Morgunblaðið - 19.12.2000, Page 27

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 19. DESEMBER 2000 27
ÚRVERINU
Sala Samherja hf. á 65% eignarhlut sínum í Samherja GmbH í Cuxhaven í Þýzkalandi
Hagur hluthafanna
betur tryggður
Sala Samherja á stórum hlut í hinu þýzka
dótturfyiirtæki sínu og sala þess á togara
sínum Cuxhaven hefur vakið mikla athygli.
Hjörtur Gíslason kannaði málið og svo virð-
ist sem Samherji standi mun styrkari eftir
og framtíðin 1 Þýzkalandi sé bjartari en áður.
m
Samherji
Dótturfélagið j
endurgreiðir
vaxtalaust
hluthafalán,
1.140 millj. kr.'
Togarinn
Cuxhaven
seldur:
Selur stærstu
hluthöfum
65% hlutafjár
dótturfélagi
millj.kr.X^
A ettir 35% hlut Þorsteinn Már Baldvinsson,
í dóttur- Kristján Vilhelmsson
fyrirtæki Finnbogi Baldvinsson,
sínu í KEA og Kaupþing
Þýskalandi
m
Eiga samtals
65% hlutaflár
SamherjiGmbH
Utgerð
Kiel Hanover
Dótturfyrirtæki
Samherja GmbH
Þýskalandi
sameinuð
Hussmann & Hahn
Frumvinnsla, fulhrinnsla
og smásala á fiski
LJÓST er að Samherji hf. hefur
styrkt stöðu sína verulega með því að
selja 65% hlut sinn í dótturfyrirtæk-
inu Samherja GmbH í Þýzkalandi.
Bæði fæst verulegt fé fyrir hlutinn og
áhættan af erfiðum rekstri ytra er
minnkuð. Skuldir félagsins hafaverið
minnkaðar um þrjá milljarða króna
og það er fyrir vikið betur búið undir
að takast á við ný verkefni. Með
þessu móti virðist hagur hluthafa í
Samherja einnig betri en áður.
Dótturfyrirtækið ytra hefur að
auki gengið inn í kaup Finnboga
Baldvinssonar á fiskvinnslufyrirtæk-
inu Hussmann & Hahn og reksturinn
því orðinn fjölbreyttari en áður. Ut-
gerðin gæti gengið erfiðlega áfram
vegna versnandi aflabragða og
minnkandi kvóta, en þó ættu afla-
heimildimar að vera nægar fyrir tvö
skip. Lækki olíuverð töluvert gæti
verið mun bjartara framundan.
Þungur róður og mikið tap
Verulegir erfiðleikar hafa verið í
rekstri DFFU að undanfömu. Sam-
kvæmt heimildum Morgunblaðsins
nam tapið á síðasta ári um 320 millj-
ónum króna og á þessu ári mun
rekstrartap vera að nálgast 440 millj-
ónir króna. Á móti kemur söluhagn-
aður af sölu togaranna Wiesbaaden
og Cuxhaven. Skýringamar á tapinu
á útgerðinni liggja að miklu leyti í
háu olíuverði og slöku fiskiríi, meðal
annars á nálægari miðum. En einnig
hefur styrkur verkalýðsfélaganna
gert erfitt fyrir við hagræðingu og
fækkun starfsfólks. DFFU mun hafa
fengið opinbera styrki vegna afla-
brests á þessu ári og um tíma fékk
félagið sérstakan olíustyrk, um 8.000
mörk á dag, vegna tilraunaveiða
Hanover, sem þá var að rækjuveið-
um. Segja má að öll útgerð um þessar
mundir búi við krappan kost.
Mikill samdráttur hefur orðið á
skipastól DFFU eftir að Samerji
kom til sögunnar. Mikil hagræðing
hefur átt sér stað við erfiðaðar að-
stæður og skipastóllinn sniðinn að
þeim aflaheimildum sem borgar sig
að nýta. Nú eru tvö skip eftir, frysti-
togaramir Kiel og Hanover. DFFU
hefur ekki nýtt sér aflaheimildir sín-
ar í síld og makrfl, sem hafa þó verið
verulegar. Mat stjómenda félagsins
hefur verið að það borgaði sig ekki að
kaupa skip til að gera svo. Allt fram á
síðustu dága var það reyndar ætlunin
að skip Samherja, Þorsteinn EA,
færi utan og veiddi sfld og makrfl.
Það loforð var gefið verkalýðsfélag-
inu á staðnum af DFFU þegar tog-
arinn Wiesbaaden var seldur til til
Rússlands til fyrirtækis að hluta til í
eigu Samherja. Nú er Ijóst að Þor-
steinn, sem er í lengingu í Póllandi,
fer ekki utan, heldur verður við veið-
ar undir merkjum Samherja hf. og
undir íslenzku flaggi.
Að auki hefur nú togarinn Cux-
haven verið seldur og áhöfninni sagt
upp. Reyndar er enn möguleiki á að
þriðja skipið bætist í flotann, því
DFFU á enn úreldingu til að taka inn
nýtt skip eftir söluna á Wiesbaaden.
Um 800 milljónir?
Söluna á Cuxhaven til Parlevliet,
bar nokkuð brátt að. Heimildir frá
Þýzkalandi benda til þess að salan á
togaranum ásamt hluta af úrelding-
unni fyrir Wiesbaaden sýni, að staða
DFFU hafi verið afar bágborin og
salan í raun verið nauðugur kostur.
Ekki er hægt að kaupa og selja afla-
heimildir í Þýzkalandi. Þær em í eigu
rfldsins. Engu að síður er það ljóst að
aflaheimildir DFFU í sfld og makrfl
fylgja í sölunni. Söluverð á skipinu
hefur ekki fengizt uppgefið, en óstað-
festar heimildir herma að „pakkinn"
hafi verið seldur á um 800 milljónir
króna, en skipið sjálft aðeins á 7
milljónir marka eða 280 milljónir
króna. Þegar Cuxhaven var smíðað
1990, áður en Samherji kom til skjal-
anna, kostaði það 28 milljónir marka
eða ríflega milljarð króna. Seinna var
svo settur frystibúnaður í skipið fyrir
um 5 milljónir marka eða 200 millj-
ónir króna.
Það er Ijóst að Cuxhaven var eina
auðseljanlega skip DFFU. Hin skip-
in eru mun eldri og bæði þung í
rekstri vegna mikillar olíueyðslu,
sérstaklega Hanover, sem er þungt
skip, enda sérstaklega styrkt til veiða
í ís. Sá orðrómur gengur reyndar í
Cuxhaven að Hanover verður seldur
í janúar.
Uppsagnir skapa vanda
Framundan eru minnkandi veiði-
heimildir víðast hvar, en á móti eru
líkur á verulegri lækkun á olíuverði.
DFFU ætti að hafa ærið nógar veiði-
heimildir fyrir tvö skip og því gæti
verið séð fyrir endann á taprekstr-
inum. Á hinn bóginn er fyrirtækið í
vanda vegna uppsagna sjómanna, nú
á tveimur skipum og meðan ekkert
skip kemur í stað Wiesbaaden eða
Cuxhaven, næst varla samkomulag
við verkalýðshreyfinguna. Hún hefur
í fréttum í sjónvarpi lýst miklum von-
brigðum með þróun mála og bein
svik, sem hún telur sig hafa orðið fyr-
ir, þar sem ljóst er að ekkert skip til
veiða á sfld og makrfl bætist í flota
DFFU. Þau mál eru ekki leyst. Þeg-
ar Cuxhaven var dreginn af dráttar-
bátum frá höfninni í Cuxhaven til
Bremerhaven, strax eftir að gengið
hafði verið frá kaupunum, voru á
honum mótmælaflögg, sem á stóð
„bless Cuxhaven, bless DFFU.
Hussmann & Hahn
Samheiji GmbH hefur nú gengið
inn í kaupsamning Finnboga Bald-
vinssonar á fiskvinnslufyrirtækinu
Hussmann & Hahn, sem er eitt
stærsta og virtasta fyrirtæki á þessu
sviði í Þýzkalandi. Það fyrirtæki var
hins vegar í miklum rekstrarerfið-
leikum, þegar Finnbogi keypti það, í
raun að mestu leyti með yfirtöku
skulda og samningum við lánar-
drottna. Mikil hagræðing hefur þeg-
ar orðið í þeim rekstri og nú gengur
kúariðufárið í lið með Samherja svo
útlitið er bjart á þeim bæ. Þjóðverjar
borða meira af fiski en nokkru sinni.
Útlit er því fyrir betri tíma í nánusta
framtíð að minnsta kosti. Eggin eru
ekki lengur í einni körfu og það
styrkir Samherja vafalaust að vera
nú í lykilaðstöðu bæði í útgerð og
fiskvinnslu í Þýzkalandi.
Nauðsynlegar aðgerðir
Það er Ijóst að þær aðgerðir, sem
nú var farið út í í Þýzkalandi voru
nauðsynlegar og lfldegt er að þær
skili árangri. En hvaða tengsl eru á
milli þeirra og þess, sem er að gerast
hér heima? Samherji er nú að sam-
einast BGB Snæfelli og það kostar
mikla peninga. Því hefur bæði þurft
að losa fé og lækka skuldir og það er
gert með því að helztu eigendur Sam-
herja selja sjálfum sér tvo þriðju
hluta í dótturfyrirtækinu Samherja
GmbH í Þýzkalandi. Þannig fær
móðurfélagið um 860 milljónir króna
í sarpinn. Auk þess er dótturfyrir-
tækinu gert að endurgreiða móður-
félaginu um 1,1 milljarðs króna
hluthafalán þannig að beint renna
tveir milljarðar til móðurfélagsins.
Þessir peningar lágu hins vegar ekki
í skúffu Samherja í Þýzkalandi og því
varð að selja skip, úreldingarrétt og
láta af hendi veiðiheimildir. Engu að
síður er Ijóst að veruleg greiðsla hef-
ur komið fyrir þær.
Hátt mat
Það vekur athygli að „Við mat á
verðmæti selds eignarhlutar í Sam-
heija GmbH var gengið út frá sama
heildarverðmæti hlutabréfa í því
félagi og miðað var við í samkomulagi
KEA um skipti á hlutabréfum í BGB-
Snæfelli fyrir hlutabréf í Samherja."
eins og segir í fréttatilkynningu Sam-
heija um þessi mál. Hver hlutur í
Samherja GmbH er sem sagt jafn-
verðmætur og í Samheija hf. þrátt
fyrir viðvarandi taprekstur ytra.
Ljóst er að rekstrarvirði DFFU var
lítið sem ekkert vegna viðvarandi
taprekstrartaps en upplausnarvirði
töluvert vegna verðmæta í skipum,
aflaheimildum og endurnýjunarrétti.
Svo virðist sem félagið hafi verið
töluvert ofmetið til að fá meiri pen-
inga heim. Samkvæmt þessu er
heildarverðmæti Samheija GmbH
um 1,3 milljarðar króna, en bókfært
virði var aðeins 75 milljónir króna.
Það vekur ennfremur upp spum-
ingar um það hvort stærstu hluthafar
Samherja hf. hafi getað selt sjálfum
sér ríflegan meirihluta í dótturfyrir-
tækinu án þess að bjóða öðrum hlut-
höfum að kaupa líka. En í Ijósi þess
hve hátt fyrirtækið er metið er alls
óvíst að aðrir hluthafar hefðu kært
sig um slíkt. Þannig virðist sem
stærstu hluthafar Samheija séu að
auka skuldir sínar til að létta á móð-
urfyrirtækinu. Hver ábati þeirra af
kaupunum kann að verða virðist ekki
Ijóst, nema það takist að snúa rekstr-
inum ytra eða hugsanlega draga sig
algjörlega út úr útgerðinni og helga
sig rekstri Hussmann & og Hahn,
vinnslu og sölu á fiski. Þess ber þá að
geta að Samherji hefur selt afurðir
frystiskipa DFFU og fer líklega með
eitthvað af þeim í gegnum Hussmann
& Hahn. Það hefur í raun verið eini
jákvæði þátturinn af starfseminni í
Þýzkalandi og hefur skilað ákveðn-
um hagnaði. Verði útgerðinni hætt,
fara þessar afurðir lfldega í gegnum
sölukerfi annarra aðila og Samherji
missir þann spón úr aski sínum.
Móðurfélagið sterkara
Það er ljóst að móðurfélagið Sam-
herji stendur sterkara eftir þessar
breytingar. Skuldir þess hafa verið
minnkaðar um þijá milljarða króna
og áhættan af rekstrinum í Þýzka-
landi er mun minni en áður. Hagur
hluthafa í Samherja er því betri en
áður. Vilji stjórnendur og stærstu
eigendur Samheija standa í áhættu-
sömum rekstri eins og útgerðinni í
Þýzkalandi gera þeir það nú að
mestu leyti á eigin kostnað en ekki
kostnað hluthafanna í móðurfélag-
inu.
Ljóst er að hefði ekkert verið að
gert, hefði tapið á útgerðinni haldið
áfram að aukast. Nú virðist útgerðin
hafa meiri möguleika en áður, en róð-
urinn verður engu að síður þungur
vegna minnkandi aflaheimilda og
meðan olíuverð er enn mjög hátt.
Framvindan í Þýzkalandi virðist
óljós en margt bendir til betri tíma.
--,r i - ... r-< i-.-frdk*jj-liÉil frl '&tst
Satínnáttkjólar
Stuttir verð kr. 3.500
íðirverðkr. 5.900