Morgunblaðið - 30.06.2000, Síða 12

12 FÖSTUDAGUR 30. JÚNÍ 2000
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Skotar
gefa Al-
þingi sjö
feta stól
FORSETI skoska þjóðþingsins, Sir
David Steel, mun afhenda Alþingi Is-
lendinga forláta eikarstól að gjöf um
helgina í tilefni kristnihátíðarhald-
anna. Stólinn, sem er sjö fet eða 2,10
m á hæð og fagurlega útskorinn og er
ætlaður forseta Alþingis, elsta þjóð-
þings Evrópu, að því er fram kom í
dagblaðinu The Scotsman nú í vik-
unni.
Blaðið skýrir frá því að upphaflega
hafi verið hugmyndin að skera út tvo
eins stóla úr skoskri eik fyrir forseta
elsta þjóðþings Evrópu og þess
yngsta, Islands og Skotlands. íslend-
ingar hafi þegið sinn stól með þökkum
í tilefni kristnihátíðai-, en enn sé óljóst
með öllu hvort hinn stóllinn endi í fyr-
irhuguðu húsi skoska þjóðþingsins.
Smíði stólanna tveggja hefur orðið
að bitbeini embættismanna í Lundún-
um sem töldu ófært að um gjöf til Is-
lands frá skosku þjóðinni gæti verið
að ræða, þar eð Skotland væri ekki
futivalda ríki. Þvi var fallið frá þeirri
hugmynd og formlegur gefandi verð-
ur því skoska þingið. Ónafngreindur
heimildarblaðsins segir að aðalatriðið
sé að um prýðilegan smíðisgrip sé að
ræða og án efa verði honum vel tekið
á Islandi.
Hvað verður um hinn stólinn er
annað mál. Samkvæmt reglugerðum
Evrópusambandsins ber að bjóða út
stærri verk á svæðinu öllu, en mikill
vilji er fyrir því í Skotlandi að hús-
gögn í þinghúsinu verði gerð úr
skoskum viði, hönnuð af heimamönn-
um og framleidd þar í landi.
---------------
Kröfu um
geðrann-
sókn hafnað
HÉRAÐSDÓMUR Reykjaness
hefur hafnað kröfu sýslumannsins
í Kópavogi um að maðurinn sem er
í haldi, grunaður um að hafa orðið
valdur að dauða stúlku með því að
hrinda henni fram af svölum í
Kópavogi, sæti geðrannsókn. Hér-
aðsdómur taldi að með geðrann-
sókn hefði ekki átt að skera úr um
sakhæfi mannsins heldur hefði
verið beðið um hana vegna
gloppna í frásögn hans. Sýslumað-
urinn getur kært úrskurðinn.
--------------------
Ekið á dreng
á reiðhjóli
EKIÐ var á dreng á reiðhjóli á
Sauðárkróki laust eftir klukkan 8 á
miðvikudagskvöld. Slysið átti sér
stað á mótum Hólmagrundar og
Hegrabrautar. Hjá lögreglunni á
Sauðárkróki fengust þær upplýs-
ingar að meiðsl drengsins væru
talin lítils háttar.
---------------
Fimm og hálfs
árs dómi
áfrýjað
JÚLIUS Kristófer Eggertsson, sem
hlaut fimm og hálfs árs fangelsisdóm
vegna síns þáttar í Stóra fíkniefna-
málinu svonefnda, hefur áfrýjað
dómnum til Hæstaréttar. Kristján
Stefánsson, veijandi Júlíusar, segir
að skjólstæðingur sinn hafi alla tíð
haldið fram sakleysi sínu og á þeim
forsendum sé dómnum áfrýjað.
Kristján segir að sakfelling Hér-
aðsdóms sé byggð á afar veikum
grunni.
Morgunblaðíð/Ásdís
Geir Magnússon, forsljóri Olíufélagsins hf. og Siv Friðleifsdóttir um-
hverfísráðherra fylla á fyrsta metanbílinn hérlendis.
Niðurgreiðsl-
ur á raforku
til húshitunar
auknar
VALGERÐUR Sverrisdóttir iðn-
aðarráðherra hefur ákveðið að
auka niðurgreiðslur á raforku til
hitunar íbúðarhúsnæðis. Niður-
greiðslurnar eru auknar með
tvennum hætti þar sem þær ná til
allt að 50.000 kWh notkunar á ári,
en á síðasta ári var miðað við allt
að 30.000 kWh notkun á ári auk
þess sem upphæð niðurgreiðslna á
orkueiningu er aukin. Þessi hækk-
un á niðurgreiðslum ríkisins kemur
til framkvæmda nú þegar.
I fjárlögum yfirstandandi árs
voru fjárveitingar til niðurgreiðslu
á raforku til hitunar íbúðarhús-
næðis auknar um 160 milljónir
króna eða úr 600 milljónum í 760
milljónir. I samræmi við tillögur
nefndar sem iðnaðarráðherra skip-
aði sl. vor hefur ráðherra ákveðið
að auka niðurgreiðslur á raforku til
hitunar íbúðarhúsnæðis.
Við lok þessa árs verður fram-
kvæmd sérstakt uppgjör vegna
tímabilsins frá 1. janúar sl. og þar
til hækkunin kom til framkvæmda.
Fyrir þá sem hlut eiga að máli
verður reiknuð eingreiðsla frá
þeim tíma og þar til breytingar
voru gerðar á gjaldskrám orkufyr-
irtækja.
Þessar aðgerðir lækka hitunar-
kostnaðinn verulega hjá þeim sem
nota meiri orku til hitunar íbúðar-
húsa en sem samsvarar meðalnotk-
un og sem dæmi lækkar kostnaður
hjá notanda sen notar 50.000 kWh
á ári á algengasta hitunartaxtanum
hjá Rafmagnsveitum ríkisins úr um
160 þúsund kr. á ári í um 101 þús-
und kr. á ári, eða um 37%. Notandi
sem kaupir 30.000 kWh á þessum
taxta greiðir nú um 67 þúsund kr. á
ári í stað 73 þúsund krónur, sem er
um 8% lækkun. Meðalnotkun á
þessum taxta hjá Rafmagnsveitun-
um er um 33.000 kWh á íbúð á ári.
Hlutfall útblástursefna frá vélum sem brenna metani miðað við efni í útblæstri þegar þær brenna bensíni og dísilolíu
Útblástursefni 4 & Hlutfall miðað við bensínvél Hlutfall miðað við dísilvél
Koldíoxíð (C02) 20% minna 20% minna
Kolmónoxíð (CO) 74% minna 90% minna
Köfnunarefnisoxíð (NOx) 36% minna 60% minna
Sót (hærri kolvetni) 60% minna 80% minna
Fyrsti
metan-
bíllinn
fylltur
FYRSTI metanbíllinn fékk áfyll-
ingu á nýrri metanáfyllingarstöð
ESSO sem opnuð var á Bíldshöfða
2 í gær. Siv Friðleifsdóttir um-
hverfisráðherra dældi gasinu á
VW Transporter bíl sem er einn
af tuttugu fjölorkubilum sem
ganga jafnt fyrir metani og bens-
íni og hafa verið fluttir inn til
iandsins af Heklu hf. Þetta eru
þjónustubflar í eigu Reykjavíkur-
borgar, Sorpu, ESSO, Landssím-
ans og fleiri aðila. Metangasið er
unnið af Metan hf., dótturfyrir-
tæki Sorpu, og Aflvaka hf. á urð-
unarsvæði Sorpu í Álfsnesi.
Markmið Metans og ESSO er að
metan verði ávallt ódýrara en
bensin. Metanið er seit í rúmmetr-
um og kostar hver eining 80 krón-
ur. f hverri einingu metans er
12% meiri orka en í einum lítra af
95 oktana bensíni. Orka metans,
sambærileg við orkuna í bensín-
lítranum, kostar 71,43 krónur sem
er 23% minna en Iítri af 95 oktana
bensfni. Ögmundur Einarsson, for-
stjóri Sorpu, sagði við kynningu á
metani á áfyllingarstöðinni á
Bfldshöfða, að eldsneytið væri
ekki skattlagt og verðlagningin
tæki einvörðungu mið af kostnaði
við vinnslu þess. Hann sagði að ef
metan yrði skattlagt á sama hátt
og bensín yrði það aldrei valkost-
ur sem orkugjafi hér á landi.
Miðstöð fyrir áfallahjálp á Hellu lokað
Þörfin fyrir hjálp
enn fyrir hendi
SKAMMT er liðið frá því að stórir
jarðskjálftar riðu yfir Suðurland.
Eftir jarðskjálftana setti Rauði
kross íslands upp fjöldahjálpar-
stöðvar á Hellu og Selfossi en
þangað gat fólk leitað og fengið
stuðning. Miðstöðvunum var lok-
að á mánudag en margir finna
ennþá fyrir vanlíðan og kvíða í
kjölfar jarðskjálftanna.
Ágústa Gunnarsdóttir sálfræð-
ingur starfaði við áfallahjálp á
Hellu og Selfossi eftir jarðskjálft-
ana. Ágústa segist hafa haft
spurnir af því að fólk leiti enn eft-
ir áfallahjálp en komi að lokuðum
dyrum þar sem fjöldahjálpar-
stöðvunum hafi verið lokað.
„Sumir búa enn í tjöldum og hjól-
hýsum þar sem þeir þora ekki að
flytja aftur í hús sín af ótta við
annan skjálfta jafnvel þótt húsin
hafi ekki skemmst í stóru skjálft-
unum,“ segir Ágústa. Eins segir
hún að mörgum þeirra sem búa
einir líði mjög illa og dvelji jafnvel
hjá vinum og ættingjum.
Mikilvægt að skilja líðan
þeirra sem urðu fyrir áfalli
Hún segir að fólk sem þarf á
hjálp að halda geti nú leitað til
heilsugæslustöðva eða sjúkra-
húsa en í Sjúkrahúsi Reykjavíkur
f Fossvogi sé miðstöð fyrir áfalla-
hjálp á landinu. Ágústa segir að
eftir atburði í líkingu við þá sem
urðu nú í júnímánuði geti oft liðið
nokkur tími þar til áfall kemur í
ljós. „Það verður oft þegar meiri
ró hefur færst yfir og í þessu til-
felli hefur það líka áhrif að margir
óttast annan og stærri skjálfta."
Ágústa segir að sem betur fer
komist flestir heilir í gegnum at-
burði sem þessa en mikilvægt sé
að taka mark á áhyggjum fólks
sem hefur orðið fyrir áfalli og
gera ekki lítið úr ótta þess. Fólk
finni fyrir mikilli vanlíðan og sýni
því oft sterk viðbrögð.
Að sögn Ágústu var meirihluti
þeirra sem leituðu sér hjálpar eft-
ir skjálftana börn og konur,
minna hafi sést af karlmönnum.
„Það segir þó lítið um líðan
þeirra, þeim er kannski tamara að
harka af sér og bera ekki tilfinn-
ingar sínar á torg,“ segir Ágústa.
Áfallahjálp nokkurs konar
sálræn skyndihjálp
Hún segir að sumir þeirra sem
leituðu eftir hjálp hafi verið þjak-
aðir af innilokunarkennd og eftir-
skjálftarnir hafi haft slæm áhrif á
fólk. „Það kom fyrir að fólk, sem
var hjá okkur í viðtali, stökk
hreinlega upp og fór jafnvel að
titra og skjálfa þegar eftirskjálft-
ar gerðu vart við sig,“ segir
Ágústa.
Hún segir að börn leiti eftir ör-
yggi og meiri nærveru við for-
eldra eftir að þau verða fyrir
áfalli. „Mörgbörn ogjafnvel ungl-
ingar vilja smeygja sér upp í til
foreldranna á kvöldin og vera að-
eins nær þeim en venjulega,“ seg-
ir Ágústa. Hún segir að yngstu
börnin þurfi mikið á hjálp foreldr-
anna að halda. Þeim sem séu ung
gagnist lítið að koma í hjálpar-
viðtöl en foreldrar geti hjálpað
þeim og stutt þau með því að veita
þeim skilning og nærveru.
Aðspurð segir Ágústa að lang-
flestir sem verða fyrir áfalli jafni
sig á stuttum tíma. „En það eru
einnig dæmi um að langan tíma
taki fyrir fólk að jafna sig. Áfallið
getur líka kallað á slæmar minn-
ingar sem gera fólki erfitt fyrir,“
segir Ágústa.
Aðspurð segir Ágústa að áfalla-
hjálp sé ekki meðferð. „Þetta er
stuðningsviðtal og úr þessu viðtali
á fólk að fara aðeins sterkara í
burtu. Það má eiginlega kalla
þetta sálræna skyndihjálp,“ segir
Ágústa. Ágústa segir að rann-
sóknir hafi sýnt að þeim sem leita
sér hjálpar eftir áfall gangi betur
að vinna sig út úr vanda sínum en
þeim sem ekki leita sér hjálpar.