Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1927, Side 18

20
Auðsjeð er það, að höfundur Melabókar hefur tekið þetta orða-
lag hjá sjálfum sjer, en að líkindum eftir lýsingu einhvers kunn-
ugs manns, því að austurströnd Skagans mun aldrei hafa fengið það'
nafn, heldur kallast hún venjulega Skagi, og hefur kallast það, svo>
lengi sem heimildir ná. Þess ber og að geta, að Holti, sem nam
Langadal frá Móbergi, hefur alls ekki numið lengra út en að Laxá,
og jafnvel ekki svo langt. En þá vantar alveg um það, hver numiö
hafi frá landnámi hans og út að Fossá eða landi Mána. Eru á
svæði því, auk suðurhluta Skagastrandar, Norðurárdalur og Hallár-
dalur, sem báðir bygðust snemma, en þó líklega eftir landnámsöld.
Að bæta því flæmi við landnám Eilífs, gæti engri átt náð, enda mæla
staðhættir, auk Landnámu, alveg á móti því. Höfundur Landnámu,
hefur auðsjáanlega ekkert getað grafið upp um þennan landshluta
eða verið ókunnugt um hann með öllu. Hygg jeg það frekar, því að'
víða annarstaðar er getið rækilega um smáskika.
Það er beinlínis sagt, að Eilífur hafi búið í LaxárdaL En bær
hans er ekki nefndur. Atli hinn rammi er talinn einn af sonumi
Eilífs. Hans er víðar getið, og tel jeg efalaust, að hann hefur verið
til* 1). Um Atla lifa enii forn og óskráð munnmæli, í Laxárdal og á
Skaga. Benda þau á, að Atli hafi búið þar i landnámi föður síns. í
Þorvaldar þætti víðförla er það beinlínis sagt, að Atli byggi í Laxár-
dal »undir Eilífsfelli« (=Tindastóll). Og síðar er talað um Eilífsfell eins.
og það væri bær Atla (Bisk. I. 45—46). Er það sprottið af ókunnug-
leika, því að bær Atla hjet Atlastaðir frá öndverðu, þótt engin áður-
greindra heimilda þekki nafnið. í Johnsens jarðatali er Atlastaðir talin
eyðijörð í Hvammslandi. Þykir mjer líklegast, að Eilífur hafi búið í
Hvammi og sonur hans fengið að byggja í heimalandinu, sem var
ærið rúmt á þeim tímum2). En það hefur verið eftir daga Eilífs, nema
Eilífur hafi orðið háaldraður, sem vel getur verið, því að Atla átti hann
á efri árum sínum með (seinni) konu sinni Þorlaugu Sæmundardóttur.
Jeg hef rekið mig á það álit manna, að Skefill muni hafa numió
göngu-Máni hafi numið norðan við hann — Skaga — beggja megin jafn langt.
En það er þvert ofan í frásögn Landnámu, að ætla að landnám Mána hafi náð.
inn að austan móts við Fossá á Skagaströnd. Hjer þarf engu að breyta.
Styður Jóhannes þessa tilgátu með því, að Þjóðólfur goði á Hofi á Skaga-
strönd væri sonur Eilífs. Er það rjett, en hitt þarf að hugjeiða um leið, að allir-
synir Eilífs, sem nefndir eru, virðast hafa búsett sig utan landnáms föður síns
nema Atli hinn rammi. Getur Þjóðólfur vel hafa komist að. goðorði vestra fyrir
tengdasakir.
1) Sjá Krístnisögu og þátt af Þorvaldi víðförla.
2) Atlastaðir hafa verið allstór jörð og voru bygðir lengi fram eftir öldum*
eins og sjá má af nokkrum brjefum í Fornbrjefasafni..