Morgunblaðið - 07.10.2000, Blaðsíða 63

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 7. OKTÓBER 2000 63
UMRÆÐAN
verið miklar í íslenskum fyrirtækj-
unum. Vonir eru hins vegar bundnar
við að hið sameiginlega viðskipta-
kerfi muni leiða til þess að erient
áhættufjármagn aukist til muna í ís-
lenskum fyrirtækjum.
Mun sjávarútvegurinn
einangrast?
En hvað mun gerast þegar erlend-
ir fjárfestar fara að skoða íslenska
markaðinn? Þeir mega ekki fjárfesta
í íslenskum sjávarútvegsfyrirtækj-
um. Og það sem meira er, hömlur
eru á fjárfestingum útlendinga í
þeim íslensku fyrirtækjum sem nú
eiga hlut í sjávarútvegsfyrirtækjun-
um. Þau verða því mörg íslensku fyr-
irtækin á markaðnum sem verða lok-
uð fyrir frekari skoðun hinna
erlendu fjárfesta þegar kauphallirn-
ar hefja samvinnu sína. Hvað þýðir
það fyrir sjávarútvegsfyrirtækin?
Hversu víðtæk mun einangrun
þeirra verða? Munu þessar reglur
líka leiða til þess að þau íslensku fyr-
irtæki sem nú eiga of stóran hlut í
sjávarútvegi til að vera gjaldgeng til
erlendrar fjárfestingar, selji hluti
sína? Hvað með þau fjármála-,
trygginga- og samgöngufyrirtæki
sem eiga of stóra hluti í sjávarút-
vegsfyrirtæ'qum til að geta verið
fjárfestingarvalkostur erlendra að-
ila? Hvað munu þessar nýju aðstæð-
ur þýða fyrir gengi bréfa í sjávar-
útvegsfyrirtækjum? Og það má líka
velta því fyrir sér hvort áhugi er-
lendra fjárfesta á íslenska markaðn-
um muni ekki dofna þegar mönnum
verða ljósar þær flóknu reglur sem
gilda varðandi beina og óbeina fjár-
festingu í íslenskum sjávarútvegi.
Það er ljóst að við þessar aðstæður
getur þrengt mjög að sjávarútvegs-
fyrirtækjunum og spurning hvort
við svo búið má standa lengi. Þess
vegna verða ábyrgir stjómmála-
flokkar, og stjórnmálamenn að vinna
sína heimavinnu.
Nú liggur fyrir það álit auðlinda-
nefndar að sameiginlegar auðlindir
Sjávarútvegsmál
Þau verða því mörg ís-
lensku fyrírtækin á
markaðnum, segir
Svanfríður Jónasdóttir,
sem verða lokuð fyrír
frekari skoðun hinna er-
lendu fjárfesta þegar
kauphallirnar hefja
samvinnu sína.
þjóðarinnar, þ.m.t. fiskimiðin, eigi að
skilgreinast í stjómarskrá sem þjóð-
areign sem hvorki megi selja eða af-
henda varanlega. Menn geti hins-
vegar fengið að nýta slíka
þjóðareign, en þá gegn gjaldi, enda
sé afnotarétturinn tímabundinn eða
uppsegjanlegur. Ákvæði eins og
þetta, sem tryggir bæði eignarráð
þjóðarinnar yfir auðlindinni og skil-
greinir nýtingarréttinn, er sú heima-
vinna sem menn verða að inna af
hendi áður en farið er að tala um
eignaraðild útlendinga að útgerð-
inni.
Annað með fiskvinnsluna
Hvað varðar fiskvinnsluna em
hinsvegar engin vandkvæði á að af-
létta öllum hömlum nú þegar. Það
væri líka skynsamlegt að gera. í
núgildandi lögum eru eftirtaldar
vinnsluaðferðir þegar undanþegnar
sérstökum takmörkunum: reyking,
súrsun, niðursuða, niðurlagning og
umpökkun afurða í neytendaumbúð-
ir eða frekari vinnsla afurða til að
gera þær hæfari til dreifingar,
neyslu eða matreiðslu. Þar sem þess-
ar vinnsluaðferðir em nú þegar und-
anþegnar lögunum um fjárfestingu
erlendra aðila en í öðmm má eignar-
aðild einungis vera óbein verður
framkvæmd laganna bæði flókin og
erfið. Aðilar beina jafnvel samstarf-
inu í allt annan farveg en æskilegt
væri þar sem erfitt getur verið að
skipta vinnslunni upp eftir einstök-
um þáttum. Með almennri heimild til
beinna fjárfestinga erlendra aðila í
íslenskum fiskiðnaði, eins og í öðmm
matvælaiðnaði, geta skapast ýmsir
nýir möguleikar og sóknarfæri fyrir
fiskvinnsluna. Þekking erlendra að-
ila á Islandi er lítil, hvort sem um er
að ræða aðila í matvælaframleiðslu
eða fjárfesta, en mestar líkur em á
að þekking þeirra tengist sjávarút-
vegi í einhverri mynd. Heimild til
beinnar þátttöku í fiskiðnaði gæti því
laðað að aðila sem síðar, eða jafn-
framt, vildu gerast þátttakendur í
öðram matvælaiðnaði.
Styrkir samkeppnisstöðu
Islands
Erlendir aðilar geta keypt fisk á
innlendum mörkuðum en mega ekki
taka þátt í vinnslu hans nema að
mjög takmörkuðu leyti. Breyting í
þá vem að heimilt yrði að fjárfesta
beint í fiskvinnslu þýddi því ekki út-
flutning hráefnis miðað við reynslu
okkar heldur gæti sú skipan mála
eflt frekari vinnslu hérlendis. Það er
óeðlilegt að mismuna fyrirtækjum í
matvælaiðnaði eftir því í hvaða grein
þau em eins og nú er gert.
Fiskvinnslan stendur víða veik og
eignatengsl Islendinga og útlend-
inga í fiskvinnslufyrirtækjum geta
örvað markaðsstarf og leitt til ný-
sköpunar. Það er líka jákvætt að
fiskiðnaðurinn gæti þannig sótt sér
nýtt áhættufé. Með þeirri breytingu
að fjárfesta mætti í öllum greinum
fiskvinnslu færi samstarf við erlenda
aðila með þátttöku þeirra í uppbygg-
ingu fiskiðnaðar á Islandi fram fyrir
opnum tjöldum og samkvæmt eðli-
legum leikreglum og heimild til
beinna fjárfestinga og þátttöku í
fiskiðnaði getur verið lykill að frek-
ari fjárfestingum í öðram greinum.
Lagabreyting sem þessi mundi
styrkja samkeppnisstöðu íslands.
Islendingar hafa undanfarin ár af-
numið sérstakar hömlur íyrir er-
lenda fjárfesta hérlendis á flestum
sviðum. Afnám sérstakra takmark-
ana í fiskvinnslu er eðlilegt framhald
þeirrar stefnu og sjálfsagt skref nú
þó menn hild hvað varðar útgerðina.
Höfundur er þingmaður
Sítmfylkingar.
AI//S
Sími: 533 1090
Flug og bíll í borg og bæ
Flug frá Akureyri eða
Reykjavík
og bíll á aðeins
kr. 11.780,-
Flug frá Egilsstöðum
eða Reykjavík
og bíll á aðeins
kr. 13.080,-
É
Lágmarksdvöl ein nótt
Verð miðað við 2 i bíl/einn dag
fUKfÉlM ÍSÍANDS
Air íceíanú
Sími 570 30 30
Á morgun, laugardag, efnum við til sölusýningar í verslun okkar
að Nóatúni 4. Þar gefsttækifæri til að skoða allt það nýjasta
sem við bjóðum, bæði tölvur, prentara, faxtæki, farsíma,
þráðlausa síma, eldunartæki, kæliskápa, uppþvottavélar,
þvottavélar, þurrkara, ryksugur, smátæki, lampa og margtfleira.
Veittur verður ríflegur staðgreiðsluafsláttur þennan dag.
Sama dag hefst rýmingarsöluvika þar sem hægt er að gera mjög
góð kaup á eldri gerðum tækja, m.a. eldunartækjum, smátækjum,
sjónvarpstækjum, hljómtækjum, myndbandstækjum, símum,
tölvum og lömpum. Sannkölluð tombóluverð.
Athugið: Við seljum nokkrar gerðir Fujitsu Siemens tölva á
einstöku afsláttarverði. Gríptu gæsina meðan hún gefst!
Látið sjá ykkur og njótið dagsins með okkur.
Það verður heitt á könnunni.
m' ;Yí-.v
Nóatúni 4 • 105 Reykjavík • Sími 520 3000 • www.sminor.is

x