Morgunblaðið - 30.11.2000, Qupperneq 60

60 FIMMTUDAGUR 30. NÓVEMBER 2000
'ð^SSSSSSSSS
UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ
Jólahvcðjur
iíl vina og æííingja

Með aðstoð mbi.is
er hægt að senda vinum
og vandamönnum
jólakveðjur á Netinu.
1. verðlaun
Vinningar
Kodak stafræn
myndavél - DC 3800
að verðmæti kr. 54.900
Veldu úr fjölda skemmtilegra mynda,
kveðjum á ýmsum tungumálum
eða skrifaðu bara eigin texta.
Með því að senda jólakveðju
á Jólakortavef mbl.is
gætir þú dottið í lukkupottinn.
Dregnir verða út vinningar
frá Hans Petersen, á nýju ári.
Ódýr og einföld leið til að gleðja vini
og vandamenn hvar í heimi sem er!
Netframköllun (10x15)
24 myndir - DC 3800
að verðmæti kr. 1.650.

.

f
JÓLAKORT Á
netfr@mkóilun
2.-10. verðlaun
m—
Hmhimtn
www.hantpetwsen.ls

Jólahugleiðing um
kjör öryrkja
EINS og okkur er
öllum kunnugt er farið
að styttast til jóla, há-
tíðar Ijóss og friðar, en
hvað ríkir mikill friður í
hugum okkar öryrkja
nú fyrir þessi jól? Það
er allavega ekki mikill
friður sem býr í mér
fyrir þessi jól. Eins og
við öll vitum hefur það
tíðkast frá örófi alda að
gefa fólki jólagjafir, í
tilefni jólanna. Sjálfur á
ég þrjú börn og hef nú
ekki mikið af peningum
til þess að kaupa dýrar
jólagjafir. Það er nú
mín skoðum að öll þessi
jólagjafa „traðík" er nú farin að
ganga öfgar og veit ég að margir eru
mér sammála.
Oryrkjar fá ekki fulla
desemberuppbót
Þær bætur sem við öryrkjar njót-
um bæði frá Tryggingastofnun og
lífeyrissjóðum, undirstrikar að við
sitjum ekki við sama borð og venju-
legt launafólk. Tryggingastofnun
greiðir okkur öryrkjum desember-
uppbót á lífeyri, sem er aðeins brot
af því sem venjulegt launafólk fær á
sín laun. Lífeyrissjóðirnir greiða
enga uppbót á lífeyri í desember,
sem mér finnst þeir ættu að gera.
Það er ekkert sem skyldar þá til þess
að gera það samkvæmt lögum. En ef
við lítum á eignastöðu lífeyrissjóð-
anna í landinu finnst mér að þeir
ættu að taka það upp að sjálfsdáðum
að greiða okkur fyrrgreinda uppbót
á lífeyri í desember. Þetta er réttlæt-
ismál sem mér finnst að fulltrúar
verkalýðshreyfingarinnar sem eiga
um helming af stjórnarmönnum í líf-
eyrissjóðunun okkar ættu að taka
upp og gera að kröfu sinni, ekki síst
vegna léttlætis og sanngimis til þess
að öryrkjar fái sömu desemberupp-
bót og annað launafólk. Hér með
skora ég á fulltrúa verkalýðshreyf-
ingarinnar að taka þetta mál upp
sem allra allra fyrst innan stjómar
lífeyrissj óðanna.
Það hefur hingað til verið krafa
verkalýðshreyfingarinnar að það
ætti ekki að mismuna fólki og allir
eigi að sitja við sama borð.
Laun og bætur
fylgjast ekki að
Síðan núverandi ríkisstjóm settist
að völdum 1995, hefur bilið á milli
launa og lífeyrisbóta (sem ég vil kalla
laun frekar en bætur) aukist alveg
gríðarlega og þegar ég fór að kynna
mér þau mál betur, kom mér á óvart
hvað þetta em þetta gríðarlegar
upphæðir.
T.d. frá árinu 1995 til loka ársins
1999 hefur bilið milh
lágmarkslauna verka-
fólks sem fær greitt
eftir kauptaxta og okk-
ar sem emm á lífeyri
aukist það mikið, að
lágmarkskauptaxtar,
þá á ég við kaupmátt,
hafa hækkað þannig að
kaupmáttaraukning
verkafólks er um það
bil 24% raun hækkun
umfram lífeyrisþega,
sem gefur ekki einu
sinni rétta mynd, því
þetta era tölur frá
kjararannsóknanefnd
og þetta era meðaltals
tölur. Eins og þenslan
hefur verið á vinnumarkaði fær mjög
lítið brot af verkafólki greitt eftir
lágmarkskauptaxta.
Sjálfur hef ég starfað töluvert inn-
an verkalýðshreyfingarinnar og veit
vel að það er ekki óalgengt í dag að
yfirborganir á kauptaxta era að með-
altali 25-40% og er það vegna þess að
allstaðar hefur vantað fólk og eftir-
spum eftir vinnuafii hefur verið gríð-
arlegt. Þessar yfirborganir sem ég
nefni hér í grein minni era aðeins hjá
verkafólki og því fólki sem er á
lægstu kauptöxtunum. Hjá mörgum
öðram stéttum eru þessar yfirborg-
anir mun hærri og of langt mál að
fara að rekja hér.
Bætur öryrkja verða
að hækka verulega!
Það er ekki ósanngjöm krafa að
örorkubætur hækki að lágmarki um
35-50%. Sumum finnst þetta vera
óraunhæft og gerðar alltof háar
kröfur. En ef við föram nú að hugsa
málið á sanngjaman hátt er þetta
alls ekki óraunhæft.
Það sem núverandi ríkisstjórn
hefur gert til þess að skerða laun ör-
yrkja er alveg með ólíkindum. Lyfja-
og lækniskostnaður hefur hækkað
um tugi prósenta vegna skerðingar á
niðurgreiðslum, afnotagjald af RÚV
sem við þuftum ekki að borga skerða
t.d. bætur um tugi þúsunda á ári og
afsláttur af afnotagjaldi af síma var
líka afnuminn. Það væri hægt að
telja upp ótal fleiri atriði sem skerð-
ingamar ná til.
Það er ekki ósanngjöm krafa að
laun öryrkja hækki á móts við þær
hækkanir sem aðrir hópar í samfé-
laginu hafa verið að fá, vegna allra
þeirra skerðinga sem hafa dunið yfir
okkur.
Svo ég noti nú ekki prósentur
finnst mér örorkubætur verða að
hækka að lágmarki um 30 þús. kr. á
mánuði - og að skattur af húsaleigu-
bótum verði afnuminn, eins og af
vaxtabótum til húsnæðiskaupa. Ég
veit að mörgum finnst þetta óraun-
Fátækt
Það er ekki ósanngjörn
krafa, segir Þórir Karl
Jónasson, að örorku-
bætur hækki að lág-
marki um 35-50%.
hæft eins og ég nefndi fyrr. En þetta
er sanngirnismál og þjóðfélaginu til
skammar hvað hlutur öryrkja er rýr.
Verkalýðshreyfingin á einnig að
gera það að kröfu sinni að örorku-
bætur fylgi raunhækkunum launa.
Þetta er ekki aðeins sanngirnismál
heldur snýst þetta líka um mannrétt-
indi, um það að öryrkjar fái að lifa
mannsæmandi lífi og geti veitt sér
einhverja ánægju í lífinu, eins og
aðrir þegnar þessa lands.
Pétri Blöndal þykja
bætur nógu háar!
Pétur Blöndal Alþingismaður hef-
ur marg sinnis lýst því yfir að bætur
öryrkja séu alveg nógu háar. Bætur
öryrkja væra sjálfsagt alveg nógu
háar ef við þyrftum ekki að borga
húsaleigu, lyfja- og lækniskostnað
sem er mjög hár hjá mörgum öryrkj-
um og er hlutur Tryggingastofnunar
alltaf að minnka í læknis- og lyfja-
kostnaði, ekki síst á þeim lyfjum sem
margir öryrkjar geta ekki verið án.
Ég þekki það af eigin reynslu.
Þær yfirlýsingar sem Pétur
Blöndal Alþingismaður hefur marg
oft gefið út um kjör öryrkja er ekki
bara honum sjálfum til skammar
heldur einnig hans flokki sem hann
situr fyrir á Alþingi. í október var
Pétur í umræðuþætti með Ástu R.
Jóhannesdóttur Alþingismanni, - og
var hún að benda Pétri á kjör þeirra
öryrkja sem ættu engan rétt á
greiðslum úr lífeyrissjóðum og væra
mjög lágar, eða rétt rúm 60 þús. kr. á
mánuði. Svar Péturs var að þessir
öryrkjar gætu búið á sambýlum.
Með öðrum orðum ætti þetta fólk
ekki að njóta neinna mannréttinda
og fá að búa í eigin húsnæði eins og
annað fólk. Þessi yfirlýsing Péturs
lýsir honum best sjálfum. Maður
með svona skoðanir er bæði flokki
sínum og Alþingi til skammar og
maður með svona skoðanir á ekki að
mínu mati að sitja á hinu háa Alþingi.
Þetta era einfaldlega þannig skoðan-
ir að við öryrkar séum annars flokks
þjóðfélagsþegnar. Ég skora á Pétur
Blöndal að kynna sér hin raunveru-
legu kjör sem öryrkjar búa við en
ekki að vera koma fram í fjölmiðlum
hvað eftir annað og segja það hreint
út að kjör öryrkja á Islandi séu mjög
góð og tal um eitthvað annað sé bara
bull. Ég vil enn og aftur skora á Pét-
ur Blöndal að kynna sér trygginga-
kerfið eins og það er, og hætta að
sparka í liggjandi fólk, því ég vona að
það sé ekki stefna hans flokks að
gera það!
Við öryrkjar skulum bera fána
réttlætis því ef við geram það ekki
gerir það gerir það enginn fyrir okk-
ur.
Höfundur er sljómarmaður í
Sjílfsbjörgu á höfuðborgarsvæðinu.
Rifjaðu upp ljuf;
minningar!
við arinelcl.
góðan mat, ^
góða þjónustu
og ljúfa tónlist á
Ja,
,'teGls9/VG6%
L2
Gunrmr Páll leikur firhmtud..
fö.stud. og kuigardao
frá kl. 19.15 til 23.00.
Fvrir hópa aðra daga
HOTEIy
REYKJAVIK
SIGTÚNI
j Borðapantnnir í sínia 568 9000
Þórir Karl
Jónasson