Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1943, Blaðsíða 57

57
Erlingssonar (c á skissu Daniels Bruuns) gróf ég holur, en fann þar
ekkert mannvistarlag. Einnig gróf ég holu nærri suðvesturhorni þeirr-
ar tóftar, sem Þorsteinn Erlingsson kallar B (D. Bruun b). Þar lá
Ijósa vikurlagið þétt ofan á gólflagi (mannvistarlagi) um 5 sm þykku.
Var í því lagi mikið af viðarkolum, enda hefur eldstó verið þar nærri
samkvæmt uppdrætti Þorsteins Erlingssonar. Annars staðar í þessari
tóft voru 1—2 sm þykkar moldarlinsur (leifar af þaki?) milli vikur-
lagsins og gólflagsins.
Þessar lauslegu athuganir benda mjög til þess, að Laugar hafi
farið í eyði um svipað Ieyti og af sömu orsök og Þórarinsstaðir.
Enn sjást leifar túngarðs kringum Laugar og röskum 100 m norður
af bæjartóftunum standa undirstöður byggingar, sem að innanmáli
hefur verið 2,2x5,8 m. Snýr hún stafni í hávestur og virðast þar hafa
verið dyr á. Undirstöðurnar hafa verið mjög vendilega hlaðnar og úr
stærri steinum en almennt gerist. Munu sumir hleðslusteinanna vera
upp undir tonn að þyngd.
Á áðurnefndu blaði í jarðabók Árna og Páls segir: „Sumir segja
kirkju hafa verið í Stangarnesi, aðrir í Laugahvömmum."1 2) D. Bruun
telur rústina norður af Laugabænum geta verið kirkjurúst") og ó-
neitanlega bendir ýmislegt til þess. Mér þykir þó líklegra, að þarna
hafi getað verið bænhús. Undirstöður hússins standa á flötum klapp-
arás, og virðist mér mjög ólíklegt, að þar hafi, þegar þær undirstöð-
ur voru hlaðnar, verið svo þykkur jarðvegur í kring, að þar væri
kirkj ugarðsstæði.
Milli þessarar rústar og bæjarrústanna er lægð, og rennur þar
stundum lækur. Sjást þess glögg merki, að þar hafi eitt sinn verið
laugar. Á jarðabókarblaðinu segir: ,,Lækur heitir þar enn nú Lauga-
lækur, og hveramerki eru þar ljós á grjótinu, en hverinn er sokkinn.“
Á spássíu er bætt við: ,,Kunnugir menn segja, að þar hafi laugar
verið, sem enn nú séu volgar, en aldrei muni þar hverir verið hafa.“3)
Engan jarðhita er nú að finna þarna lengur, en nokkru vestan við
Laugar, vestur undir Hvítá, en enn volgra, um 25J C heit.
Eög shólar.
Rógshólar eru syðstir þeirra bæja, sem öruggt má telja, að byggð-
lr hafi verið til forna á Hrunamannaafrétti. Samkvæmt jarðabókar-
O Jarðabók II, bls. 274.
2) Gjennem affolkede Bygder, bls. 133.
3) Jarðabók II, bls. 274—275.