Gefn - 01.01.1870, Page 67

67
v. 17- Tími og rúm eru bæði ólík, og þó hið sama,
með því hvort heimtar annað. Jeg get ekki farið í gegnum
neitt rúm, nema jeg hafi tíma; og jeg getengantíma lifað,
nema jeg hafi rúm. En ef vér nú ímyndum oss afl augans
svo magnað, að það sæi flug hnattanna eins og það er,
þá mundi öll íjarlægð og allur hraði verða svo að segja
þýðíngarlaus; þess vegna líka rúm og tíð þýðíngarlaus. þetta
verður raunar að takast í fígúrulegum skilníngi: því þó sálin
sé ekki bundin við rúm og tíma, þá getum vér samt ekki
ímyndað oss þannig hreina tilveru; vér fjötrumst alltaf af
líkamanum.
v. 20. Deilíng tíða getur aldrei verið í alheims-
rúminu fyrir þann, sem sér yfir allt; því þegar alltaf er
upprennandi morgun, dagur, kvöld og nótt í einu, þá er
engin deilíng tíða. þetta er jafnvel auðskilið af jörðunni;
því það er alltaf einhverstaðar morgun, dagur, nótt og kvöld;
* ef vér gætum farið eins hart til vesturs, eins og jörðin
snýst til austurs, þámundumvér alltafhafa sama tíma (eða
birtu eða dimmu) sem var þegar vér fórum á stað. Efvér
nú sæjum yfir alla jörðina í einu, þá mundum vér líka sjá
öll þessi ljósaskipti í einu; og þá væri deilíng þeirra þýð-
íngarlaus fyrir oss. þar að auki gætir ekki ijósaskiptanna
fyrir oss á öðrum hnöttum vegna fjarlægðarinnar; menn
reikna snúníng plánetanna elcki út af því, að menn sjái deil-
íngu dags og nætur, heldur af blettum sem á þeim eru.
v. 24. mökkvar hríða eru stórhríðir hnattanna;
því ef augað væri eins magnað, eins og um var getið við
v. 17, þá mundi allur her himinlíkamanna sýnast auganu
eins og eldleg stórhríð, ógurlegt gneistaflug: og þessi hlut-
» ur mundi engar rannsóknir leyfa, eins og stjörnumeistarar
gera hér á jörðu.
v. 27. Jeg kalla logana (o; ljósið) silfurbláa, af
því það er apturkastað ljós, eða endurskin þessara sóla
(reflecterað); Ijós mánans, sem er líka svona (eins og
allra jarðhnatta), er kallað silfurblátt (»man eg þig er máni
5*