Skírnir - 01.01.1879, Side 68

68
SPÁNN.
hjer líka a8 keyptu. Svo er taliS, ab af spænska liSinn hafi ekki
látizt minna enn 133 þúsnndir manna, en af uppreisnarmönnum 100
Jiúsundir. Eptir enum nýju lögum skal eyjan sendaáMadrídarþingiS
1 fulltrúa fyrir hver 50 þúsund manna, en kosningarrjett hafa ekki
a8rir, enn Jieir sem gjalda 88 krónur í atvinnu- eSa jarhar-skatt.
Frjálsir skulu vera allir Svertingjar, sem hafa fæSzt síSan 1869. þeir
einir fá uppbót fyrir lausn jpræla sinna, sem hafa eigi veriS neitt
vi8 uppreisnina riínir. A Kúhu er a8 vísu bæði aub og mikil
gæöi upp að grípa, en Jar sem Spánarstjórn heimtar af eyjar-
skeggjum fullar bætur fyrir allt fjártjónib og kostnaSinn, sem
ríkiS hefir haft af uppreisninni, J>á hljóta Jreir nú a8 búa undir
alljmngum álögum í langan tíma.
Mannalát. 28. ágúst dó Kristín drottning (f. 27. apríl
1806), fjórSa kona Ferdínands konungs 7da. Hún var dóttir
Frans lta, Napólíkonungs, kvenna fegurst, ráSrík en IjettúSug.
Ferdínand konungur var lítill rá8deildarma8ur og ljet henni allt
a3 vilja, og fyrir hennar umtölur gerSi hann þá breytingu á
ríkiserfbum á Spáni (29. marz 1830), a3 þær skyldu ganga í
kvennlegg, af þeim Kristínu kominn, þar sem karllegginn þryti.
Don Carlos konungsbróSir sá hjer sín rjettindi fyrir bor3 borin,
og dró þetta til styrjaldarinnar hör8u og miklu innanlands, sem
stó8 í sjö ár, og Esparteró tókst loks a8 gera enda á. Kristín
drottning var8 ekkja 1833, og skyldi hafa ríkisforræSi me3an
ísabella drottning, dóttir hennar, væri ófullveSja. Fám mánuBum
eptir lát konungs lagSi hún ástarhug á einfaldan en frí3an var8-
liBsmann, sem Munoz hjet, og kom svo á sig miklu óor8i, og
jók j?ar meiru á, er hún gaf honum nafnbætur vi3 hirb sína og
giptist honum á laun. J>eir menn höfSu fyllt flokk þeirra mæSgna,
sem drógu taum frelsisins, og me8 lagaboBum 1834 og 1837
hafSi Kristín komiS landstjórninni í þingbundiB lag, en 1840
vildi hún bæ8i takmarka frelsi og forræSi hjeraBa og sveita og
brjóta þau heit, er Biskayjumönnum höfSu veriS veitt um einka-
rjettindi. Af þessu varS uppreisn og rjezt Esparteró þar til
forustu og neyddi hana til aS víkja frá forstö8u ríkisins og fara
úr landi. J>au drottning skildust í Yalencíu, og segja menn hún
hafi sagt vi8 hann: «jeg hefi gert y3ur a3 auSngum manni, a8