Skírnir - 01.01.1875, Page 84

84
ÞÝZKALAND.
páfanum og kristmunkaliði hans í skefjura, og láta honum eigi
haldast uppi, a8 stæla þegna anuara ríkja upp til óhlýSni viS
landslögin. Stjórn Viktors konungs hefur vikizt undan því máli
— á líkan hátt og stjórnin í Belgíu — og hlöb þeirra segja svo,
aS hver verSi aS varSa um lög í sínu landi, og gætu ítalir sjeS
öllu sínu horgiS, er til laga og landsfriSar kemur, hvab sem
páíinn og klerkdómurinn bræSir og bruggar, þá ætti þetta ekki
aS vera meiri vandi fyrir aSra eins menn og Prússar eru. En
hjer er J>ó aS gætandi, aS stjórnin á Ítalíu og í flestum kaþólsk-
um löndum kemst því aS eins klaklaust af i þessum efnum —
sem kallaS mun —, aS hún, í staS þess aS rísa alvarlega móti klerk-
dóminum, í gegn þeim andlega þrældómi, sem klerkarnir hafa
hneppt allan landslýSinn undir, i staS þess aS hamla þeim frá
aS spilla landsfólkinu meS hraffmuglegri hjátrú og hjegiljum, hefur
svo aS segja staSiS og stendur enn á þönunum aS friSast viS
páfann og gera klerkdóminn sjer hollan og hlynnandi. {>essu
víkur öSruvísi viS á þýzkalandi. Bismarck og allir frjálshugaSir
menn meS honum sjá, aS mál er komiS handa aS hefja gegn
ofvaldi kaþólskrar kirkju, sem hún hefur ætlaS sjer mundi takast
aS heita og nppi aS halda á öllum stöBum, síSan páfinn lýsti
sig óskeikulan. Bismarck hefur sýnt mönnum fram á í ræSum
sínum á þinginu, aS þegar kaþólskir biskupar og hirSar vitna
til, na8 framar beri aB hlýSa GuBi enn mönnum", þá sje hjer
GuSi og kristmunkum slengt saman, því allirviti hvernig þeir ráSi
öllu hjá Píusi páfa, og aS þaS sje þeirra boSorS, sem hjer sje
sett í andstæSi viS boS prússneskra þegnlaga. þetta þykir hon-
um, sem von er, illa þolandi í prótestantisku ríki. Hjer er í
harBa deilu slegiB, og þaS er vonandi — þó þjóSverjahatendur
teli annaS víst —, aB skynsemi og vísindum studd karlraennska
þýzkra þjóSskörunga sigrist á klækisskap „hálfglottandi“ skýja-
glópa klerkdómsins. Enginn má skilja oss svo, aS eigi þurfi
annaS til enn stjórnarvald til aS brjóta þá skjaldborg klerkdómsins,
sem stendur saman af ginnungamyrkri margra sálnamillíóna, cn
ríkisstjómin á kost á aS marka honum svæSi og koma honum
út af ráSasviSi þegnlegra laga, Vjer skulum nú í fám orSum
segja frá því, sem gerzt hefur.