Skírnir - 01.01.1879, Síða 7

INNGANGUR OG ALMENNARI TÍÐINDI.
7
úr iSnaSi, verzlun og öllum góSum framkvæmdum og samverkn-
aSi þjóSanna. Á fyrri öldum var kallaS, aS þeir öfluðu sjer
fjár og frama, sem sigruSust í hernaSi, en því víkur ekki svo
viS á vorum tímum aS því er til fjárfanganna kemur. Meira fje
hefir vart nokkurn tíma veriS meS vopnum heimt enn þaS, sem
J>jó8verjar tóku af Frökkum 1870—71, og þó fylgdi því svo lítil
blessun, aS iBnaSi þeirra og þjóSmegun hefir síöan farib svo
hnignandi, a<5 fjöldi fólks hefir leitaS af landi burt sökum
atvinnubrests og þungra álaga. ISnaSarástand þjóSverja lýsti
sjer á alþjóSasýningunni í Fíladelfíu, og sjálfir urSu þeir aS
játa í fyrra, aS þaS væri svo bágboriS, aS þeir treystu sjer ekki
til at senda aSra sýnismuni til Parísar enn uppdrætti og lista-
verk. Hjer er enn til greina aS taka, aS gullstraumurinn frá
Frakklandi gerSi menu svo þyrsta í auSsældina, aS fjöldi manna,
æSri og lægri stjetta, varS allur vakinn og sofinn í fjárföngum,
hlutbrjefafjelögum og allskonar fyrirtækjum, sem best þóttu
fallin til skjótlegs uppgrips gulls og gróSa. Hjer var um mart
svo lítt vandaS, og flest prettum og vjelum vafiS, aS fjöldi slíkra
fyrirtækja — sem víSar hefir reynzt bæSi fyr og síSar — dró
ótal mörgum til þrota og örbyrgBar; en iSnaSaríólkiS og verk-
mannalýSurinn kom þó harSast niSur, er atvinnan brást allt í
einn og hvaS eptir annaS. MeS svo felldu móti setti gullstraum-
inn óSar niSur enn þjóSverja varSi. Ágirndin hafSi drukkiS
«þurrS» á því háflæSi, sem J>ór forSum á sjónum. Af þessu
leiddi mikla óánægju, verkaföll m. fl. meSal verknaSar og iSnaS-
armanna á J>ýzkalandi, og þaS hefir ekki átt lítinn þátt í, aS
sá lýSur hefir hneigzt meir á J>ýzkalandi enn í nokkru landi
öSru aS kenningum sósíalista *). Hjer nefnum vjer J>jóSverja til
sjerilagi, því þeir hafa átt svo mikinn hlut í enum seinni vopn-
deilum NorSurálfunnar, og J>ar á ofan haft mestu sæmdir af
málunum, aS þeim hefSi átt aS verSa meira happ og meiri
slægur úr herfangi sínu, ef hernaSur og hernaSargengi væri
annars fallib til aS gera þjóSirnar sælli. Og þar sem um frek
fjebrögS ræSir eSa grófeavjelar, um bankahrun, atvinnuföll og
*) Um jafnaðarmenn á þýzkalandi verður meira greint í þess lands þætti.