Morgunblaðið - 02.08.2000, Qupperneq 27

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 2. ÁGÚST 2000 27
LISTIR
Bústnar
konur
MYJVDLIST
G a 11 e r í R e y k j a v í k
HÖGGMYNDIR
LOES MÚLLER
Til 5. ágúst. Opið virka daga
frá kl. 10-18, laugardaga frá
kl. 11-16 og sunnudaga frá
kl. 14-17.
HOLLENSKI myndhöggvar-
inn Loes Miiller hefur komið
hingað tólf sinnum síðan hún
drap hér niður fæti í fyrsta sinn
árið 1981. Hún hefur ferðast um
landið þvert og endilangt, þar
með talið hálendið, Vatnajökul
og Hornstrandir, og telur sig
hafa fundið hér kraft og anda-
gift í tengslum við listsköpun
sína. Að vísu kemur það ekki
fram með beinum hætti í sýn-
ingu Muller, því allar myndir
hennar snúast um kvenlíkamann
og eru að mestum hluta unnar í
kalk- og kljástein, bergtegundir
sem finnast í hellum í Suður-
Hollandi.
Höggmyndir Muller snúast
um einföld form og mjúk. Þær
eru í anda Arp; komnar hálfa
leið frá líkamlegum áherslum
yfir í formrænar abstraksjónir.
Hinn mjólkurleiti tónn steinsins
eykur þessar áherslur. Þá er
flestum verkunum komið fyrir á
lágum stöplum eða gólfinu
sjálfu þannig að áhorfandinn
skynjar þær ofan frá.
Þetta sjónarhorn veldur
ákveðnum tengslum milli áhorf-
andans og styttunnar því marg-
ar af konum Múller grúfa sig
sinna á sýningunni.
niður og hringast um sig sjálfar
líkt og væru þær að verja sig
gegn utanaðkomandi ágangi.
Hvort þetta er með ráðum gert
eða ómeðvitað skal ósagt látið
enda breytir það engu um sjálf-
ar höggmyndir Loes Múller.
Þær eru látlausar en einstak-
lega vel gerðar og fullar af þeim
lífræna þokka sem mjúkar línur
og ávöl form búa yfir.
Halldór Björn Runólfsson
Islensk ljóð á galisísku
Hermann Perfecto
Stefánsson Andrade Grande
íslenskt ljóðaúrval hefur
verið þýtt á galisísku og
ber heitið Aurora borealis.
Bókin með Ijóðunum kem-
ur út í haust hjá forlaginu
Follas Novas og er á dag-
skrá tveggja menningar-
borga Evrópu árið 2000,
Reykjavíkur og Santiago
de Compostela. Þýðingin
er unnin af Hermanni Stef-
ánssyni, bókmennta-
gagnrýnanda sem er bú-
settur í Santiago de
Compostela við M.A. nám í
bókmenntafræði og Per-
fecto Andrade Grande,
spænskum þýðanda og
kennara. Morgunblaðið
hafði samband við Her-
mann og spurði hann út í
bókina.
Sex milljónir tala galisisku
Hvaða tungumál er galisiska?
„Galisiska er töluð af hátt í þremur
milljónum manna í Galisiu í norð-
vestur-hluta Spánar. Auk þess tala
þrjár milljónir manna tungumálið
utan Galisíu. Málið var bók-
menntamál Spánar á miðöldum,
tungumálið sem svokallaðar kantíg-
ur voru skrifaðar á. Á timum
fasismans á Spáni var t ungumálið
talið í útrýmingarhættu, enda önnur
mál en spænska kastiljanskan illa
séð af yfirvöldum eða bönnuð og
dæmi eru um að börnum hafi verið
refsað í skólum fyrir að tala galis-
ísku. Tungumálið hélt þó lífi í sveit-
um og er talað af þorra fólks á svæð-
inu samhliða kastiljönsku." Fyrir
hvem er bókin hugsuð?
Islensk nútímaljóðlist
„Bókin er hugsuð fyrir Galis-
iubúa, en á auk þess möguleika á að
ná til portúgölskumælandi þjóða,
þar sem málið er náskylt portú-
gölsku."
Hermann valdi Ijóðin í bókina, alls
64 ljóð eftir 32 höfunda, tvö ljóð eft-
ir hvern höfund. Hvaða skáld eiga
ljóðí bókinni?
„I bókinni eiga ljóð 32 skáld, sem
fiest eru samtimaskáld. Þó eru gefin
nokkur dæmi um formódernisma og
um atómskáldin. Við íslendingar er-
um svo heppnir að eiga afbragðs
þýðanda íslenskra bókmennta í Gal-
isíu sem heitir José Antonio Fern-
ández Romero. Hann býr í borginni
Vigo og hefur verið afar duglegur
að þýða úr fslensku, bæði á galisisku
og spænsku. Hann hefur þýtt Hall-
dór Laxness, Jóhann Hjálmarsson
og Einar Má Guðmundsson og að
auki hefur komið út mikill doðrant-
ur með norrænni Ijóðlist þar sem
helstu módernistum eru gerð ítar-
leg skil f þýðingum hans.“
Hvemig var valinu háttað?
„Það er ekki alveg hlaupið að því
að velja saman í ljóðasafn og þarf að
taka tillit til ýmislegs, til dæmis
hvað hefur komið út áður og hvað
tfðkast að gera. Sennilega er það
smekkur sem ræður á endanum og
mér finnst þessi tilteknu skáld öll
injög góð, þó að mér finnist
fleiri vera góð. Bókin er
fyrst og fremst Ijóðaúrval
frá deginum í dag. Valið
miðaðist við að gefa nokkra
hugmynd um hvað er verið
að skrifa, án þess að sú
hugmynd sé tæmandi. Mað-
ur er heldur smeykur við
að þýða rímað og stuðlað.
Myndin af því sem er eldra
er kannski yfirborðskennd-
ari, enda verður ekki bæði
haldið og sleppt.“
Island í tisku
á Spáni
En hvernig er bókin til
komin? „Bókin er þannig
til komin að ég var beðinn
um að þýða úrval islenskra
Ijóða á galisísku í samstarfi við inn-
fæddan. Hjá galisískum hugsuðum
má sjá ákveðið þema sem ég veit
ekki hvort er meinloka eða ekki, en
snýst um fagurfræði víkinga sem
menningarlega rót Galisíu. Hér er
þó algengara að líta á keltaheiminn
sem uppruna svæðisins og ef maður
bætir víkingum við kelta er maður
kominn með uppruna Islendinga,
ekki satt? Ljóðskáld og háskólapró-
fessor að nafni Arturo Casas stakk
upp á þýðingunni og ég ákvað eftir
nokkur heilabrot að slá til.“
Að sögn Hermanns er ísland í
tisku á Spáni og ekki sist i Santiago
de Compostela.„Galisíubúar vita
mun meira um Island en Islendingar
um Galisíu. I tilefni af menningarár-
inu hefur íslcnsk menning verið
heilmikið kynnt, fyrir skemmstu sá
ég viðtal í blaði á galisisku við borg-
arstjórann í Reykjavfk auk ítarlegr-
ar umfjöllunar um land og þjóð.“
Hvenær er svo ráðgert að bókin
komi út?
„Sennilega í september eða síðar,
því galisískir prentarar eru í fríi í
ágúst.“
Dmnn 1 o
eáa á gfriU
: ariems
Holta-Grillkjúklinginn
þarf aðeins að
hita á griiiinu
Holta-Grillkjúkiingur,
er cidaður og
tiibúinn tii neyslu
A íieitUjgrillí:
7-10 mín
Upphitun í ofni:
18mmvið200‘C
Örbvlgjuofn:
8 min við700w
aúiGrijg
itihiinftujj