Skírnir - 01.01.1891, Side 9

BISMARCK ÚR SESSI.
9
þá rétt á eptir grein í blaði hans, að Bismarck hefði vikið nauðugur úr
sessi, að hann hefði verið rægður við keisara og mundi nú koma á þing
og ekki sitja þegjandi. Öll blöð á Þýzkalandi tðku nú í strenginn móti
Bismarck, jafnvel gamlir fylgifiskar hans. Sljákkaði þá í honum bræðin
og hann kom ekki til Berlínar, er þing var sett í maí. Síðan fór hann
að kvarta yfir, að þýzkir blaðamenn virtu sig að vettugi, og fór að skegg-
ræða við franska og rússneska blaðamenn um stðrpólitik. Þjóðverjum
þótti hann vera nokkuð hávær og illa þýzkur, en hann var ákaflega blíð-
ur á manninn við alla, sem heimsóttu hann, og gaf hverjum manni mynd
af sér. Binu sinni brá hann sér til Hamborgar og var þar fagnað eins
og konungi. Var hann nú svo stimamjúkur við alla gesti sína, að undrun
gegndi, veitti óspart kampavin og lék við hvern sinn fingur. Hraut hon-
um þá margt af munni, sem betur hefði verið ósagt, og kvað keisari hafa
sent honum áminningarbréf; en vist er um það, að hann hætti skeggræð-
unum. Gaf hann sig nú mest að því að rita æfisögu sína, með aðstoð
tveggja manna; verður það mikið og fróðlegt rit. Sonur hans Herbert
sótti um lausn frá embætti sínu, og vildi keisari halda honum i embætt-
inu, en hann kvaðst vilja fylgja föður sínum í blíðu og stríðu.
Bismarck hafði haft forstöðu ráðaneytis síðan 1862, en verið ríkis-
kanselleri síðan 1871. Hefur mönnum margt verið óljóst, sem nú er ljðst
orðið, um aðgerðir Bismarcks, af bók, sem er komin út fyrir nokkru:
Sybel, Die Begriindung des deutschen Reiches (stofnun hins þýzka ríkis).
Sybel reynir að gera Bismarck að engli, að gallalausri hetju; en höggorms-
slægð Bismarcks skin í gegn, móti vilja hans, þegar hann segir frá, hvern-
ig hann leiðir Dani, Austurríkismenn og Frakka út í torfærur og dý af
harðri jörð og læst vera saklaus eins og dúfa, þangað til hann dýfir þeim
ofan i. Með stjórnkænsku sinni hefur hann sett Þýzkaland á fremsta
bekk meðal þjóðanna. Rússar fóru að hlakka til að nú kæmi los á þrenn-
ingarsambandið helga. Frakkar vonuðust að geta laðað ítali að sér, og
Crispi, vinur Bismarcks, riðaði í söðli. Það var hætt við að þræðirnir í
pólitik Evrópu mundu komast í flækju, þegar hin sterka hönd hans hélt
þeim ekki saman. Allir voru orðnir svo vanir að svinbeygja sig fyrir honum,
að þeir kunnu ekki við að ganga með uppréttan svírann, og furðuðu sig
á því, er allt gekk sinn vanalega gang eptir sem áður.
Bptirmæli hans í sögunni verður mikið, en á þessari öld er of snemmt
að (jænja unj hann, Kostjr hans og ókostir verða mönnum ljósari á tutt-