Morgunblaðið - 25.11.2000, Blaðsíða 43

MORGUNBLAÐIÐ VIKI m 1
Jb ? .

LAUGARDAGUR 25. NÓVEMBER 2000 43
Úr kvikmyndinni Dinosaur eða Risaeðlumar.
legt að líffræðilegir þættir geti
einir og sér skýrt það hvaða mat
fólk velur og finnst góður. Því
miður erum við í dag umkringd af
mat sem inniheldur mikinn sykur
og langar okkur því oft á tíðum
meira í hann en annan minna
sætan mat. Þetta er sérstaklega
slæmt bamanna vegna sem alast
upp með mjög sætar vörur alls
staðar í kringum sig og venjast á
þær.
Meðfædd sókn okkar í sætt er
líklega einnig tengd þróunarsög-
unni á þann hátt að sykurbragðið
hefur verið örugg ávísun á orku,
svo sem sætir ávextir. Móður-
mjólkin er einnig sætari en venju-
leg mjólk á bragðið og sókn í sætu-
bragðið tryggir að ungböm fái
næringu úr móðurmjólk.
Mismikil sókn í sastt
Athyglisvert er að karlar virðast
sækja minna í sætt en konur og
einnig er það svo að sumir ein-
staklingar og þjóðfélagshópar virð-
ast sækja meira í sætt en aðrir. Til
dæmis virðast þeldökkir Banda-
ríkjamenn sækja meira í sætt en
hvítir. Rannsóknir em ekki nægi-
lega langt á veg komnar til þess að
hægt sé að segja til um það með
nokkurri vissu hvað liggur hér að
baki.
Nefna má að í Tyrklandi er til
dæmis hefð fyrir mjög sætum eft-
irréttum sem fólki af fíestum öðr-
um þjóðum myndi finnast of sætir,
en þar sem fólk er alið upp við
þessa rétti frá bamæsku þykja
þeir eðlilegur hluti af fæðinu.
Þannig er það mismunandi eftir
því hvaðan í heiminum við emm
hvemig við upplifum sætt og mis-
munandi er við hvaða sykurmagn
einstaklingar fara að upplifa sykur-
vatnslausn sem sæta.
Hitastig tungunnar skiptir einn-
ig máli varðandi hvað við finnum
mikið fyrir sætu bragði. Til dæmis
þarf að setja heilmikinn sykur í ís
vegna þess að kuldinn gerir það að
verkum að við finnum minna fyrir
sætubragðinu. Næringarefnaskort-
ur, svo sem sinkskortur, getur
einnig haft áhrif á hvemig við finn-
um bragð af mat, en ýmsir sjúk-
dómar og lyf eða líkamlegar breyt-
ingar svo sem við þungun eða
tíðahvörf geta einnig haft þessi
áhrif.
I rannsókn þar sem börnum,
unglingum og fullorðnum var boðið
að velja sér eftir smekk sykurvatn
eða límonaði sem innihélt mismikið
magn af sykri kom í ljós að börnin
völdu sætustu afurðirnar, ungl-
ingarnir vildu minna sætt en
fullorðnir völdu minnst sætu
drykkina.
næst var ég komin heim til mín
aftur. Það var bankað og ég fór
til dyra. Þar vom börn úr göt-
unni sem tjáðu mér hversu órétt-
látt þeim fannst það sem hafði
verið gert mér. Þau vildu
skammast út í föður minn en ég
talaði við þau og róaði niður. Ég
vildi ekki hafa nein leiðindi né
valda föður mínum frekara hug-
arangri. Mér fannst þessi börn
standa fyrir almennt álit samfé-
lagsins en ég mundi ekki hvað
hafði gerst. Börnin hættu að æsa
sig og sættust á það sem ég
sagði og ég lokaði dyrunum.
Ráðning
I íslenskri þjóðtrú þóttu draumar
um dauða merkja andlát ein-
hvers eða langlífi, allt eftir öðr-
um táknum draumsins. Þegar lit-
ið er lengra aftur til gullaldar
Grikkja er sama upp á teningn-
um og í nútímatáknfræði er
merking svipuð nema nú eru
komin tákn eins og endurnýjun,
breyting eða hamskipti líkt og
endurholdgun. Draumur þinn
fjallar á vissan hátt um lát en
ekki í bókstaflegum skilningi
heldur fremur andlegum. Táknin
(kveðja, milliskeið, vofa) gefa í
skyn að nú sé að ljúka ákveðnu
skeiði í lífi þínu og tími kominn
til að sniða sér nýjan stakk (káp-
an), nýjan raunveruleika, annan
stfl. Þegar merking draummynd-
anna er skoðuð nánar er ýmis-
legt sem gefur í skyn að skeiðið
sem nú er að renna hafi ekki
verið sérlega gott (gekk um eins
og vofa) og einhverjir óæskilegir
ki-aftar (börnin í götunni) stjórn-
að ferð þinni. En gula blómið og
stærð kápunnar benda til þess að
þú munir blómstra og dafna sem
aldrei fyrr (seinni draumur þinn,
sem birtist ekki hér, áréttar það)
þegar útsaumurinn er klár.
• Þeir lesendur sem vij/a fá drauma sfna birta
og ráðna sendi þá með fullu nafni, fæðing-
ardegi og ári ásamt heimilisfangi og dul-
nefni til birtingar til:
Draumstafir
Kringlunni 1
103 Reykjavík
eða á beimasfðu Draumalandsins
http://www. dreamland. is.
margir þekkja af eigin raun, er
hægt að venja sig á mikla sykur-
neyslu. Allt sem er minna salt/sætt
verður þá ekki eins „gott“. Reyni
viðkomandi hægt og rólega að
draga úr neyslu á sætindum verða
þau þó með tímanum minna eftir-
sóknarverð. Ávextir og annað sem
er minna sætt verður þá eftir-
sóknarverðara en sætt morgun-
kom eða sætar kökur og viðkom-
andi finnst hin síðamefndu jafnvel
„of ‘ sæt. Á sama hátt og ef dregið
er úr saltmagni hægt og rólega fer
viðkomandi að finna betur bragðið
af matnum sjálfum ef dregið er úr
sykurmagni.
Bryndís Eva Birgisdóttir
meistaranemi í næringarfræði við
Háskóla íslands
Bónus fyrír
korthafa
Nú getur þú greitt með EUROCARD og
MasterCard greiðslukortum í Bónus!
FÓLK í FBfcl IUM
staf fýrlr staf.
Slæmur ávani
Á sama hátt og hægt er að venja
sig á mikla saltneyslu, eins og
LIÐ-AKTIN VIRKAR!
Créta Guðráðsdóttir
þjáðist af
brjóskeyðingu í baki
„Fyrir u.þ.b. ári fór ég að nota
Lið-Aktín og eftir nokkurn tíma fann
ég fyrir verulegum bata.
í dag held ég mér verkjalausri
með Lið-Aktín "
LIÐ-AKTÍN inniheldur 2 efni sem
byggja upp brjóskið í liðunum:
Chondroitin sulfate er mikilvægt
byggingarefni brjósks, sina og beina. Það
verndar brjósk gegn árásum ensíma sem
valda á því skemmdum.
Glucosamine sulfate er nauðsynlegt til
myndunar bandvefs í líkamanum. Helsta
hlutverk þess er að efla framleiðslu
brjósks og hefur reynst vel til að viðhalda
heilbrigðu brjóski í liðum.
náttúruleqa
i / GElheilsuhúsið
SkólavSrðustíg, Kringlunni & Smáratorgi