Morgunblaðið - 29.07.2000, Blaðsíða 1

171. TBL. 88. ÁRG.
LAUGARDAGUR 29. JÚLÍ 2000 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Rússar breyta um stefnu í Tsjetsjníu
Reiðubúnir til
viðræðna við
skæruliða
hafa margoft skorað á Rússa að
binda enda á átökin með samningum
við fulltrúa Tsjetsjena. Rússar hafa
jafnan svarað slíkum áskorunum
með því að þeir eigi ekkert vantalað
við hryðjuverkamenn.
Engin opinber staðfesting af hálfu
Tsjetsjena hafði í gær fengizt á því
að samningaumleitanir væru hafnar.
Kazantsov sagði ekkert um hver
stýrði samningaumleitununum né
hvar þær færu fram.
----------------
Concorde-slysið
Rannsókn-
in beinist
að hjól-
börðum
París, Washington. Reuters.
LEITARMENN fundu í gær lík í
rústum hótelsins sem Concorde-þota
Air France brotlenti á síðastliðinn
þriðjudag og er talið að hinn látni
hafi verið gestur á hótelinu. Tala lát-
inna í slysinu er þá komin í 114. Þar
af fórust 109 með vélinni.
Rannsóknamefnd flugslysa í
Frakklandi (BEA) greindi frá því í
gær að svo virtist sem eldurinn, er
kviknaði undir bakborðsvæng þot-
unnar í flugtaki, hefði ekki átt upptök
sín í hreyflunum undir vængnum og
að sprungið hefði á einum eða jafnvel
tveimur hjólbörðum á vélinni. Hefði
það hugsanlega sett af stað örlaga-
ríka keðjuverkun.
í yfirlýsingu frá BEA segir m.a.:
„Ekkert brak hefur fundist úr innvið-
um hreyflanna. Svo virðist sem eld-
urinn hafi komið upp fyrir utan
hreyflana, en þetta hefur ekki verið
staðfest."
NTSB varaði við hættu
af hjólbörðum
Belfast. Reuters.
FJÖLDA fanga, sem voru að afplána
dóma fyrir skelfilega ofbeldisglæpi,
var í gær sleppt úr Maze-fangelsi ut-
an við Belfast á Norður-írlandi og
var það liður í friðarsamningnum
sem kenndur er við föstudaginn
langa. Er þar með svo gott sem búið
að tæma þetta alræmda fangelsi.
Nokkrir nafntoguðustu hryðjuverka-
menn sambandssinna og kaþólikka
voru á meðal þeirra 86 fanga sem
leystir voru úr haldi - 78 úr Maze-
fangelsinu og 8 úr öðrum fangelsum í
héraðinu, og höfðu margir þeirra að-
eins afplánað brot af refsingartíma
sínum.
Á meðal þeirra var James McAr-
dle, sem dæmdur hafði verið til 25
ára fangelsisvistar vegna aðildar að
Docklands-sprengjutilræðinu í
Lundúnum árið 1996. Þá var 45 öðr-
um vígamönnum írska lýðveldishers-
ins (IRA), sem staðið hafa að baki
morðum á brezkum lögreglumönnum
og sambandssinnum á óróatímanum
á N-írlandi, sleppt úr haldi.
Föngum úr röðum sambandssinna
var gert að yfirgefa fangelsið allir í
einum hóp á undan fjendum þeirra úr
hinni álmu fangelsisins til að koma í
veg fyrir möguleikann á að í brýnu
slægi milli hópanna.
Reynslulausn
Alls var 53 kaþólikkum sleppt, þar
af 46 liðsmönnum IRA. Hinir 33 voru
liðsmenn ýmissa öfgahópa sam-
bandssinna. Nú sitja aðeins 14 fangar
eftir í Maze-fangelsinu, en þegar
hryðjuverkabylgjan á N-írlandi var í
hámarki um miðjan níunda áratuginn
voru um 800 dæmdir menn vistaðir
þar. Til stendm- að loka því fyrir
næstu áramót.
David Trimble, leiðtogi heima-
stjómarinnar á N-írlandi, sem er
samstjórn bæði sambands- og lýð-
veldissinna, lagði áherzlu á það í gær
að lausn fanganna væri háð ströng-
um skilyrðum.
Peter Mandelson, Norður-írlands-
málaráðherra brezku ríkisstjómar-
innar, varaði fangana fyrrverandi við
því að brjóta aftur af sér og að hann
myndi ekki hika við að senda þá sem
svo gerðu aftur í fangelsið. „Ekki er
verið að gefa mönnum eins og McAr-
dle og öllum hinum sem leystir verða
úr haldi í dag sakaruppgjöf. Þeim er
sleppt samkvæmt sérstakri heimild
sem háð er því að þeir munu ekki eiga
aðild að neinum ofbeldis- eða hi-yðju-
verkum," sagði Mandelson í BBC-
viðtali.
Ian Paisley, leiðtogi róttæks sam-
bandssinnaflokks sem óttast að frið-
AP
Liösmanni írska lýðveldishers-
ins (IRA) fagnað eftir að honum
var sleppt úr fangelsi í gær.
arsamkomulagið grafi undan brezk-
um yfirráðum á N-írlandi, fordæmdi
lausn fanganna. Hún væri ekkert
annað en „uppgjöf fyrir hryðjuverk-
um“. Paisley lýsir sjónarmiðum sín-
um í viðtali í sunnudagsblaði Morg-
unblaðsins, þar sem enn fremur
verður fjallað ítarlega um stöðu mála
í friðarumleitunum á N-írlandi.
Bandaríska samgönguöryggisráð-
ið (NTSB) greindi frá því í gær að
það hefði varað við þeirri hættu sem
stafaði af því er hjólbarðar springa á
Concorde í kjölfar fjögurra slíkra at-
vika fyrir um tuttugu árum. I hinu al-
varlegasta þessara atvika skutust
málmbrot, sem losnuðu er tveir hjól-
barðar sprungu við flugtak, í gegn
um vænginn, eldsneytisgeyma og inn
í hreyfii. Áttu atvikin sér stað í
Bandaríkjunum og var um að ræða
þotur frá Air France í öllum tilfellum.
■ Air France neitar/19
MORGUNBLAÐIÐ 29. JÚLÍ 2000
690900 090000
Moskvu, Magas. Reuters, AP.
VIKTOR Kazantsev, sérskipaður
fulltrúi Vladimírs Pútíns Rúss-
landsforseta í hinum ólgusömu
Kákasushéruðum rússneska sam-
bandsríkisins, sagðist í gær reiðu-
búinn til að hefja viðræður við
leiðtoga skæruliða í Tsjetsjníu um
leiðir til að binda enda á stríðið í
sjálfstjórnarlýðveldinu, sem nú hef-
ur staðið yfir í tíu mánuði.
En Sergej Jastrzembskí, talsmað-
ur forsetans í málefnum Tsjetsjníu,
sagði að grundvöllurinn fyrir slíkum
viðræðum stæði óbreyttur; þær
gætu ekki snúizt um annað en skil-
mála skilyrðislausrar uppgjafar
skæruliða.
Nú er svo komið að átökin tak-
markast við skæruhernað í fjalllendi
Suður-Tsjetsjníu. Rússar hafa enn
aðeins ótraust vald yfir þeim lands-
hluta og flestir hermennimir þar um
slóðir halda sig innan virkisveggja
sem skæruliðar gera tíðar árásir á.
Takmarkið er friður
Kazantsov, sem er fyrrverandi yf-
irmaður hersveita Rússa í Tsje-
tsjníu, sagði að samningaumleitanir
við leiðtoga skæruliða væru þegar
komnar í gang og til greina kæmi að
þær næðu til Aslans Maskhadovs,
forseta aðskilnaðarríkis Tsjetsjena,
og skæruliðaforingjans Ruslans
Gelajevs.
„Við sjáum aðeins eitt takmark
fyrir okkur hér - að binda enda á
stríðið," hafði rússneska einkasjón-
varpsstöðin NTV eftir Kazantsov.
Vestrænir ráðamenn og talsmenn
alþjóðasamtaka á Vesturlöndum
Umdeildum þætti friðarsamkomulagsins á N-írlandi hrint í framkvæmd
Fjöldi dæmdra öfga-
manna látinn laus
Reuters
Mótmæli gegn Fujimori
MIKIL mðtmæli voru í gær í Lima,
höfuðborg Perú, er Alberto Fuji-
mori sór embættiseið sem forseti
landsins þriðja fimm ára kjörtíma-
bilið í röð. Hér hleypur mótmæl-
andi frá byggingu hæstaréttar
Perú, þar sem eldur brennur eftir
að benzfnsprengju var varpað að
húsinu. Er embættistökuathöfnin
fór fram í öldungadeild þingsins
gerðu þingmenn stjórnarandstöð-
unnar hróp að Fujimori og stjórn-
arandstöðuleiðtoginn Alejandro
Toledo fór fyrir fylkingu þúsunda
mótmælenda um götur Lima. Mót-
mælendum lauzt saman við óeirða-
lögreglu, sem beitti táragasi og
þrýstivatnsdælum.
Toledo bauð sig fram gegn Fuji-
mori í forsetakosningunum 1 maf
sl., en hvatti sfðan kjósendur til að
sniðganga þær þar sem ekkert yrði
að marka úrslitin. Þrátt fyrir harð-
sljórnarorðstír nýtur forsetinn skv.
skoðanakönnunum stuðnings um
43% landsmanna, sem telja honum
til tekna að hafa komið á stöðug-
leika í efnahagsmálum og náð yfir-
höndinni í baráttunni gegn skæru-
liðum byltingarsinna.
Samtök sjávar-
útvegsins í Noregi
Stöðva
skuli olíu-
leit í Bar-
entshafí
Ósló. Morgunblaðið.
NORGES Fiskarlag, öflugustu
hagsmunasamtök í sjávarútvegi
í Noregi, hafa farið þess á leit
við olíumálaráðuneytið að
stöðva tafarlaust tilraunabor-
anir í Barentshafinu. Óttast
samtökin að af oh'uleitinni kunni
að hljótast umhverfisslys sem
valdið geti óbætanlegu tjóni á
hinni viðkvæmu náttúru á þess-
um mikilvægu aflamiðum.
Nýlega var veitt heimild fyrír
tilraunaborunum eftir olíu á
þremur stöðum á botni Bar-
entshafs. Fyrir viku náðu deilur
um olíuleitina hámarki er
norskir nátturuvemdarsinnar
beittu skipinu M/S Osan undan
strönd Lofoten til að hindra
drátt olíborpallsins Transocean
Arctic út á nýja olíuleitarsvæð-
ið. Eftir ítrekaðar áskoranir
lögreglu hætti náttúruvemdar-
fólkið, félagar í samtökunum
Bellona og Natur og Ungdom,
aðgerðum sínum hinn 22. júlí sl.
Olíufélögin Norsk Hydro, Stat-
oil og Agip nota nú Transocean
Arctic til að bora þrjár tilrauna-
boranir þar sem olíulinda er
vænzt undir botni Barentshafs.
Umhverfismálayfirvöld í Nor-
egi bönnuðu fjórðu áformuðu
tilraunaborunina vegna meintr-
ar hættu á umhverfisspjöllum.
Að mati Norges Fiskarlag
brýtur heimildin fyrir tilrauna-
borununum þremur í bága við
skilyrði sem Stórþingið hefur
sett fýrir því að opnað sé fyrir
olíuleit í Barentshafinu.