráðuneytið hefur tekið skref
með vinnuplaggi um þessi mál, en
lengra hefur þetta ekki þokast
enn. Samtök fyrirtækja í ferða-
þjónustu hafa líka tekið fyrsta
skrefið í að koma sér upp einhverri
stefnu og einstaka fyrirtæki hafa
tekið upp hjá sjálfum sér að vera
með vistvænan rekstur. En í heild
sinni erum við mörgum árum á eft-
ir þeim sem lengst eru komnir í
þessu. Ég er einfaldlega að óska
eftir að gerð verði grunnstefnu-
skrá sem verði sameign allra í
greininni. Og þá er ég að tala um
verkefnin hér heima en _________
þegar horft er á norð-
urslóðirnar í heild þá er
hægt að gera mjög
margt til að hjálpa til.“
-Eins og hvað er
hægtaðgera?
„Ég óska eftir að hið
nýlega stofnsetta heim- .........
skautaráð, sem er sam-
starfsvettvangur allra ríkjanna á
norðurslóðum, sem Islendingar
eiga aðild að, vinni að því að móta
meginlínur í ferðaþjónustu á þess-
um slóðum. Verið er að þróa sam-
starf háskóla á norðurslóðum,
Arctic University, og það væri
Ari Trausti Guðmundsson
► Ari Trausti Guðmundsson
fæddist í Reykjavík 3. desember
1948. Hann lauk stúdentsprófi
1968 frá Menntaskólanum í
Reykjavík og cand. mag. prófi í
jarðeðlisfræði og jarðfræði frá
háskólanum í Ósló 1973 og fram-
haldsnám stundaði hann við Há-
skóla íslands 1985 til 1986. Hann
hefur starfað sjálfstætt við ráð-
gjöf í sínu fagi, og við ritstörf og
dagskrárgerð í sjónvarpi og út-
varpi, einnig hefur hann unnið
mikið að ferðamálum. Ari
Trausti er kvæntur Maríu G.
Baldvinsdóttur sjúkraliða og
eiga þau þrjú böm.
mjög gott ef þar væri ferðamálun-
um tekið tak.“
- Hvað gætum við íslendingar
gert í þessum málum ?
„Ef vistvæn grunnstefna væri
tekin upp í ferðamálum þá setti
það okkur mjög mörg verkefni.
Það þýddi gjörbreytingu í ferða-
málum og mörgu sem tengist
þeim, svo sem eignarhaldi á landi,
hálendisskipulagi, menntun leið-
sögumanna og eftirliti með til þess
bærum starfsmönnum. Síðast en
ekki síst þurfum við að komast að
niðurstöðu um það hvað Island þoli
marga ferðamenn - náttúran og
samfélagið."
- Er búið að vinna mörg verk-
efni í þessum efnum sem við gæt-
umnýttokkur?
„Já, t.d. World Wildlive Fund,
sem eru hófsöm umhverfissamtök,
hafa sett fram leiðbeiningar í tíu
liðum handa ferðaþjónustufyrir-
tækjum og hvemig þau geta haft
sinn rekstur sem vistvænastan,
þau hafa líka sett fram tíu leiðbein-
ingar handa ferðamönnum og
hvemig þeir geta komið fram á
sem vistvænastan hátt. í báðum
tilvikum snúast leiðbeiningarnar
ekki aðeins um náttúmna heldur
líka um samfélögin á hveijum stað.
Það er sjálfsagt fyrir okkur hér að
nýta þessar leiðbeiningar og að-
laga íslenskum aðstæðum. Ég ætla
að fara aðeins í gegnum þessar
leiðbeiningar á fundinum á morg-
________ un.“
-Eigum við engar
reglur um þessi mál?
„Jú, vissulega eigum
við umgengnisreglur
Náttúravemdarráðs,
en þær taka aðeins til
lítils hluta af því sem
um ræðir. í hnotskum
gætum við sagt að ef tvennt gerist;
við náum samvinnu norðurslóða-
ríkja út fyrir vestur-norðursam-
starfið og ef við getum komið
ferðaþjónustunni á svipað stig og
fiskveiðar hvað snertir stjómun,
rannsóknir og stefnumótun, þá er
bjart framundan.
Þurfum að
vita hvað ís-
lensk náttúra
og samfélag
þolir marga
ferðamenn