Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1932, Side 32

32
verið austan-við áðurnefndar rústir, og er vegurinn ekki enn með öllu
af lagður (Árb. 1902, bls. 4). Af svo-nefndum Krók-bæjum er hann
enn brúkaður í Inn-hlíðina. Sömuleiðis af Hlíðarmönnum, sem til þessa
hafa vitjað upp þangað fjár svo hundruðum skiptir haust og vor.
Þar hefi ég farið stöku sinnum, einnig með útlendum og innlendum
ferðainönnum til Hlíðarenda. Síðast sumarið 1929 var hann farinn
af langferðamönnum, frá Hliðarenda. Nú er þó tíðar farið hjá Vatns-
dal, síðar Hlíðar-vegurinn kom inn að Þverá.
Að flytja bústað Starkaðar suðvestur fyrir fjall, það hygg ég
fræðimönnum takist seint. Þar er land allt óblásið og engar rústir
að finna, svo ég viti og svo nokkur maður hafi getað bent á fyr
eða síðar.
Vestan-undir Þríhyrningi, eða vestasta (»syðsta«, 34) horni hans,
og austan Fiskár, hefir aldrei bær getað verið, vegna rúmleysís, — að
slepptri hættu ofan-að, — og neðan-að, af ánni (34, 35). Þar var og
ekki að tala um nema Fiská á milli bæja yfir í »Holt« sunnan-í Reyni-
fellsöldu (Árb. ’02, 2—3).
Rústaleifarnar suðvestan-í Reynifellsöldu virðast benda á kot eitt,
enda óhugsanlegur bær þar um slóðir nokkurs staðar fyr en í Vatns-
dal (33; Árb. ’02, 2), á jafn-föngulegum stað; túnstæði mikið og frítt,
hið ákjósanlegasta, móti sól, og bunulækur við bæjarhornið.
Reynifell mun hafa byggzt snemma á öldum; bendir á það fjögra
álna niðurgröftur, með mannaverkum, hleðslu neðst, sem ekki var kom-
izt niður-fyrir, við hlöðugröft um síðustu aldamót (sögn Jónasar
Árnasonar).
Hrappstaðir í Smiðjunesi er sem hin bæjarrústin norðan Fiskár
og í Hólms-landi. Fyrsta heimild um þá, sem nú er til (önnur en
Njála), mun vera jarðabók Árna Magnússonar, frá 1711, rituð eftir
gamalla manna sögn. Þar eru allglöggar tættur, ekki fáar (Árb. 1898,
23, m. mynd). Annar bær virðist hafa verið vestar innan girðingar,
fornlegri hinum. Þar hygg ég fremur verið hafa bæ en smiðju (eða
rauðablástur), með upphækkandi fleiri húsum, stekkatúni eða öðru.
— Engin hætta er á, að Fiská taki býlisrústir þessar (33). — Þó
Víga-Hrappur ætti bú þarna, mátti hann vera tíðum á Grjótá.
— Fjær Bergþórshvoli voru þeir Kári og Njálssynir. — Orðalag Njálu
virðist fremur benda til þess, að Hrappur hafi ekki búið mjög nálægt
Grjótá (k. 88, 91). Þó að hann legði lag sitt við Fljótshlíðinga, og
Starkaður þar á móti við menn norður og vestur um Rangárvelli,
eins og rök liggja til (k. 58 og 88), þá hygg ég lítið á því að byggja,
að því er bústaði snertir.
Hrappstaðir eru í Þorleifsstaða-landi, — fyrir sunnan Rauðnefs-