Skírnir - 01.01.1879, Side 131

DANMÖRK.
131
muni, l>ó aS nú sje orSiS nokkuS klje á um sinn. |>a8 sem
einkennir þetta timabil í þingsögu Dana er tilkall vinstrimanna
til aS komast til valda, af þeirri ástæSu, a8 Jeir sje meiri
hlutinn í fólksþinginu, þa& er aS segja í því þingi, sem kosiS
er til af allri alþýSu meS frjálsum kosningum; hafa þeir sagt
aS þetta þing ætti aS ráSa mestu um stjórn landsins, líkt og
er á Englandi og víSast hvar annars staSar í Evrópu, þar sem
stjórnfrelsi er; þetta væri andinn í stjórnarskránni dönsku og
færi hún í rauninni eigi fram á annaS en þingbundna sjálfstjórn
þjóSarinnar, og aS þjóSkjörna þingiS eSa fólksþingiS ætti aS
vera þungamiSjan í ríkinu og ráSa mestu um allt. Hins vegar
hafa hægri menn taliS þessa kenningu alveg gagnstæSa stjórnar-
skránni; fólksþingiS stæSi í engu framar en landsþingiS, og ætti
engan rjett á a& stjórnin væri kosin af meiri hluta þess, þaS
væri lika aS taka fram aS fyrir hendurnar á konungi, en hann
hefSi þó eptir stjórnarskránni rjett til þess aS velja sjer ráS-
gjafa eptir geSþótta sinum; báSir flokkarnir hef&u í raun rjettri
jafnan rjett til aS skipa ráSaneyti konungs, þar sem vinstri-
menn rjeSu atkvæSum í fólksþinginu en hægrimenn í lands-
þinginu, og væri þaS því alveg á konungs valdi, hverja hann
vildi heldur kjósa til valdanna. Hægrimenn hafa því eigi viljaS
sleppa völdunum viS vinstrimenn, en þeir hafa aptur sótt þau
sem fastast í hendur þeirra. Fyrstu árin eptir 1872 hafbi sá
hluti hægri handar flokksins, sem nefnist þjóSernis og frelsis
flokkur, völdin á hendi; höfSu þeir mest liS i fólksþinginu, en
þó eigi til jafns viS vinstrimenn; aptur rjeB sá hluti hægri
manna mestu i landsþinginu, er gózeigendur nefnast. þaS tók
nú fljótt aS brydda á því aS þjóSernismenn mundu eigi sem
bezt fallnir tii þess aS halda uppi orustu gegn vinstrimönnum,
þar sem þeir kröfSust sjálfstjórnar, því aS þjóSfrelsismenn hötSu
sjálfir áSur haldiS alveg sama fram, en gengu nú á bak öllu
saman, og auk þess varS þaS æ ljósara og ljósara, aS gózeig-
endurnir, sem raestu rjeSu í landsþinginu, urSu aS beitast fyrir,
ef halda átti til streitu kenningum bægrimanna um jafnrjet'i
þessa þings viS fólksþingiö. þessi fyrstu ár, meSan þjóSernis-
menn sátu aS völdum, voru ráSherraskipti alltíS og urSu þjóS-
9*