Morgunblaðið - 19.12.2000, Blaðsíða 8

8 ÞRIÐJUDAGUR 19. DESEMBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Það er allt í lagi með hann, Davíð minn, það hefur ekki einu sinni rispast málningin.
Heimili og skóli fundaði með foreldrum framhaldsskólanemenda
Ahugi á foreldrastarfi
í framhaldsskólum
LANDSSAMTÖKIN Heimili og
skóli áttu fund í síðustu viku með
nokkrum foreldrum framhaldsskóla-
nemenda vegna verkfallsins og
áhuga þeirra á að koma foreldra-
starfi adf stað innan framhaldsskól-
anna.
Þessi mál voru einnig rædd á aðal-
fundi Heimilis og skóla fyrir
skemmstu en ekki samin sérstök
ályktun. Hins vegar var samþykkt
harðyrt ályktun á fundinum vegna
stöðu mála í verkfalli framhalds-
skólakennara. Þar segir m.a. að
verkfallið lýsi „óforsvaranlegu tóm-
læti og virðingarleysi" gagnvart
menntun, nemendum og námi
þeirra. Sjálfsmynd nemenda hafi
beðið tjón sem seint verði bætt. Virð-
ingu fyrir starfi kennara þurfi að efla
og liður í því sé að bæta launakjör
þeirra. Skorað er á deiluaðila að
ganga tafarlaust til samninga og „af-
létta þvi umsátursástandi sem ríkt
hefur undanfarnar vikur og leysa
nemendur og fjölskyldur þeirra úr
gíslingu". Mannauðurþjóðarinnar sé
í veði.
Jónína Bjartmarz, þingmaður í
Reykjavík, var endurkjörin formað-
ur Heimilis og skóla á aðalfundinum.
Hún sagði i samtali við Morgunblað-
ið að samtökin fyndu fyrir miklum
áhuga foreldra víða um land á að
starfa innan framhaldsskólanna,
einkum vegna hækkunar sjálfræðis-
aldurs í 18 ár. Hún sagði verkfallið
ekki eina tilefni þessa áhuga, hann
hefði verið fyrir hendi áður en verk-
fallið skall á. Einnig þurfi að gefa
forvamarmálum gaum innan skól-
anna.
Hún sagði að þessi foreldrahópur,
sem hist hefði á fimdi með Heimili og
skóla ætlaði sér að hittast aftur í
janúar og taka stöðuna þá. Einnig
áforma samtökin málþing næsta vor
um það hvemig foreldrar eiga að
mæta hækkuðum sjálfræðisaldri.
„Varðandi stofnun félaga foreldra
innan framhaldsskólanna er rétt að
taka pólinn í hæðina íyrir næsta
haust. Mikið má vera ef þetta verður
síðasta verkfallið sem við horfumst í
augu við, þó við vonum það öll. Ýmis
önnur vandamál geta komið upp sem
foreldrar vilja láta sig einhverju
skipta. Ég held að skólunum veiti
ekkert af þeim stuðningi sem for-
eldrar geta veitt. Maður spyr sig
einnig hver markmiðin vom með
hækkun á sjálfræðisaldri. Voru þau
ekki einmitt að opna skólana meira
fyrir foreldrum og gera þeim kleift
að styðja framhaldsskólana og nem-
endur til náms,“ sagði Jónína.
Vorum að fá í verslun okkar falleg rúmteppi
Rúmteppi
& 2 púðaborð
kr. 6.900.-
Z-brautir & gluggatjöld
* Faxafen 14 1108 Reykjavík | Sfmi 525 8200 | Fax 525 8201\ Netfang www.zeta.is•
Frá aóalfundi SES
Afnám tekju-
tryggingar
SAMTÖK eldri sjálf-
stæðismanna, SES,
héldu aðalfund nú
fyrir skömmu. Þar hélt
formaður samtakanna frá
upphafi, Guðmundur H.
Garðarsson, ávarp þar sem
hann rakti efni skýrslu
stjómar, m.a. hugmyndir
samtakanna um lífeyris-
mál. En hvað skyldu menn
vera að hugsa um hvað þau
varðar á þeim bænum?
„Samtökin fjalla alhliða
um málefni aldraðra en
leggja alveg sérstaka
áherslu á að staða eftir-
launafólks verði sem best
tryggð, m.a. með því að
tekjutrygging lóeyris-
greiðslna almannatrygg-
inga verði afnumin og allir
hafi sama rétt í almanna-
tryggingakerfinu jafnframt
Guðmundur H. Garðarsson
sem áhersla er lögð á að lífeyr-
issjóðirnir skili góðum eftirlaun-
um með góðri ávöxtun þeirra ið-
gjalda sem sjóðfélagar greiða til
lífeyrissjóðanna. Þá er það einnig
stefna SES að eftirlaun skuli vera
óháð hjúskaparstöðu og að skatta-
lög verði endurskoðuð og fjár-
hagslegt sjálfstæði aldraðra verði
enn frekar styrkt með hækkun
skattleysismarka gagnvart tekju-
skatti og að eignarskattar á íbúð-
arhúsnæði verði afnumdir. Eða að
skattleysismörk gagnvart eignar-
skatti verði hækkuð verulega frá
því sem nú er - allt upp í 20 millj-
ónir kr. fyrir hjón í stað 6,2 millj-
óna kr., sem gildir í dag.“
- Teljið þið mögulegt að ná ein-
hverju afþessu fram á næstunni?
„Það er í sjálfu sér auðvitað
seinvirkara og flóknara að fram-
kalla þær breytingar á almanna-
tryggingakerfinu sem við leggjum
til en breytingar á tekju- og eign-
arsköttum ættu t.d. ekki að vera
svo erfiðar í framkvæmd. Sér-
staklega þegar maður hefur það í
huga hvað tekjuafgangur er mikill
í fjárlögum. En ef ég man rétt þá
er eignarskattur vegna einstak-
linga nú um 2,5 milljarðar króna,
sem eru ekki nema 10% af heild-
artekjuafgangi ríkissjóðs. Fyrir
þolendur, þ.e.a.s. alla sem þurfa
að greiða eignarskatt, ekki hvað
síst þá sem komnir eru á eftirlaun
sem eru mun lægri en þær tekjur
sem viðkomandi hefur í fullu
starfi, munar það geysilega miklu
að fá eignarskatt afnuminn, þótt
ekki væri nema á íbúðarhúsnæði.
Einnig setjum við fram þá kröfu
að fasteignagjöld verði lækkuð.“
- Á hvaða grundvelli gerið þið
það?
„í fyrsta lagi er ekki óeðlilegt
að þeir sem eldri eru og hafa borg-
að fasteignagjöld alla sína ævi búi
við lægri skattgreiðslu í þessum
efnum en aðrir, enda eru fordæmi
fyrir slíku, t.d. í Kópavogi. I öðru
lagi að eftirlaun taka ekki sam-
bærilegum hækkunum og orðið
hefur á síðustu árum, ég nefni sem
dæmi að fasteignamat hefur
hækkað um rúmlega 30% á aðeins
tveimur árum. Það _______________
liggur í augum uppi að
þetta er gífurlegt hags-
munamál, ekki aðeins
fyrir þá eldri sem eiga
íbúðir heldur líka fyrir
það eldra fólk sem þarf að leigja.
Það kemur fram í húsaleigu þegar
fasteignaskattar eru svona háir.“
- Væri að þínu mati ástæða til
að stokka verulega upp almanna-
tryggingakerfíð?
„Já, vegna þess að núverandi
gallar þess eiga sér áratugalanga
forsögu og kerfið er í engu sam-
ræmi við þær þjóðfélagsbreyting-
ar sem orðið hafa á íslandi síðustu
því ► Guðmundur H. Garðarsson
fæddist f Hafnarfirði 17. októ-
ber 1928. Hann lauk stúdents-
prófi frá Verslunarskóla ís-
lands árið 1950 og viðskipta-
fræðiprófi frá Háskóla íslands
1954. Hann var síðan við nám í
Vestur-Þýskalandi og Englandi
árið eftir í fjármála- og trygg-
ingafræðum. Hann hefur komið
víða við í störfum, var alþing-
ismaður um árabil, formaður
VR frá 1957 til 1980 en situr
nú í stjórn Lífeyrissjóðs versl-
unarmanna og bankaráði ís-
landsbanka-FBA. Guðmundur
er kvæntur Ragnheiði G. Ás-
geirsdóttur og eiga þau tvo
syni.
Berjumst fyrir
afnámi eign-
arskatta
ár. Þótt hægt miði þessum breyt-
ingum er rétt að vekja athygli á
því að núverandi ríkisstjórn hefur
sett á laggirnar tvær starfsnefnd-
ir. Önnur vinnur að tillögum til
breytinga á stöðu almannatrygg-
ingakerfisins, lífeyrissjóðanna og
hinni skattalegu hlið þeirra mála
og hin á að vinna að stefnumótun í
málefnum aldraðra til lengri tíma
og er þá miðað við að sú stefnu-
mótun nái allt til ársins 2015.“
- Eru kjör aldraðra hér að versna
eða skána að ykkar mati?
,A-ð sjálfsögðu hafa aldraðir
notið ákveðins hluta af góðæri síð-
ustu ára en samt hefur staða
þeirra versnað hlutfallslega, m.a.
vegna þess úrelta kerfis sem þeir
búa við í sambandi við almanna-
tryggingar, sem eru raunverulega
ekkert annað en tryggingafélag
sem allir greiða til. Það þarf að
gera það kerfi bæði skilvirkara og
einfaldara, t.d. setja í einn flokk
grunnlífeyri og tekjutryggingu og
hækka lágmarkseftirlaun sem að
okkar mati ættu að vera 90 þús-
und á mánuði en eru núna miklu
lægri. Ég vek athygli á að sam-
kvæmt nýgerðum samningum
verkafólks er gert ráð fyrir að í
lok samningstímabilsins verði lág-
markstaxtinn kominn í þessa upp-
hæð, þ.e. árið 2002.“
- Hvað með skattleysismörk?
________ „Þau verða þá dregin
við þessi lágmarkseftir-
laun.“
- Hvað hefur þú haft
löng kynni af lífeyris-
málum á íslandi?
„Eg gekk í Lífeyrissjóð versl-
unarmanna (LV) á fyrsta heila
starfsári sjóðsins 1956 til 1957 og
hef verið einn af forystumönnum
sjóðsins síðan, bæði sem fyrrver-
andi formaður VR og stjórnar-
maður í LV. Auk þess hef ég verið
í opinberum nefndum sem unnið
hafa að samningu frumvarpa til
laga um skyldur og starfsemi líf-
eyrissjóða.