Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1932, Side 31

31
»Undan Þríhyrningi« er tæplega, eða ekki, rétt að kalla mann;
frá bæ fyrir norðan Fiská, þar sem fjallið er sunnan ár. — Hafi ekkii
verið bær sunnan-undir austurhorni Þríhyrnings, veit ég ekki annars.
staðar neitt býli, sem hefði getað helgað sér land »umhverfis Þrí-
hyrning«. E'n þar nam land Þorkell bundinfóti, og bjó undir fjallinu,.
og Starkaður sonarson hans síðar, að ráði Ketils hængs, Hann virðist
því hafa enn átt Þríhyrning með Vatnsfelli (Landn. 201, 202, 207;;
Njála, k. 57). Vitanlega átti Ketill hængur alla sýsluna í fyrstu, tiL
Markarfljóts. Þar, sem nú var bent til, undir Þríhyrningi, hefir verið
fallegt bæjar- og tún-stæði, og all-víðáttumikið, — miklu þykkari,.
grasgefnari og föngulegri jarðvegur en á Hrappstöðum og sunnan-í
Reynifellsöldu, að því er virðist, en þar er nú mjög blásið. — Smá-
lækur fellur þar að. Hæðir eru á báðar síður og slær löngum úr
brekkunum, svo að veðursæld má þar kalla. Um það hefi ég sann-
færzt; í mjög myrkum ofan- og neðan-byl austur-á hálsum var byl-
laust þar og lygnt. Svo sagði og ætíð Jónas Árnason á Reynifelli,.
eftirtökusamur og skýr maður, að hann hefði lengi veitt því eftirtekt,.
að þar væri eigi svo illviðrasamt sem þar er hálent (Árb. Fornl.fél.
1902, bls. 3). Eflaust hefir þar verið mikið beitiiand, kjarr og skógar,.
en slægjur fremur litlar, eins og löngum hefir verið á Rangárvöllum ofan-
verðum. »Þar hefir frá ómunatíð og fram á 19. öld verið selstaða frá
Kollabæ eða Kirkjulæk ‘). Hvert selið hefir verið byggt þar á annars
rústum, og þær efstu all-nýlegar. Undir öllu þessu getur hæglega.'
falizt allstór bæjarrúst«. — »Seltóftar-bungu« þessa mældi Brynjúlfur
Jónsson; kvað hann hana 12 faðma langa og 6—7 faðma bieiða, og
3 tóftir aðrar, afar-fornlegar, 6X3, 4X3 og 4X5 faðmar að stærð..
Fleiri smátættur telur hann þar. Þarna hélt Jónas verið hafa bæ
Starkaðar og mun dr. Finnur Jónsson hafa fallizt á það, og svo Brynj-
úlfur Jónsson. Sel Sigfússona undir Þrihyrningi (41) nefnir hvorki.
Njála né aðrar heimildir. Ekki heldur Hlíðarréttir þar (35), enda eru
þær að eins frá síðustu öldum. Þær voru til landsuðurs af syðsta
horni á Réttarhól, suður af Kirkjulækjarslóðum. — Njála nefnir ekkii
heldur Reynifell eða Þorleifsstaði. — Þríhyrningur snýr frá landnorðri
til útsuðurs1 2). Hér var venjan að kalla veginn fyrir austan fjall, stund-
um fyrir norðan. Síða fjallsins Hlíðar-megin er því á takmörkum
»austan« og »sunnan«, og svo munu sumir Fijótshlíðingar o. fl. kalla
enn, þ. e. sunnan-undir, eins og Bárðar-saga, k. 5. Umferð mikil hefir
1) Nú kennd við Kirkjulæk. — Móðir Sig.ur.þórs í Kollabæ var þar í seli á.
yngri árum sinum, frá Lambalæk. Hún er enn á lífi.
2) Nú eru hreppamörk milli Rangárvalla og Fljótshlíðar eftir eggjum -Þrí—
hyrnings, og fyr talið niðr-um Máríuhellragilin um Bresthól.