Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1932, Page 36

36
hærra en upp með Flókastaðaá (38, 39), þ. e. um Flókastaðii Þar
mun nær 100 m.(?) hæð, snarbrött, fyrir ofan bæinn (sbr. uppdtátt
herfr.). En leiðin þaðan er um Kotvallarveg, austan-í Kotamannafjalli,
upp til íraheiðar, og þá fyrir norðan Hvolsgil, til að komast heim að
bænum (Þórunúpi); enda mun þetta vera kirkjuleiðin þaðan að Freiða-
bólstað, sem er austan Flókastaðaár, og er þessi leið skemmri en
hin. Annars staðar en hjá Sámstöðum hefir þá ekki verið fært með
»akfæri«. — Að Vatnsdal er mun brattlendara (38). — Á Þórunupi
hefir fénaði jafnan verið haldið fyrir framan bæinn (2), því að engjar
eru fyrir norðan hann. Þann stað, þar sem Höskuldur var veginn,.
hefir mér verið bent á fyrir vestan Vatnsdalsveg að Breiðabólstað,
eða með öðrum orðum: millli Þórunúps og Sámstaða, eða »milli
Sléttafells og Sámstaða« (Árb. 1896, 32). — Brynjúlfur Jónsson hefir
ekki bent á Þórunúp sem Holt (39), heldur Reynfellsöldu (1), en þar
ælta ég smábýli verið hafa; tættur eru þar litlar, og hafa hús öll
líklega verið í brekkunni, laus við aurinn fyrir neðan, sem er grjót-
apall, sennilega eldri en frá landnámstíð.
Hefnt Höskuldar. — Varhugavert er að sleppa Þverá (sbr. Eglu
og Landnámu) í frásögninni um ferð Njáls-sona — liklega gang-
andi (39) — að Sámstöðum. Og vandfundinn mátti Lýtingur vera
fyrír norðan Vatnsdalsfjall, ofanhallt við Þorgeirsvað (4, 39). Þessi
fundur þeirra Njáls-sona og Lýtings gerðist ekki heldur sunnan ár,
heldur við læk fyrir norðan eða ofan hana, — sem enginn er þar til
við Rangá, né hefir verið. Frá Rangá norðan Vatnsdalsfjalls er löng
leið og erfið að hleypa ofan að Vorsabæ. Hafi Lýtingur flúið upp
að Þorgeirsvaði, má svo heita, að hann hafi lagzt út. Slíkt lítilmenni
læt ég hann ekki vera. Sagan gefur ekki tilefni til þess álits Annað
mál er það, að hann vildi ekki láta taka hús á sér heima hina fyrstu
nótt, eða vildi ekki þegar reyna að safna liði að sér, eftir illa séð
óhappaverk.
Þess er líka að gæta, að hafi Holt staðið suðvestan-undir Reyni-
fellsöldu (39), mun það hafa átt hinn syðsta hluta Hólmslanda og
hefði þá Þorgeirsvað verið í miðri landareign Hróðnýjar. Myndi hann
þá sízt hafa leitað griðastaðar þar, hjá vöðum á Rangá og þar sem
vænta mátti umferðar. — Illt mundi einnig að heyra þar mannamál
nærri ánni, fyrir árniðnum.
Auk þess, sem nú er sagt, má bæta því við, að sunnan ár mun
aldrei hafa verið »melbakki«, allt ofan frá Reynifellsvaði (8) suður
fyrir Tungufoss, og bakkinn eða fitin að Sellæknum (37—38) er þunn-
ur jarðvegur og í réttu hlutfalli við landslag þar að. Norðan ár
kynnu að hafa verið bakkar um Eyrarvað (8) eða þar í kring.