Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1943, Page 14

14
ið er, að vikurlagið þynnist innar eftir fjósinu eftir því sem fjær dregur
dyrunum. Því var einnig veitt athygli, að vikurkornin voru stærst í
ranghala og fremst í fjósi, en smækkuðu jafnt og þétt eftir því sem
innar dró.
Skálann gróf D. Bruun upp að einhverju leyti, a. m. k. svo, að
hann sá'eldstæðið á miðju gólfinu, en hins vegar virðist hann ekki
hafa séð setin, stoðarsteinana og hinn sérkennilega umbúnað í skála-
dyrum, og sýnir það, hve ófullkomin rannsóknin hefur verið. En af
hennar völdum var okkur þó gert erfitt að gera athuganir á öskulagi
skálans, og verða þau orð Bruuns að nægja, að allt gólfið væri þakið
hvítum vikri, enda sáum við miklar leifar hans. I bæjardyrunum var
þetta vikurlag sýnilega óhreyft, og var það stórkornótt og sambæri-
legt við það, sem var í fjósdyrunum.
I göngunum milli skála og stofu var vikurlagið mjög þykkt og hélt
þeirri þykkt inn úr stofudyrum, en þynntist þá bráðlega og var smá-
gert og þunnt, ekki nema 3—5 sm yfir mestan hluta stofugólfs. f
búrinu var það hins vegar afar þykkt. Skyrsáirnir og allur vestur-
hluti búrtóftarinnar var barmafullur af því. Við norðurvegg, vestan
við vestri stoðarstein var það 80 sm þykkt, en þynntist töluvert suður
eftir. Hafði vikurskaflinn lagt skáhallt upp að norðurveggnum og
sáust greinilega gráar, misdökkar rákir í þverskurði hans, sem sýna,
að vikurdyngja þessi hefur myndazt við fok smátt og smátt, þó að
ekki sé þar með sagt, að myndun hennar hafi tekið langan tíma.
Austast í búrinu var lagið ekki eins þykkt. Spyrja má, hvers vegna
vikurlag þetta sé svo geysiþykkt í búrinu, en aðeins fáir sentimetrar
í stofu. Svarið gæti verið, að búrþakið hafi verið rofið af einhverjum
orsökum, t. d. til að koma út hinum gríðarstóru sáum, sem ekki kom-
ust út um nokkrar dyr. En það haggar ekki þeirri meginniðurstöðu,
að húsin hafa yfirleitt verið uppistandandi, þegar askan kom á þau.
Utan við vesturvegg stofunnar var lagið 40 sm þykkt.
Veggir bæjarins hafa allir verið úr torfi eða grjóti eða hvoru tveggja,
flestir úr grjóti að neðan og torfi að ofan. Vesturhlið og stafn stof-
unnar er þó úr torfi eingöngu. Yfirleitt er ekki annað eftir en grjót-
veggirnir, því að torfið, sem ofan á hefur verið, er orðið að mold og
fokið út í veður og vind. En grjótveggirnir eru hins vegar svo vel
haldnir, að varla er hægt að segja, að einn steinn sé úr þeim hruninn.
Sums staðar slúta þeir fram yfir sig, t. d. austurveggur skála, en það
hafa þeir verið farnir að gera, þegar bærinn lagðist í eyði. Síðan tóft-
irnar fylltust, hefur ekkert haggazt. Steinveggirnir eru úr óhöggnu
basalti, og hefur mikið verið notað af hellugrjóti, sem auðfengið er í