Morgunblaðið - 30.08.2000, Síða 36

MORGUNBLAÐIÐ
36 MIÐVIKUDAGUR 30. ÁGÚST 2000
MINNINGAR
+ Konráð Bjarna-
son fæddist í
Þorkelsgerði I í Sel-
vogi 25. júlí 1915.
Hann lést á St. Jós-
efsspítala í Hafnar-
firði 21. ágúst síðast-
liðinn. Foreldrar
hans voru hjónin
Bjarni Jónsson,
bóndi í Þorkelsgerði
í Selvogi, og Þórunn
Friðriksdóttir ljós-
móðir. Móðir Þór-
unnar var Elín Árna-
dóttir frá Hlíð í
Selvogi. Faðir Þór-
unnar var Friðrik Hausson, stýri-
maður á skútum og síðar kjalfagt-
ari í Reykjavík. Móðir Bjarna
bónda í Þorkelsgerði var Valgerð-
ur Gamalíelsdóttir frá Stekkholti í
Biskupstungum Egilssonar. Faðir
Bjama var Jón Jónsson bóndi að
Þorgrímsstöðum í Olfusi.
Konráð ólst upp í foreldrahús-
um í Þorkelsgerði og átti 16 systk-
ini. tvær systur létust í frum-
bernsku og látnir eru bræðurnir
Árni Sverrir, Guðni Hans eldri,
Valgeir, Andrés, Rafn, Kristinn og
Ólafur en sjö systkini eru á lffl:
"*■ Þóra Lilja, f. 12.6. 1917; Elín Þór-
unn, f. 17.9. 1923; Val-
gerður, f. 9.9. 1927;
Eydís, f. 3.12. 1928;
Kristófer, f. 9.8. 1930;
Guðni Hans, f. 11.9.
1931 og Bára, f. 4.12.
1933.
Konráð kvæntist
1952 Guðrúnu Ingi-
björgu Auðunsdóttur,
f. 2.6. 1918, d. 1.5.
1987, starfsmanni við
Borgarspítala, frá
Dalsseli í Vestur-
E yj aíj al 1 a h r e p p i.
Börn þeirra eru: 1)
Guðlaug Helga, f.
20.2. 1952, starfar f íslandsbanka-
FBA en sambýlismaður hennar er
Sigtryggur Jónsson framkvæmda-
stjóri og á hún eina dóttur, Mörtu
Ruth, f. 23.7. 1971. Marta er gift
Ragnari Haukssyni og eiga þau
soninn Mikael Jafet, f. 19.9. 1998.
2) Sverrir Hans, f. 19.6. 1953, full-
trúi á Siglingastofnun og löggiltur
skjalaþýðandi en sambýliskona
hans er Dagný Björk Þórgnýsdótt-
ir mannfræðingur og þýðandi og
eiga þau tvær dætur, Eddu Rún, f.
11.1.1997 og Guðrúnu Lóu, f. 12.2.
1999. Sverrir á soninn Inga Torfa,
f. 11.7. 1978. Sambýliskona hans
er Hafdís Sif Hafþórsdóttir.
Konráð stundaði nám við
Barnaskólann í Hafnarfirði, var
við orgelnám hjá Kristni Ingvars-
syni 1935-37, stundaði nám við
Héraðsskólann á Laugarvatni og
söngnám hjá Þórði Kristleifssyni
1944-45. Konráð var netagerðar-
maður í Selvogi og siðan í Vest-
mannaeyjum 1939-42 og verslun-
armaður í Vestmannaeyjum
1942-46. Hann var einn af stofn-
endum Sparisjóðs Vestmannaeyja
1942 og söng í kirkjukór Vest-
mannaeyja og Vestmannakórnum
1940-46. Hann var við nám í
Kaupmannahöfn frá 1946-49:
slökunarnámi hjá B. Forchhamm-
er 1946, einsöngs- og talfræðinámi
hjá Kristian Riis 1946 og einsöngs-
námi hjá Vagn Rehling 1946-49.
Konráð var raddkennari við kóra í
Rangárvallasýslu 1950-51, kenndi
söng í einkatímum í Reykjavík og
stundaði eftir það ýmis störf í
Reykjavík og nágrenni með söng-
kennslu. Hann annaðist víða und-
irleik við kirkjulegar athafnir og
hjá félögum. Konráð rak eigin
garðyrkjustöð í Hveragerði 1973-
75 og starfaði við fræðistörf eftir
það. Hann tók saman fleiri hundr-
uð ættartölur og ritaði kirkju- og
ábúendasögu Strandar í Selvogi
auk fjölmargra fræðigreina sem
birtust opinberlega.
Útför Konráðs fer fram frá
Hafnarfjarðarkirkju í dag og
hefst athöfnin klukkan 13.30.
KONRAÐ
BJARNASON
i
í
Mig langar að minnast í örfáum
orðum tengdaföður míns, Konráðs
Bjarnasonar, tónlistarmanns og
fræðimanns. Konráð hitti ég fyrst
fyrir sex árum þegar ég kynntist
syni hans og sambýlismanni mínum,
Sverri.
Konráð tók mér opnum örmum
eins og hans var von og vísa og fyrr
en varði hafði hann lokið við að
rekja ættir mínar. Ættartalan sú
var ein fjölmargra sem Konráð
vann um dagana en hann var snjall
fræðimaður, glöggskyggn á ættir
manna og uppruna og sat löngum
stundum á Landsbókasafni og síðar
Þjóðarbókhlöðu við heimildaöflun.
Einnig ritaði Konráð margar grein-
ar um þjóðlegan fróðleik sem birt-
ust gjarnan í Lesbók Morgunblaðs-
ins. Ekki er að efa að margir höfðu
gagn og gaman af þessum skrifum
hans.
Konráð var einstaklega heil-
steyptur persónuleiki og samkvæm-
ur sjálfum sér. Hann var ánægður
með sig og sína, sjálfstæður í orði
og verki og óhræddur við að fara
sínu fram. Hann lagði ekki mikið
upp úr veraldlegum gæðum heldur
meir upp úr mannauði og manngildi.
Hann bar sig aldrei saman við aðra
eins og svo títt er nú til dags. Hann
horfði fram á veginn og tók sínar
sjálfstæðu ákvarðanir. Konráð var
afar nægjusamur en gjafmildur með
eindæmum. Hann átti alltaf nóg fyr-
ir sig og aðra.
Konráð var mikill útivistarmaður,
hafði unun af að skoða náttúruna á
tíðum göngum sínum, vetur, sumar
vor og haust. Hann fór hratt yfir,
var ávallt beinn í baki og bar höfuð-
ið hátt. Konráð þekkti hverja þúfu,
klett og gjótu í Gálgahrauninu og
kunni skil á öllum helstu gönguleið-
um í nági-enni heimilis síns í Hafn-
arfirði og á Reykjanesskaga. Hann
sagði mér oft og tíðum fi’á þessum
ferðum sínum og kryddaði frásagn-
irnar með munnmælasögum frá
fyrri tíð. Þessar sögur voru svo end-
urteknar síðar að hætti forfeðranna
til að festa þær í munnlegri geymd.
Einn þáttur í fari Konráðs var að
fylgjast afar vel með málefnum líð-
andi stundar, allt fram í það síðasta.
Hann lét sig heimsmálin varða og
var mjög vel að sér í sögu einstakra
svæða svo sem hinu flókna sam-
hengi málefna Mið-Austurlanda, Ir-
lands og Austur-Evrópu.
Konráð gladdist mjög þegar við
Sverrir eignuðumst eldri dóttur
okkar, Eddu Rún. Hann kom ósjald-
an í heimsókn til okkar þegar við
bjuggum á Vesturgötunni í Reykja-
vík og þegar Edda Rún fór að sitja
hóf hann, maðurinn á níræðisaldri,
að leika við hana á gólfinu, rúlla
bolta og raða kubbum. Af þvi tilefni
sagði hann kankvíslega: „Tvisvar
verður gamall maður barn.“ Hann
fylgdist einnig grannt með þroska
yngri dóttur okkar, Guðrúnar Lóu,
þó heilsu hans væri þá farið að
hraka. Fór hann oft lofsamlegum
orðum um það hversu iðjusöm hún
væri og léki sér fallega.
Alltaf sýndi Konráð mér hlýju og
vináttu og gestrisni hans var rómuð.
Þegar við heimsóttum Konráð sett-
ist hann við píanóið og við sungum
öll saman nokkur lög. Einnig lék
Birting afmælis- og
minningargreina
MORGUNBLAÐIÐ tekur afmælis- og minningargreinar til birtingar
endurgjaldslaust. Greinunum er veitt viðtaka á ritstjórn blaðsins í
Kringlunni 1, Reykjavík, og á skrifstofu blaðsins í Kaupvangsstræti 1,
Akureyri. Þá er enn fremur unnt að senda greinamar í símbréfi (569
1115) ogí tölvupósti (minning@mbl.is). Nauðsynlegt er, að símanúmer
höfundar/sendanda fylgi.
Um hvern látinn einstakling birtist formáli, ein uppistöðugrein af
hæfilegri lengd, en aðrar greinar um sama einstakling takmarkast við
eina örk, A-4, miðað við meðallínubil og hæfilega línulengd, - eða 2.200
slög (um 25 dálksentimetra í blaðinu). Tilvitnanir í sálma eða ljóð tak-
markast við eitt til þijú erindi. Greinarhöfundar eru beðnir að hafa
skímarnöfn sín en ekki stuttnefni undir greinunum.
Við birtingu afmælisgreina gildir sú regla, að aðeins em birtar grein-
ar um fólk sem er 70 ára og eldra. Hins vegar em birtar afmælisfréttir
ásamt mynd í Dagbók um fólk sem er 50 ára eða eldra.
Mikil áhersla er lögð á, að handrit séu vel frá gengin, vélrituð eða
tölvusett. Sé handrit tölvusett er æskilegt, að disklingur fylgi útprent-
uninni. Það eykur öryggi í textameðferð og kemur í veg fyrir tvíverknað.
Auðveldust er móttaka svokallaðra ASCII-skráa sem í daglegu tali em
nefndar DOS-textaskrár. Þá era ritvinnslukerfin Word og Wordperfect
einnig auðveld í úrvinnslu.
hann og söng barnalög fyrir sonar-
dæturnar. Fram í það síðasta æfði
Konráð sig á píanóið, enda hafði
tónlistin verið órofa hluti af lífi hans
frá unga aldri. Hann var einnig
ágætur hagyrðingur og orti vísur á
afmælisdögum sinna nánustu, þar á
meðal dætra okkar Sverris okkur til
mikillar ánægju.
Fyrir tæpum tveimur áram þegar
við festum kaup á íbúð okkar í
Hlunnavoginum vildi Konráð ein-
dregið hjálpa okkur að mála, en
hann var þá á áttugasta og fjórða al-
dursári. Við þáðum það með þökk-
um en höfðum af því áhyggjur að
vinnan gengi nærri honum. En þær
áhyggjur voru óþarfar með öllu. Það
var hugur í honum þegar hann
mætti fyrir allar aldir með málning-
argallann meðferðis, tók sér pensil í
hönd og beitti honum fagmannlega.
Og það munaði svo sannarlega um
manninn í þessari vinnu.
Þegar ég sagði Eddu Rún, sem er
þriggja og hálfs árs að aldri, að afi
hennar væri dáinn svaraði hún að
bragði: „Pabbi verður að kaupa sér
nýjan pabba.“ Síðan varð hún hugsi
og bætti við: „En það er ekki hægt
að kaupa mann eins og afa.“ Það era
orð að sönnu. Mér er það heiður að
hafa þekkt Konráð Bjarnason og
kynnst mannkostum hans. Hvíli
hann í friði.
Dagný Björk Þórgnýsdóttir.
„Takið á yður mitt ok og lærið af
mér, því að ég er hógvær og af
hjarta lítillátur, og þá munuð þér
finna hvfld sálum yðar. Því að mitt
ok er ljúft og byrði mín létt.“ (Matt.
11.29-30).
Já, svo sannarlega varst þú hóg-
vær og af hjarta lítillátur, elsku afi
minn. Þó að ég sé döpur og sakni
þín sárt þá veit ég að þú átt eilíft líf í
Kristi Jesú og hefur loksins hitt
ömmu á ný en þú saknaðir hennar
svo mikið. Mér er efst í huga þakk-
læti, þakklæti fyrir að njóta þeirra
forréttinda að hafa alist upp í Öldu-
túninu hjá afa og ömmu í ótakmörk-
uðum kærleika og umhyggjusemi.
Ennþá hljóma fyrir eyrum mér í
minningunni fallegu lögin og söng-
æfingarnar sem þið æfðuð daglega
saman og ég söng svo með þér, afi
minn, nú á seinni áram.
Þú varst alltaf til staðar fyrir mig,
last fyrir mig sögur undir svefninn
og baðst yfir mér blessunarbænina
okkar úr Mósebók. Þyrftir þú að
skreppa frá á daginn beið mín alltaf
vísa á borðinu sem sagði hvert þú
fórst og hvaða erinda. Þú fylgdir
mér til Reykjavíkur í balletttíma,
studdir mig og hvattir í listnáminu
sem og í öllu sem ég tók mér fyrir
hendur. Alltaf gladdist þú með mér
þegar ég náði að ljúka áfanga í lífinu
og samdir til mín afmælisvísur á
hvei'ju ári þar sem þú hvattir mig til
dáða.
Þó að ég hafi gengið í gegnum
erfiðleika og veikindi misstir þú
aldrei trúna á mig og varst fullviss
um að ég myndi ná bata sem ég
gerði með Guðs hjálp. Ég þakka það
líka hinum trausta og dásamlega
grunni sem ég öðlaðist í uppeldi og
umþyggju þinni og ömmu.
Ég er svo þakklát fyrir það að þið
Mikael Jafet langafabarn þitt feng-
uð að kynnast. Hann hélt mikið upp
á þig og hlakkaði til að koma í heim-
sókn til afa, fá að spila á píanóið og
hlusta á afa spila og syngja. Aldrei
fengum við að fara tómhent í burtu.
Pakkað var vandlega saman ýmsu
góðgæti í nesti.
Einnig er ég óendanlega þakklát
fyrir að þú leiddir mig upp að alt-
arinu skömmu fyrir síðustu jól til
eiginmanns míns, Ragnars, þegar
við gengum í heilagt hjónaband. Ég
er líka svo þakklát fyrir þær dag-
legu stundir sem við áttum saman
síðastliðna mánuði og að fá tækifæri
í veikindum þínum til að endur-
gjalda þér umhyggju þína gagnvart
mér. Einnig er ég full þakklætis fyr-
ir að fá að fylgja þér alla leið, kveðja
þig á dánarstundu og biðja fyrir þér
blessunarbænina okkar.
Á milli okkar var alltaf mjög
sterkt og sérstakt samband og ég
mun ávallt heiðra og varðveita
minningu þína þar til við hittumst
hjá föður okkar á himnum.
Marta Ruth Guðlaugsdóttir.
Alltaf veldur það söknuði, þegar
vinir hníga í valinn. Og ekki verður
ætíð sagt, að maður komi í manns
stað. Að minnsta kosti er oft vand-
fyllt skarð þeirra, sem ekki fetuðu
lífsbrautina troðnum slóðum fjöld-
ans, kappkostuðu að vera þeir sjálf-
ir og létu aldrei fjötrast áhrifamætti
tíðarandans. í þeim hópi var minn
einlægi og trausti vinur, Konráð
Bjarnason, tónlistar- og fræðimað-
ur, sem hér er kvaddur. Hann var
um svo margt góð fyrirmynd í
breytni, störfum og lífsháttum, að
minningin um hann mun geymast í
þakklátum huga þeirra, sem honum
kynntust og nutu velvilja hans og
mikilla mannkosta.
Það var upphafið að kynnum mín-
um við þau hjónin Konráð og Guð-
ránu Auðunsdóttur (Donnu), að árið
1976 tóku þau fyrsta sinn þátt í
sumarferð Éélags óháðra borgara í
Hafnarfirði og héldu því áfram um
margra ára skeið. Það var siður í
þessum árlegu eins og tveggja daga
ferðum að hafa helgistund í ein-
hverri sveitakirkju á ferðaslóðum.
Var Konráð þá alltaf við orgelið og
Donna driffjöður í almennum söng,
en bæði höfðu góða söngrödd. Áttu
þau góðan þátt í því að gera þessar
vinsælu ferðir eftirminnilegar.
Um langt árabil átti ég síðan eftir
að verða tíður gestur á heimili
þeirra í Öldutúni 18 og njóta þar
góðra veitinga, hlýs hugarþels og
notalegs heimilisanda. Hjá þeim
hjónum var iðkun söngs og hlóð-
færaleiks daglegur þáttur heimilis-
lífsins. Gleðistundirnar með þeim
við söng, tónlist og lifandi samræð-
ur era mér ógleymanlegar.
Og eftir að Konráð fluttist í há-
hýsið í Miðvangi árið 1995, en
Donna lést 1987, naut ég þeirrar
sérstöku ánægju og tilhlökkunar að
mega heimsækja hann vikulega.
Alltaf var tekið á móti mér með
sama ljúflyndinu. Eftir spjall yfir
kaffibolla með góðu meðlæti settist
Konráð við sitt vandaða píanó, en
hann hafði ágæt tök á píanóleik og
átti fjölbreytt nótnasafn. Þessar
göfgandi samverastundir með Kon-
ráði við söng og tóna og nám úr
viskubranni hans lifa í sjóði minna
bestu endurminninga. Þar geymist
einnig Ijúf minning um ferð okkar
um Suðurland fyrir ári við einstaka
leiðsögn og annan fróðleik Konráðs.
Konráð var við tónlistarnám í
Danmörku og víðar, en hafði áður
numið orgelleik hjá Kristni Ingvars-
syni. Um árabil var hann söngkenn-
ari og tók þátt í kórstarfi m.a. sem
einsöngvari. Einnig kom Konráð oft
fram sem undirleikari við ýmis
tækifæri. Hann hafði næman tón-
listarsmekk og var fróður um margt
í þeim listaheimi.
Konráði var fleira gefið en hæfni
á sviði tónlistar. Þannig var hann
málhagur í besta lagi og ritsnjall.
Hann afrekaði miklu á vettvangi
ættfræðinnar m.a. með því að taka
saman fleiri hundruð ættartölur. Þá
sinnti hann ýmsum öðrum fræði-
skrifum. Meðal annars skrifaði hann
um uppruna og sögu Strandar-
kirkju. Þar ber hæst ritgerð hans í
jólalesbók Morgunblaðsins 1991 og
vandaðan bækling um Strandar-
kirkju, en efnið í hann tóku saman
Konráð og Magnús Guðjónsson fv.
biskupsritari. Stóð Konráð sjálfur
að útgáfunni á þrem tungumálum.
Þá hafði hann safnað saman miklum
fróðleik um byggð og búendur í Sel-
vogi fyrr og síðar og hafði í huga rit-
verk um það efni, en Konráð var frá
Þorkelsgerði í Selvogi.
Áhuginn og andagiftin á fræða-
sviðinu hélst allt til þess, er Konráð
snemma á þessu ári kenndi sjúk-
dómsins, sem leiddi til dauða. Þann-
ig birtist í Lesbók Morgunblaðsins í
október sl. stórmerk grein hans um
veru Einars Benediktssonar,
skálds, í Herdísarvík, en Konráð
hafði þá sérstöðu að hafa verið í vist
um tíma í Herdísarvík á fyrsta ári
skáldsins þar. Þá kom einnig í Les-
bókinni sl. haust grein Konráðs um
eignarhald á Krýsuvík og Herdísar-
vík, sem bar vott um mikinn dugnað
og nákvæmni við öflun heimilda, en
Konráð naut samt aldrei sérstaks
skólanáms á vettvangi fræði-
mennsku. - Síðustu fræðiskrif Kon-
ráðs, sem birst hafa, voru mjög
fróðleg og vel skrifuð grein í Lesbók
Morgunblaðsins 15. janúar sl. um
séra Eggert Sigfússon í Vogsósum.
Heilbrigðar lífsnautnir voru Kon-
ráði hugstæðar. Þannig kunni hann
vel þá list að rækta sál og líkama við
hollustu útiverunnar og tign náttúr-
unnar. Allt frá því hann fluttist til
Hafnarfjarðar 1972 fór hann nær
daglega í gönguferðir, meðan heils-
an leyfði. Fáir munu eiga að baki
fleiri ferðir á Ásfjallið og eftir að
hann fluttist á Miðvanginn var það
Gálgahraunið, sem mest heillaði. -
Á einni göngunni þar orti Konráð
ljóð um Gálgahraunið. Lýsa eftir-
farandi hendingar úr því ljóði hug-
hrifum hans: „Sköpunarverkið,
hraunið mitt hrjúfa, heillar mig
jafnan á dagsins göngu.“ Og enn-
fremur: “Þar finn ég dulmögn og
friðsæld ljúfa." - Sannindi þeirra
orða viturs manns, að „náttúran er
sá vinur vor, sem aldrei bregst",
kunni Konráð vel að meta og sýndi
það í verki.
Til marks um elju og mikla
tryggð Konráðs við sínar æsku-
stöðvar gekk hann oft gömlu Sel-
vogsleiðina frá Hafnarfirði austur í
Selvog, síðast 78 ára gamall. Þekkti
hann manna best kennileiti og ör-
nefni á þeirri leið. Og eftir ferðir
sínar hér á landi og erlendis var það
venja hans að festa á blað það
helsta, sem hann hafði upplifað og
halda því til haga.
Konráð var einkar hógvær og
hæverskur. Öll hans skaphöfn ein-
kenndist af mikilli yfirvegun, reisn
og rósemi. Honum fylgdi sérstök út-
geislun, friður og farsæld. Mikil
reglufesta, vandvirkni, orðheldni og
skilvísi var í öndvegi. Örlátur á
hjálpsemi og kærleiksríka þjónustu.
Sóttist aldrei eftir vegtyllum.
Kristileg lifsviðhorf voru leiðarljós-
in.
Aldrei missti Konráð sjónir á
æðri verðmætum og þeim tilgangi
lífsins, sem mestu varðar. Tráin var
hans styrkur. Þannig varð ég þess
aðnjótandi í einni af síðustu heim-
sóknum mínum til hans á sjúkra-
húsið að hlusta á hann og hans elsk-
uðu dótturdóttur, Mörtu, fara
saman með fallega bæn, sem móðir
Konráðs hafði kennt honum í
bernsku. Var það áhrifaríkt, en
Marta sýndi afa sínum einstaka
ræktarsemi og ómetanlega hjálp
alla daga í hans erfiðu veikindum
síðustu mánuðina. Guð launi henni
kærleiksverkin.
Það var mikil gæfa Guðlaugar og
Sverris, barna Konráðs og Donnu,
að hafa átt svo góða og grandvara
foreldra, sem lögðu kapp á að veita
þeim sem hollast veganesti á lífs-
leiðinni og gáfu gott fordæmi með
vönduðu líferni. Velferð barna sinna